-ab-

sufikso en Esperanto
1 ŝanĝo en ĉi tiu versio atendas kontrolon. La stabila versio estis patrolita je 20 feb. 2020.
Ĉi tiu artikolo estas verkita en Esperanto-Vikipedio kiel la unua el ĉiuj lingvoj en la tuta Vikipedia projekto.

ab- estas neoficiala, t. e. eksterfundamenta, malmulte uzata kaj de malmultaj lingvanoj komprenata, prefikso ("vorto"), proponita en Esperanto por diversaj funkcioj:

  1. malpurigita, foruzita materialo (propono de Manfred Westermayer) laŭ la germana prefikso ab-, ekz. abgaso kaj abakvo, kiuj signifas "malpurigita kaj ellasita gaso/akvo" (germane Abgas/Abwasser). Krom en liaj tekstoj, la prefikso ankaŭ jam estas uzata de kelkaj aliaj esperantistaj verduloj.
  2. for de, de ĉe, malal (propono de Karolo Piĉ) laŭ la latina ab: veni ab Romo = veni el Romo (france hors de, de chez).[1]
Sufiksoj en Esperanto
Tipo Oficialaj Neoficialaj
Verbaj -ant-, -int-, -ont-
-at-, -it-, -ot-
-unt-, -ut-
Seksaj -in- -iĉ-, -ip-
Aliaj -aĉ-, -ad-, -aĵ-, -an-, -ar-,

-ĉj-,
-ebl-, -ec-, -eg-, -ej-, -em-, -end-, -er-, -estr-, -et-,
-id-, -ig-, -iĝ-, -il-, -ind-, -ing-, -ism-, -ist-,
-nj-,
-obl-, -on-, -op-,
-uj-, -ul-, -um-.

-ab-, -ac-, -al-, -ari-, -ator-,
-e-, -ed-, -el-, -en-, -enz-, -esk-, -ez-,
-i-, -if-, -ik-, -ilion-, -iliard-, -it-, -iv-, -iz-,
-j-,
-nomial-,
-ofon-, -oid-, -ol-, -olog-, -ologi-, -ometr-, -otek-, -oz-
-pj-,
-t-, -tet-, -uk-.

vdr

Kvankam ambaŭ proponoj estas permesitaj laŭ alineo 7 de la Antaŭparolo al la Fundamento de Esperanto ("novaj vortoj"), ili ĝis nun estas troveblaj nur malofte kaj escepte en la esperanta literaturo, eble ĉar ili estas facile anstataŭigeblaj kaj eviteblaj per tradiciaj esprimoj, preferataj de plej multaj esperantistoj.

-ab- krome estas proponita kiel sufikso en la senco de "kuvo", "pelvo" (lavabo, necesabo).[2] Ankaŭ tiu uzo ĝis nun ne ĝeneraliĝis.

Referencoj

redakti
  1. Uzata en Piĉ. La Litomiŝla Tombejo. 1981. Registrita en Vatré, Henri. Neologisma Glosaro. Saarbrücken: Iltis 1987.
  2. Praktika Bildvortaro de Esperanto 1979. Neologisma Glosaro 1987.