-iv-

Sufiksoj en Esperanto
	v • d • r

-iv estas neoficiala pseŭdosufikso de Esperanto. Ĝi estas uzata en iuj vortoj menciataj en la Plena Ilustrita Vortaro.

Ĝi devenas el Ido, inspirita de la latina lingvo, kaj posedas ĝenerale du signifojn:

Kapablo je ago esprimata en la antaŭa radiko (kiel en "pagiva" = "pagipova")
Kapablo je igo esprimata en la antaŭa radiko (kiel en "kreativa" = "kreatigipova").

Ekzistas similaĵoj al tiu ĉi sufikso en aliaj lingvoj: ekzemple -dyktig [dikti] (norvege); -tüchtig [tyĥtig/tyĥtiĥ], -fähig [fehig], -tauglich [taŭgliĥ] (germane).

Ekzemploj

Oni notu ke la ĉi-subaj ekzemploj estas tradicie rigardataj kiel unuradikaj vortoj, en kiuj "iv" estas nur parto de radiko kaj ne afikso. La montrita interpreto kun "iv" kiel sufikso estas nur la interpreto de tiuj, kiuj ŝatas enkonduki "iv" en Esperanton.

Signifo kapabla

akv'o'tra'las'iv'a,
brul'iv'a,^{[mankas fonto]}
daŭr'iv'a (kapabla daŭri),
esprim'iv'a,
konstru'iv'a(kapabla konstrui),
konvink'iv'a,
kre'iv'a (kapabla krei),
produkt'iv'a (kapabla produkti),
sent'iv'a

Signifo igikapabla

altern'at'iv'a,^[1]
daŭr'iv'a (kapabla igi daŭra),
esprim'at'iv'a,^{[mankas fonto]}
grand'iv'a (kapabla grandigi),
«inklud'iv'a»,^[2]
konstru'at'iv'a (kapabla igi konstruata),^{[mankas fonto]}
kre'at'iv'a (kapabla igi kreata), ^{[mankas fonto]}
kresk'(ant)'iv'a,^{[mankas fonto]}
mort'iv'a,^{[mankas fonto]}
produkt'iv'a (kapabla igi je produkto),^[3]^[4]
ruĝ'iv'a, ^{[mankas fonto]}
vol'at'iv'o.

Argumentoj por -iv-

Laŭ kelkaj esperantistoj -iv- povas utili kiel aktiva ekvivalento de la pasiva -ebl-.

Cetere, la dua signifo iasence internaciiĝas per la 15-a regulo de Esperanto (kvankam necesas ĉiam akcenti, ke la 15-an regulo eblas apliki nur, kiam ne estas iu alternativo esprimi iun koncepton).

Argumentoj kontraŭ -iv-

Sendube ekzistas en oficiala Esperanto pluraj manieroj esprimi la saman signifon kiel la pseŭdosufikso -iv-. Eblas ĝenerale uzi la jenajn sufiksojn:

-a (kreiva - krea)
-ema (produktiva - produktema)
-pova (pagiva - pagipova/pagopova)

Notoj kaj referencoj

↑ "alternativo" estas esperanta vorto de radiko «alternativ’», la radiko ne estas kunmetita
↑ "inkluziva" estas esperanta vorto de radiko «inkluziv’», vorto «inkludiv’» ne ekzistas en Esperanto
↑ same, "produktiva" estas esperanta vorto de radiko «produktiv’», la radiko ne estas kunmetita
↑ ekzempla uzo en Anton Oberndorfer: «Muzikado kaj kantado tenas cerbon produktiva», 5-minuta sondosiero de februaro 2024

[1] "alternativo" estas esperanta vorto de radiko «alternativ’», la radiko ne estas kunmetita

[2] "inkluziva" estas esperanta vorto de radiko «inkluziv’», vorto «inkludiv’» ne ekzistas en Esperanto

[3] same, "produktiva" estas esperanta vorto de radiko «produktiv’», la radiko ne estas kunmetita

[4] zempla uzo en Anton Oberndorfer: «Muzikado kaj kantado tenas cerbon produktiva», 5-minuta sondosiero de februaro 2024

[1]

[2]

[3]

[4]

Sufiksoj en Esperanto
Tipo	Oficialaj	Neoficialaj
Verbaj	-ant-, -int-, -ont- -at-, -it-, -ot-	-unt-, -ut-
Seksaj	-in-	-iĉ-, -ip-
Aliaj	-aĉ-, -ad-, -aĵ-, -an-, -ar-, -ĉj-, -ebl-, -ec-, -eg-, -ej-, -em-, -end-, -er-, -estr-, -et-, -id-, -ig-, -iĝ-, -il-, -ind-, -ing-, -ism-, -ist-, -nj-, -obl-, -on-, -op-, -uj-, -ul-, -um-.	-ab-, -ac-, -al-, -ari-, -ator-, -e-, -ed-, -el-, -en-, -enz-, -esk-, -ez-, -i-, -if-, -ik-, -ilion-, -iliard-, -it-, -iv-, -iz-, -j-, -nomial-, -ofon-, -oid-, -ol-, -olog-, -ologi-, -ometr-, -otek-, -oz- -pj-, -t-, -tet-, -uk-.
v • d • r