Islanda lingvo

ĝermana lingvo, parolata en Islando

La islanda lingvo (íslenska [Islenska], antaŭ 1974 íslenzka) estas nordĝermana lingvo. Ĝi estas la oficiala lingvo en Islando. Ĝi estas parolata de proksimume 300 000 homoj, ĉefe de la loĝantoj de Islando, sed ankaŭ de kelkaj usonanoj havantaj islandajn praulojn.

Islanda lingvo
íslenska
natura lingvomoderna lingvo
okcident-skandinava lingvaro • Nordĝermana lingvaro
Parolantoj proksimume 300 000
Skribo latina alfabeto (islanda alfabeto)
Lingvistika klasifiko
Hindeŭropaj lingvoj
Ĝermanaj lingvoj
Nordĝermanaj lingvoj
Islanda
Oficiala statuso
Reguligita de Árni Magnússon Institute for Icelandic Studies
Lingvaj kodoj
Lingvaj kodoj
  ISO 639-1 is
  ISO 639-2
    Bibliografia ice
    Terminologia isl
  ISO 639-3 isl
  Glottolog icel1247
Angla nomo Icelandic
Franca nomo islandais
vdr

Vortoj kun islanda origino en Esperanto inkludas:

Lingva klasifiko

redakti

La islanda lingvo devenas rekte de la norena lingvo de la vikingoj, kaj tiom malmulte pluevoluis, ke multaj eĉ konsideras tiujn du unu sama lingvo. Ĝia plej proksima parenco estas la feroa lingvo, iom pli fore la norvega (nynorsk).

Specialaĵo

redakti

Parte pro la fiereco de la islandanoj pri sia kulturo, parte pro la iom fora situo de la insulo, la islanda lingvo dum pluraj jarcentoj ne spertis gravajn ŝanĝojn. Dum la aliaj skandinavaj lingvoj dum sia longa historio forĵetis la plej multajn gramatikajn specialaĵojn, la islanda gardis ilin ĝisdetale.

Krom tio la islandanoj klopodas eviti la transprenon de fremdlingvaj neologismoj. Novajn terminojn ili formas kutime el jam ekzistantaj islandaj vortoj. Tiel ekzemple la vorto tölva (komputilo) formiĝis el tala (nombro) kaj völva (magiistino). La vorto alnæmi (aidozo) estis formita el la eroj al (ĉio) kaj næmi (sensiveco), ktp.

La lernado de la islanda lingvo pro tio fariĝas sufiĉe komplika. Tamen ĝi povas esti inda, ĉar: kiu regas la nuntempan islandan lingvon, tiu eĉ pli-malpli kapablas legi la antikvajn islandajn sagaojn.

Skribo

redakti

La islanda lingvo estas skribata per varianto de la latina alfabeto, kun du konsonantaj kromsignoj þ, ð (interdenta s, z, IFA-a [ð, θ], þ venas el runoj) kaj vokalaj signoj æ, ö.

La islanda alfabeto tiel konsistas el 32 literoj:

Majuskloj
A Á B D Ð E É F G H I Í J K L M N O Ó P R S T U Ú V X Y Ý Þ Æ Ö
Minuskloj
a á b d ð e é f g h i í j k l m n o ó p r s t u ú v x y ý þ æ ö

Historio

redakti
 
Islanda klavarfasono

La nuna islanda alfabeto estis kreita surbaze de la normo formiĝinta en la 19-a jarcento. La precipa kunkreinto estas la dana lingvisto Rasmus Rask.

Fine de la 20-a jarcento la alfabeto estis ŝanĝita. Oni anstataŭis la kombinon je per la litero é. En 1974 estis abolita la litero z.

Specimenoj

redakti

La Patro Nia

redakti

Faðir vor, þú sem er á himnum.
Helgist þitt nafn, til komi þitt ríki,
verði þinn vilji, svo á jörðu sem á himni.
Gef oss í dag vort daglegt brauð.
Fyrirgef oss vorar skuldir,
svo sem vér og fyrirgefum
vorum skuldunautum.
Og eigi leið þú oss í freistni,
heldur frelsa oss frá illu.
Því að þitt er ríkið, mátturinn og dýrðin
að eilífu amen.

Vidu ankaŭ

redakti

Eksteraj ligiloj

redakti