Saint-Malo
|
Por samtitola artikolo vidu la paĝon Saint-Malo (stacidomo). |
Saint-Malo [sɛ̃ malo] (Sankta Maklovo[1]) estas franca urbo kaj komunumo en la departemento Ille-et-Vilaine, regiono Bretonio.
| Saint-Malo | ||||||
| france Saint-Malo, bretone Sant-Maloù, galoe: Saent-Malo, esperante Sankta Maklovo | ||||||
| komunumo | ||||||
 Saint-Malo kun ĝiaj ĉirkaŭmuregoj.
| ||||||
|
||||||
| komunumo en Francio | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||
| Oficiala nomo: Saint-Malo | ||||||
| Regno |  Francio
| |||||
| Regiono | Bretonio | |||||
| Departemento | Ille-et-Vilaine | |||||
| Arondismento | Saint-Malo ties ĉefurbo | |||||
| Kantono | Saint-Malo-Sud ties ĉefurbo, Saint-Malo-Nord ties ĉefurbo | |||||
| Komunumaro | Saint-Malo | |||||
| Rivero | Rance | |||||
| Situo | Saint-Malo | |||||
| - alteco | 8 m s. m. | |||||
| - koordinatoj | 48° 38′ 53″ N 2° 0′ 27″ U / 48.64806 °N, 2.00750 °U (mapo) | |||||
| Plej alta punkto | ||||||
| - alteco | 51 m s. m. | |||||
| Plej malalta punkto | ||||||
| - alteco | 0 m s. m. | |||||
| Areo | 36,58 km² (3 658 ha) | |||||
| Loĝantaro | 45 201 (2011) | |||||
| Denseco | 1 235,68 loĝ./km² | |||||
| Urbestro | Claude Renoult | |||||
| Horzono | MET (UTC+1) | |||||
| - somera tempo | MET (UTC+2) | |||||
| Poŝtkodo | 35400 | |||||
| INSEE | 35288 | |||||
Geografia lokigo sur la mapo : Ille-et-Vilaine
Geografia lokigo sur la mapo : Francio
| ||||||
 Vikimedia Komunejo: Saint-Malo
| ||||||
| Retpaĝo: www | ||||||
| ||||||
Ĝia nomo en la galoa estas Saent-Malo kaj en la bretona Sant-Maloù.
Geografio
redaktiSaint-Malo estas mara havenurbo ĉe Maniko, ĉe la marenfluejo de la rivero Rance. Tiu enfluejo aŭ marbrako, kiu transformiĝas en riveron, estas limigita de la Tajdacentralo de Rance marflanke kaj de la urbo Dinan terflanke (je 18 km fluge).
La aliro al la haveno de Saint-Malo estas ŝirmita per multaj rifoj kaj ŝeroj mergitaj je alta tajdo, per submaraj istmoj (videblaj dum malaltaj viglaj tajdoj), per insuloj aŭ insuletoj, el kiuj multaj estis fortikigitaj en la 17-a jarcento kaj 18-a jarcento (Cézembre, Fort Harbour, la fuorto de la Conchée, Grand Bé kaj Petit Bé, la insuleto de Fort National).
Saint-Malo estis insulo kaj fariĝis duoninsulo. Ĝi estis ĉirkaŭigita de remparoj konstruitaj kaj rekonstruitaj de la 12-a jarcento ĝis la 19-a jarcento, al kiuj la arkitektoj Vauban kaj Siméon de Garangeau aldonis insulajn fortikaĵojn. Apartaĵo de la remparoj de Saint-Malo estas ke, ili staras sur la roko, kiu subtrenas la urbon kaj tenas nur per la pezo de la stakigitaj ŝtonoj.
Saint-Malo regas la Clos-Poulet (nomo venanta laŭdire de "Pou-Alet", de la latina Pagus Aleti, "la lando de Alet", sed pli verŝajne la nomo devenas de Plou/Ploua-Alet: "paroĥo de Alet" en la bretona) kiu estas limigita de la rivero Rance, la Maniko kaj la kaviĝo de Châteauneuf. La urbo frontas al Dinard. Cancale fermas oriente la bordon de Clos-Poulet, konsistigantan parton de la côte d’Émeraude (eo: Smeralda Bordo).
Nun, la urbo enhavas ankaŭ la malnovajn urbojn Saint-Servan kaj Paramé kun kiuj ĝi unuiĝis en 1967[2].
La tajdoj en Saint-Malo
redakti
La tajdoj de la golfo de Saint-Malo estas inter la plej altaj en Eŭropo. Ili kreiĝas pro la koncentriĝo de la marakvo en triangula golfego inter Bretonio kaj Cotentin.
Maksimume, la tajdodiferenco (amplitudo inter la malalta kaj la alta tajdoj) povas atingi ĝis 14 metroj, t.e. pli ol duoble pli granda ol la ordinara tajdodiferenco en Atlantiko. Tial komence de la jaroj 1960 la baraĵo de la tajdocentralo estis konstruita precize tra la enfluejo de la rivero Rance alsupre de Saint-Malo (la alia opcio estis la golfo de la Monto Sankta Mikaelo).
Klimato
redaktiLa golfo de Saint-Malo estas sub modera klimato tre oceana. La temperaturoj estas varmigitaj per la Golfa Marfluo kaj la amplitudo de la temperaturoj inter vintro kaj somero estas malgranda (de 5,4⁰C en Februaro ĝis 17,3⁰C en Julio) kun meza valoro je 11,3 °C[3].
Demografio
redaktiHistorio
redaktiDum la romania periodo estis urbo en Aleth.
Dum la 6-a jarcento sankta Malo fariĝis la unua episkopo de Aleth. Dum la 12-a jarcento la episkopo transiris de Aleth al la insulo Saint-Malo.
En 1594 la urbo iĝis definitive franca kaj ĝi iĝis loko de famaj maristoj (vidu sube).
Dum la dua mondmilito la germana armeo okupis la urbon. En 1944 la usona armeo atakis la urbon, kiu kapitulacis la 17-an de aŭgusto kaj la insulo Cézembre kapitulacis la 2-an de septembro. La urbo estis 85 % detruita sed ĉirkaŭmuregoj ne estis detruitaj kaj oni rekonstruis malnovstile la urbon.
Urbo de famaj maristoj
redakti
Surcouf, fama korsaro, vivis je la fino de la 18-a jarcento.
Li venkis multajn anglajn ŝipojn, eĉ multe pli dikajn ol sia. La statuo montras Anglujon, la grandan malamikon.
Lia fama ŝipo nomita Renard estis rekonstruita kaj videbla en Saint-Malo.
Jacques Cartier vivis en la 16-a jarcento. Li malkovris Sankt-Laŭrencon.
La statuo montras la marnavigiston gvidantan la stevenon.
Lia kastelo de Limoëlou estas ankaŭ muzeo kaj vizitebla en Rothéneuf, apud Saint-Malo.
René Duguay-Trouin estis fama maristo de la 18-a jarcento. Li konkeris Rio de Ĵanejron kontraŭ la portugaloj en 1711.
Partnera urbo
redakti
Port-Luiso, 1999 en Maŭricio
Esperanta vivo
redaktiOkaze de la eŭropaj balotoj, Eŭropo - Demokratio - Esperanto ricevis 44 voĉojn (0,27 %) en 2004[4] kaj 43 voĉojn (0,29 %) en 2009[5].
Tie estas esperanto grupo. Kursoj okazas merkrede kaj sabate[6],[7].
Referencoj
redaktiEn tiu ĉi artikolo estas uzita traduko de teksto el la artikolo Saint-Malo en la franca Vikipedio.
- ↑ El Maclovius la latina nomo de Sankta Malo.
- ↑ « Nek franco nek bretono, maloano mi estas» sur la e-loĝejo de la semajna gazeto L'Express, parolo de Gilles Foucqueron
- ↑ Mezaj temperaturoj mezuritaj en Dinard inter 1981 kaj 1990, de WorldClimate.com, kun la datumoj de GHCN1
- ↑ Ministrejo pri internaj aferoj. Rezultoj 2004 Listo Denis Clopeau (france). Alirita 23-an de septembro 2013.
- ↑ Ministrejo pri internaj aferoj. Rezultoj 2009 Listo Bert Schumann (france). Alirita 23-an de septembro 2013.
- ↑ Esperanto grupo de Saint-Malo Groupe Esperanto de Saint-Malo[rompita ligilo]
- ↑ Federacio Esperanto-Bretonio Fédération Espéranto Bretagne