Kazimiro la 4-a (Pollando-Litovio)

reganto de Pollando kaj Litovio

Kazimiro la 4-a, aŭ Kazimiro Andreo Jogajlido (naskiĝis la 30-an de novembro 1427 en Krakovo, mortis la 7-an de junio 1492 en Grodno) estis Grandduko de Litovio (1440-1492) kaj Reĝo de Pollando (1447 - 1492). Li estis pli juna filo de Jogajlo.

Kazimiro la 4-a
Reganto de Pollando kaj Litovio
Persona informo
Kazimierz Jagiellończyk
Naskiĝo 30-an de novembro 1427 (1427-11-30)
en Krakovo
Morto 7-an de junio 1492 (1492-06-07) (64-jaraĝa)
en Hrodno
Tombo Wawel-katedralo, Krakovo vd
Lingvoj polarutena vd
Ŝtataneco Grandprinclando Litovio vd
Familio
Dinastio Jogajlidoj vd
Patro Ladislao la 2-a Jogajlo vd
Patrino Sophia of Halshany vd
Gefratoj Ladislao la 3-a • Hedwig Jagiellon • Elizabeth Bonifacia of Poland vd
Edz(in)o Elizabeto de Habsburgo, Reĝino de Pollando vd
Infanoj Vladislao la 2-a Jogajlido • Edviga Jogajlido • Sankta KazimiroJohano la 1-a Alberto (Pollando)AleksandroSigismondo la Maljuna • Barbara Jogajlido • Sofia Jogajlido, margrafedzino de Brandenburg-Ansbach • Ana Jogajlido • Frederick Jagiellon • Elizabeta Jogajlido (1465-1466) • Elizabeta Jogajlido (1472-1480) • Elizabeta Jogajlido vd
Profesio
Okupo suvereno vd
Verkado
Verkoj Kazimira kodo vd
Grandduko de Litovio
Dum 14401492
Antaŭulo Žygimantas Kęstutatis
Sekvanto Aleksandro la 1-a, lia filo
Reĝo de Pollando
Dum 14471492
Antaŭulo Ladislao la 3-a, lia frato
Sekvanto Johano la 1-a Alberto, lia filo
vd Fonto: Vikidatumoj
vdr
Kazimiro la 4-a, pentraĵo de Jan Matejko
Statuo de Kazimiro la 4-a Jogajlido en Malborko

Kazimiro estis proklamita kiel grandduko de Litovio post murdo de Žygimantas Kęstutatis fare de partio de sendependeco de Pollando. Por la elekto li promesis rericevi terojn prenitajn de Pollando, kion li poste plenumis. Post morto de lia frato Ladislao de la 3-a oni lin invitis al la trono de Pollando. Longtempe li ne konsentis, ĉar lin ne lasis la litovia nobelaro, kiu maldeziris personan union kun Pollando, sed sub influo de sia patrino fine tamen Kazimiro konsentis. En junio 1447 li estis proklamita kiel pollanda reĝo. En la jaro 1454 li edziĝis al filino de imperiestro de la Sankta Roma Imperio Albreĥto la 2-a. Kazimiro havis 13 gefilojn.

Krono de la Regno de Pollando kaj Grandduklando Litovio, en la jaro 1466
La Ŝtato de Teŭtona ordeno post la Dektrijara Milito, la 1466 jaro

Li intencis plifortigi la potencon de la Grandduko de Litovio; kiam ĉi tio malrezultis, li estis devigita plifortigi rajtojn de la nobelaro. En la jaro 1447 li proklamis privilegiojn de la nobelaro, garantiis al ili rajtojn de propraĵo je tero, libera forveturo eksterlande kaj rajto juĝi dependajn homojn. Ĉi tiaj privilegioj proklamis, ke terposedaĵojn kaj ŝtatajn postenojn en la Grandduklando Litovio povis ricevi nur la loka nobelaro. En lia regado en Pollando komenciĝis epoko de nobela anarkio. Li helpis per mono al studentoj. En la jaro 1468 li eldonis leĝaron, nome unua provo en sia ŝtato ordigi leĝojn. La 9an de oktobro 1468 li okazigis en Piotrków Trybunalski la unuan plenan duĉambran polan parlamenton nomata Sejmo kaj Senato de Krono de la Regno de Pollando kun lia ĉeesto kaj kompreneble kun partopreno de parlamentanoj elektitaj en Sejmetoj de ĉiuj Vojevodioj (provincoj) de tuta Pollando (la unua el ili okazis en Koło en Grandpolio). Dum lia regado la Ordeno de Germanaj Kavaliroj rezulte de la Dektrijara Milito (1454-66) subiĝis al Pollando. Kazimiro provis aligi Velikij Novgorod al la Grandduklando Litovia, sed senrezulte.