Vikipedio

Latinamerikaj blankuloj

kristanismo

Latinamerikaj blankuloj estas la popolo de Latinameriko kiu estas konsiderataj "blankuloj", tipe kiel devenaj el Eŭropo, aŭ foje el Levantenio.

Latinamerikaj blankuloj
etno
Suma populacio
Ŝtatoj kun signifa populacio
Lingvo(j)
hispana lingvo • portugala lingvo • franca lingvo
Religio
v • d • r

Latinamerikaj landoj havis ofte rasmiksiĝon, ĉar eĉ malgrandaj kvantoj de eŭropanaj descendantoj povus akiri gravan progresan influon en la sociaj ŝanĝoj.[1][2][3]

Tra tuta Latinameriko blankaj popoloj identiĝas kun heredaĵo el eŭropaj setlantoj kiuj alvenis en Amerikopn dum la kolonia kaj postsendependa periodoj. Multaj el la komencaj setlantoj estis Hispanoj kaj Portugaloj, kaj post la sendependeco, Italoj elstaris laŭnombre inter milionoj de enmigrantoj. Rimarkinda granda enmigrado okazis ankaŭ de Germanoj, Poloj, Irlandanoj, Britoj, Francoj, Rusoj, Belgoj, Nederlandanoj, Skandinavianoj, Ukrainianoj, Hungaroj, Kroatoj, Armenoj, Svisoj, Grekoj kaj aliaj eŭropanoj.[4][5][6] Ĉe almenaŭ kelkaj landoj (ĉefe en Argentino kaj Brazilo), la loĝantaro de blankuloj inkludis ankaŭ Mezorientanojn aŭ Sudokcidentazianojn. Tiaj personoj el mezorienta deveno estas ĉefe el deveno de libanaj kristanoj, palestinanoj, kaj de Sirio, sed estas ankaŭ Judoj kaj aliaj.[7]

Komponante ĉirkaŭ 33% aŭ 36% el la loĝantaro ĉe 2010 depende el kelkaj fontoj,[8][9][10] Latinamerikaj blankuloj konstituas la plej grandan rasan aŭ etnan grupon en la regiono. Tamen, blankulo estas memidentigo de multaj latinamerikanoj en kelkaj naciaj censoj. Laŭ studo fare de konsultantaro Cohesión Social en Latinoamérica, ekzemplo de 10,000 personoj el sep diverdaj landoj de la regiono, 34% el tiuj intervjuitaj identiĝis kiel "blankuloj".[11]

Loĝantaroj redakti

Laŭ terminoj absolutaj, la plej granda loĝantaro de blankuloj en Latinameriko troviĝas en Brazilo, kun 95.3 milionoj de blankulopj el 191.9 milionoj totale de brazilanoj, aŭ 49.7% el la totala loĝantaro.[12] Argentino, Kolombio, Ĉilio, Meksiko kaj Venezuelo enhavas la plej grandajn nombrojn de blankuloj en Latinameriko. Laŭ terminoj de procento el totala loĝantaro, Argentino kaj Urugvajo havas la plej grandajn loĝantarojn de blankuloj, kun ĉirkaŭ 90% el ties respektivaj loĝantaroj de blankuloj. Depende el la difino de "Latinameriko", la plej malgranda loĝantaro de blankuloj estas ĉu en Honduro, kun nur 1% de blankuloj, proksimume 75,000 personoj, aŭ en Haitio. Gvatemala censo grupigas kaj blankulojn kaj mestizojn (mikse de blankaj kaj indianaj prauloj) en unika kategorio, kaj tiele la preciza procento de blankaj gvatemalanoj estas nedeterminita.[13]

Lando Procento de loka loĝantaro Loĝantaro en
(milionoj)
  Argentino 85[14] 38
  Urugvajo 88[15] 3
  Kostariko 82[9] 3.8
  Porto-Riko 75.8[16] 3.1
  Kubo 65.1[17] 7.3
  Brazilo 47.7[18] 91
  Venezuelo 42.2[19] 11.4
  Ĉilio 52[9] 9.1
  Kolombio 37[20][21] 18.5
  Paragvajo 20[9] 1.3
  Gvatemalo 18[22] 2.7
  Nikaragvo 17[23] 1
  Domingo 16[24] 2.0
  Meksiko 15[9] 17.6
  Peruo 15[25] 4.6
  Bolivio 7[26] 1.0
  Ekvadoro 10.1[27] 5.0
  Haitio 4.95 (ĉ.)[28] 0.495 (ĉ.)

Mem-registritaj rasoj en Latinameriko laŭ la enketo de 2011 de Latinobarómetro.[29]

Lando Mestizoj Blankuloj Indiĝenoj Mulatoj Negroj Aliaj rasoj Azianoj
Ekvadoro 61 10 8 6 10 4 25%
Nikaragvo 80 6 8 2 3 0 1
Salvadoro 75 10 5 4 4 0 2
Honduro 69 9 13 5 2 1 1
Meksiko 69 6 19 2 0 3 1
Paragvajo 64 29 3 1 1 2 0
Panamo 60 16 7 5 10 1 1
Bolivio 57 4 41 1 1 1 0
Kolombio 56 26 5 5 6 2 0
Peruo 56 16 26 1 3 1 5
Venezuelo 35 32 4 21 8 0 0
Kostariko 31 43 4 17 3 1 1
Domingo 32 11 4 24 26 0 3
Argentino 20 68 1 1 1 3 0
Ĉilio 30 59 7 1 0 2 0
Brazilo 18 49 1 14 17 1 0
Gvatemalo 15 29 52 1 1 1 0
Urugvajo 7 82 1 4 3 3 0
Latinameriko 51 27 9 6 5 1 1

Vidu ankaŭ redakti

Notoj kaj referencoj redakti

  1. ↑ Schaefer, Richard T. (eld.). (2008) Encyclopedia of Race, Ethnicity and Society. Sage, p. 900. ISBN 978-1-4129-2694-2. “In New Spain, there was no strict idea of race (something that continued in Mexico). The Indians that had lost their connections with their communities and had adopted different cultural elements could "pass" and be considered mestizos. The same applied to Blacks and castas. Rather, the factor that distinguished the various social groups was their calidad; this concept of "quality" was related to an idea of blood as conferring status, but there were also other elements, such as occupation and marriage, that could have the effect of blanqueamiento (whitening) on people and influence their upward social mobility.”.
  2. ↑ Chambers, Sarah C.. (2003) “Little Middle Ground The Instability of a Mestizo Identity in the Andes, 18th and 19th centuries”, Nancy P. Appelbaum: Race and Nation in Modern Latin American. University of North Carolina Press. “This blending of culture and genealogy is also reflected in the use of the terms 'Spanish' and 'white'. For most of the colonial period, Americans of European descent were simply referred to as ‘‘Spaniards’’; beginning in the late 18th century, the term 'blanco' (white) came into increasing but not exclusive use. Even those of presumably mixed ancestry may have felt justified in claiming to be Spanish (and later white) if they participated in the dominant culture by, for example, speaking Spanish and wearing European clothing.(p. 33)”.
  3. ↑ Schaefer, Richard T. (ed.). (2008) Encyclopedia of Race, Ethnicity and Society. Sage, p. 1096. ISBN 978-1-4129-2694-2. “The variation of racial groupings between nations is at least partially explained by an unstable coupling between historical patterns of colonization and miscegenation. First, divergent patterns of colonization may account for differences in the construction of racial groupings, as evidenced in Latin America, which was colonized primarily by the Spanish. The Spanish colonials had a longer history of tolerance of non-White racial groupings through their interactions with the Moors and North African social groups, as well as a different understanding of the rights of colonized subjects and a different pattern of economic development.”.
  4. ↑ South America: Postindependence overseas immigrants. Encyclopædia Britannica Konsultita 26-11-2007
  5. ↑ . Migration to Latin America. Alirita 2010-02-24. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2014-05-20. Alirita 2014-02-26.
  6. ↑ CELADE (Organization). División de Población. (2001) International migration and development in the Americas. United Nations Publications, 2001, p. 122. ISBN 92-1-121328-2, 9789211213287.[rompita ligilo]
  7. ↑ (Julio 1996) “"Turco" Immigrants in Latin America”, The Americas (PDF) 53 (1), p. 1–14. doi:10.2307/1007471.  Arkivigite je 2011-08-08 per la retarkivo Wayback Machine Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2011-08-08. Alirita 2014-02-26.
  8. ↑ CIA data from The World Factbook's Field Listing :: Ethnic groups Arkivigite je 2019-01-06 per la retarkivo Wayback Machine kaj Field Listing :: Population Arkivigite je 2018-12-25 per la retarkivo Wayback Machine, konsultita la 9an de Majo 2011. Ili montras 191,543,213 blankulojn el totala loĝantaro de 579,092,570. Ĉe kelkaj landoj la procento de blankuloj ne haviĝas klare, kaj tiele tiu informo estas konsiderata ne disponebla; ekzemple, ĉe Ĉilio la CIA asertas "white and white-Amerindian 95.4%". Senerera informo estas jena: Argentino 41,769,726 * 97% blankuloj = 40,516,634; Bolivio 10,118,683 * 15% blankuloj = 1,517,802; Brazilo 203,429,773 * 53.7% blankuloj = 109,241,788; Kolombio 44,725,543 * 20% blankuloj = 8,945,109; Kubo 11,087,330 * 65.1% blankuloj = 7,217,852; Domingo 9,956,648 * 16% blankuloj = 1,593,064; Salvadoro 6,071,774 * 9% blankuloj = 546,460; Honduro 8,143,564 * 1% blankuloj = 81,436; Meksiko 113,724,226 * 9% blankuloj = 10,235,180; Nikaragvo 5,666,301 * 17% blankuloj = 963,272; Panamo 3,460,462 * 10% blankuloj = 346,046; Peruo 29,248,943 * 15% blankuloj = 4,387,342; Puerto-Riko 3,989,133 * 76.2% blankuloj = 3,039,719; Urugvajo 3,308,535 * 88% blankuloj = 2,911,511. Totalo de blankuloj en tiuj landoj: 191,543,213, i.e 33.07% el la loĝantaro de la regiono.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 Lizcano Fernández, Francisco (May–August 2005). "Composición Étnica de las Tres Áreas Culturales del Continente Americano al Comienzo del Siglo XXI" (PDF). Convergencia (in Spanish) (Mexico: Universidad Autónoma del Estado de México, Centro de Investigación en Ciencias Sociales y Humanidades) 38: 185–232; table on p. 218. ISSN 1405-1435.
  10. ↑ Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2011-03-04. Alirita 2014-02-26.
  11. ↑ Simon Schwartzman (2007), Etnia, condiciones de vida y discriminacion, http://www.schwartzman.org.br/simon/coesion_etnia.pdf 
  12. ↑ PNAD (portugale) (2006). Alirita 2007-09-14.
  13. ↑ CIA – The World Factbook – Field Listing :: Ethnic groups. Arkivita el la originalo je 2018-11-16. Alirita 2010-02-24. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2018-11-16. Alirita 2014-02-26.
  14. ↑ Argentina: People and Society. CIA World Factbook. Arkivita el la originalo je 2007-06-12. Alirita 5 February 2014. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2007-06-12. Alirita 2014-02-26.
  15. ↑ Uruguay: People and Society. CIA World Factbook. Arkivita el la originalo je 2019-01-07. Alirita 5 February 2014. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2007-06-12. Alirita 2014-02-26.
  16. ↑ Puerto Rico: People; Ethnic groups. 2010.census.gov. Alirita 2011-04-14. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2013-10-16. Alirita 2014-02-26.
  17. ↑ TABLA II.3 POBLACION POR COLOR DE LA PIEL Y GRUPOS DE EDADES, SEGUN ZONA DE RESIDENCIA Y SEXO (hispane). CubaGob.cu. Alirita 2007-11-26.
  18. ↑ "Cor ou Raça". Censo Demográfico 2010: Características gerais da população, religião e pessoas com deficiência. Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística. 2010. Retrieved 5 October 2013.
  19. ↑ Resultado Basico del XIV Censo Nacional de Población y Vivienda 2011 Arkivigite je 2017-12-03 per la retarkivo Wayback Machine, (p. 14).
  20. ↑ "Colombia: A Country Study". Federal Research Division of the Library of Congress. The Library of Congress of the United States of America. 2010. pp. 86–87.
  21. ↑ http://www.schwartzman.org.br/simon/coesion_etnia.pdf
  22. ↑ Caracterización estadística República de Guatemala 2012.[rompita ligilo]
  23. ↑ Nicaragua: People; Ethnic groups. CIA World Factbook. Arkivita el la originalo je 2016-02-13. Alirita 2007-11-26. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2016-02-13. Alirita 2014-02-26.
  24. ↑ D.R.: People; Ethnic groups. CIA World Factbook. Arkivita el la originalo je 2016-02-13. Alirita 2007-11-26. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2016-02-13. Alirita 2014-02-26.
  25. ↑ Peru: People; Ethnic groups. CIA World Factbook. Arkivita el la originalo je 2016-11-05. Alirita 2007-11-26. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2016-11-05. Alirita 2014-02-26.
  26. ↑ Bolivia: People; Ethnic groups. CIA World Factbook. Arkivita el la originalo je 2018-12-11. Alirita 2007-11-26. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2018-12-11. Alirita 2021-12-22.
  27. ↑ Resultados del Censo 2010. Instituto Nacional de Estadística y Censos (2010). Alirita 2013-11-01.
  28. ↑ CIA World Factbook : Haiti Arkivigite je 2016-01-31 per la retarkivo Wayback Machine.
  29. ↑ Informe Latinobarómetro 2011 (hispane). Latinobarómetro (15a Decembro 2011). Alirita 1a Novembro 2013.
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Latinamerikaj_blankuloj&oldid=8599671"