Akademio de Sciencoj de Francio

Akademio de Sciencoj de Francio
akademio de sciencoj ; nacia akademio ; arkivo
Informoj
fondodato	22-an de decembro 1666
fondinto(j)	Jean-Baptiste Colbert vd
Situo
Geografia situo	48° 51′ 27″ N, 2° 20′ 13″ O (mapo)48.85742.337Koordinatoj: 48° 51′ 27″ N, 2° 20′ 13″ O (mapo)
lando	Francio
urbo	Parizo, Francio
Estraro
ĉefestro(j)	Alain Fischer (mul) (2023–); Patrick Flandrin (en) (2021–2022); Pierre Corvol (en) (2019–2020); Sébastien Candel (en) (2017–2018); Bernard Meunier (mul) (2015–2016); Philippe Taquet (mul) (2013–2014); Alain Carpentier (en) (2011–2012); Jean Salençon (mul) (2009–2010); Jules Hoffmann (2007–2008); Étienne-Émile Baulieu (en) (2003–2004); Hubert Curien (mul) (2001–2002); Jean Aubouin (en) (1989–1990) vd
retejo	Oficiala retpaĝaro [+]
Listoj
membro de
	Komitato pri Kosma Esplorado ; InterAcademy ; Internacia Scienca Konsilio ; vd
jura formo	national public establishment of an administrative nature vd
	Akademio de Sciencoj de Francio (Parizo)
	Akademio de Sciencoj de Francio (Parizo)
	Akademio de Sciencoj de Francio
	v • d • r

La Akademio de Sciencoj de Francio, france Académie des sciences, estas unu el la kvin akademioj grupataj en la Instituto de Francio.

Ĝi kunvenigas francajn sciencistojn kaj asociiĝas kun eksterlandaj sciencistoj, ĉiuj elektitaj inter plej eminentaj. Ĝi kuraĝigas kaj protektas la sciencan esploron kaj kunlaboras al la scienca progreso. Je ĝia kreigo, ĝi estis nomata Reĝa Akademio de Sciencoj.

La Grande Médaille, Granda Medalo, estas premio aljuĝita ĉiujare de la akademkio al esploristo kiu faris decidan kontribuon al la evoluo de scienco.

Historio

Ĝia deveno estis projekto de Jean-Baptiste Colbert: krei ĝeneralan akademion^[1] laŭ la kutimo de la “rondoj de scientistoj” kiuj, en la 17-a jarcento kunvenis ĉirkaŭ mecenon aŭ erudiciulon. Colbert kunvenigis malgrandan grupon da scientistoj, la 22-an de decembro 1666 en la bibliotekon de la reĝo Ludoviko la 14-a, freŝe instalita en straton Vivienne por laboraj seancoj po du foje ĉiun semajnon. Dum la unuaj 30 jaroj, tiuj kunvenoj ne havis leĝan statuton.

La 20-an de januaro 1699, Ludoviko la 14-a donis ĝian unuan regularon al tio, kiu nomiĝis jam Reĝa Akademio de Sciencoj kaj estis instalita en la palaco Luvro. Konsistiĝinte de 70 anoj, ĝi kontribuis al la scienca movado de la 18-a jarcento.

Dum la revolucio de 1789, la Reĝa akademio, malgraŭ sia deziro ne enmiksiĝi en la politika debato, devis ofte komuniki kun la Konstitucianta Asembleo de 1789 kaj la Nacia Konvencio.^[2] Ĝi estis komisiita por prepari la reformon de la sistemo pri la peziloj kaj mezuroj.

La 8-an de aŭgusto 1793, la Nacia Konvencio aboliciis ĉiujn akademiojn. La 22-an de aŭgusto 1795, estis kreita Nacia Instituto de Sciencoj kaj Artoj kiu kongruis je la iamaj sciencaj, artaj kaj literaturaj akademioj, en kiu preskaŭ ĉiuj anoj de la iamaj akademioj estis reelektitaj. En 1805 la Nacia Instituto de Sciencoj kaj Artoj transloĝiĝis en la eksa Kolegio de la Kvar Nacioj (nun “Palaco de la Instituto”).

La moderna akademio

En 1816, la akademio, denove nomita Reĝa Akademio de Sciencoj sendependiĝis ene de la reformata Instituto de Francio. La franĉa ŝtatestro restis ĝia tutoro. En 1836, sub la gvidado de François Arago estis eldonitaj la unuaj numeroj de Comptes rendus de l'Académie des sciences (Komunikaĵo de la Akademio de Sciencoj)^[3] kiuj iĝas unu el plej gravaj iloj de dissciigo pri la sciencaj laboroj de Francio kaj aliaj nacioj.

Dum la Dua Respubliko de Francio, ĝi retrovis sian nomon de Akademio de Sciencoj kaj estis financita de la ministerio pri nacia edukado.

En la komenco de la 20-a jarcento, la Akademio suferas malalton de aktiveco kaj influo. Profunda reformo de la statutoj estis farita, tuŝanta ĝiajn membrojn kaj ĝiajn misiojn. Tiu reformo, aprobita per dekretoj de 2 majo 2002 kaj 31 januaro 2003 ^[4] permesis la elekton de 26 novaj membroj.

Virinoj

La unua virino elektita estis Yvonne Choquet-Bruhat en 1979. La Akademio rifuzis Émilie du Châtelet (1706–1749) kaj Marie Curie (malgraŭ ŝia Nobel-premio pri fiziko en 1903).

Akademianoj

Philippe Taquet, prezidanto de la Akademio de Sciencoj 2013–2014.

La Akademio konsistas el membroj, eksterlandaj asociitoj kaj korespondantoj. La membroj estas disigitaj en sekcioj, sed ekzistas du sekciaroj (unua sekciaro: matematikaj, fizikaj sciencoj kaj ties aplikoj; dua sekciaro: kemiaj, naturaj, biologiaj kaj medicinaj sciencoj kaj ties aplikoj), ĉiu el ili havas sian propran ĉiaman sekretarion. Plie ekzistas intersekcio pri apliko de sciencoj.

La 11-an de decembro 2012, Philippe Taquet estis elektita kiel prezidanto de la Akademio por 2013–2014. Bernard Meunier estis elektita vicprezidanto.