Hunedoara (urbo)
Hunedoara (urbo) [hunedŭara] (hungare Vajdahunyad vajdahunjad, germane Eisenmarkt, Eisenstadt) estas urbo en Rumanio ĉe la orienta piedo de Rusca-montaro laŭ la rivereto Cerna, sude de Deva, en la samnoma distrikto. Sian nomon ĝi ricevis de Johano Hunyadi, al kies familo donacis ĝin Sigismondo la 1-a. Administre apartenas al ĝi Buituri, Răcăştia, Peştişu Mare, Teliucu Superior. Oni aligis al ĝi antaŭ 1945 Zlaşti.
| Hunedoara | |||
|---|---|---|---|
 | |||
|
| |||
| Blazono | |||
| Administrado | |||
| Poŝtkodo | 331006–331167 [+] | ||
| En TTT | Oficiala retejo [+] | ||
| Demografio | |||
| Loĝantaro | 50 457 (2021) [+] | ||
| Loĝdenso | 520 loĝ./km² | ||
| Geografio | |||
| Geografia situo | 45° 46′ N, 22° 55′ O (mapo)45.76972222222222.920277777778Koordinatoj: 45° 46′ N, 22° 55′ O (mapo) [+] | ||
| Alto | 278 m [+] | ||
| Areo | 97 km² (9 700 ha) [+] | ||
| Horzono | UTC+02:00 [+] | ||
| |||
|
| |||
| Alia projekto | |||
 Vikimedia Komunejo Hunedoara [+]
| |||
LoĝantaroRedakti
En 1910 ĝi havis 4 520 loĝantojn (hungaroj, rumanoj, germanoj); en 1992 78 551 (rumanoj, 6,5% hungaroj).
HistorioRedakti
Ĝia unua skriba mencio estas en 1265. Ĝis 1919 apartenis al Hungario, (Hunyad vármegye). La fortikaĵo estas menciita unue en 1446. Ĝian konstruigon komencis Johano Hunyadi kaj finis lia filo Matiaso la 1-a. En 1482 li donacis kaj la urbon kaj la fortikaĵon al sia filo Johano Korvin.
VidindaĵojRedakti
FontoRedakti
- Magyar nagylexikon, 1-18., 1993-2004, Budapest.
Gravaj personojRedakti
- Tibor Balázs (*1-a de oktobro 1959): pentristo.
- Nicolae Bikfalvi (*15-a de marto 1930): grafikisto.
- László Bogsch (Vajdahunyad, 28-a de septembro 1906 – Budapest, 19-a de februaro 1986): paleontologo, universita profesoro, kandidato de geologiaj sciencoj (1957).
- Károly Borbély (*1976): politikisto, ministro pri trafiko kaj informatiko en registaro de Rumanujo.
- József Fekete skulptisto.
- János Kossalka (Vajdahunyad, 19-a de marto 1872 – Hatvan, 20-a de septembro 1944): inĝeniero, teknikuniversitata profesoro.
- Ilona Kun Kriza (*Turda, 13-a de januaro 1953): infanĝardenistino, komunumorganizantino, poetino.
- Béla Lantos (26-a de aprilo 1905 – Târgu Mureş, 16-a de marto 1967): aktoro.
- Angi Máté (Hunedoara), 1971): verkistino.
- Nicolae Moldovan (*20-a de julio 1962): komponisto, ĥorestro.
- Petru Suciu (*17-a de septembro 1913 - ?): pentristo.
- Raoul Vajk (19-a de decembro 1896 – Uniontown, Pennsylvania, Usono, 4-a de oktobro 1980): geofizikisto.
- Gyula Winkler (*14-a de marto 1964): inĝeniero pri elektroniko kaj telekomunikado, ekonomisto, politikisto, ŝtatsekretario por la eksterkomercaj aferoj, ministro por komunikado kaj informatiko.