Denso
Denso aŭ volumena maso (simbolo: ρ, la greka rho) esprimas la rilaton de la maso de certa kvanto da substanco al ĝia volumeno. Ju pli granda la volumena maso de objekto estas, des pli granda ĝia maso en difinita volumeno. La meza volumena maso de objekto egalas ĝian tutan mason dividitan per ĝia tuta volumeno.
La SI-unuo de volumena maso estas la kilogramo en kuba metro (kg/m3), kaj ĝia formulado estas:
kie
- ρ estas la volumena maso de la objekto, mezurata en kilogramoj en kuba metro,
- m estas la tuta maso de la objekto, mezurata en kilogramoj,
- V estas la tuta volumeno de la objekto, mezurata en kubaj metroj.
Relativa denso estas sendimensia fizika grando esprimanta la rilaton de la maso de certa volumeno de la substanco al la maso de sama volumeno da pura akvo (je 4 °C), aŭ da aero (je 0 °C kaj 1 atm, vidu la tekston aerdenso), se temas pri gaso.
Solidaj korpoj havas en kg/m³ relative grandan volumenan mason; tial kelkaj preferas la malnovan unuon g/cm³, ĉar 1000 kg/m³ = 1 g/cm³. Jen ekzemploj por la volumena maso de kelkaj kemiaj elementoj kaj aliaj substancoj:
Substanco | Volumena maso en kg/m³ | |
Iridio | 22.650 | |
Osmio | 22.610 | |
Plateno | 21.450 | |
Oro | 19.320 | |
Volframo | 19.250 | |
Uranio | 18.050 | |
Hidrargo | 13.545 | |
Rodio | 12.400 | |
Paladio | 12.000 | |
Plumbo | 11.340 | |
Arĝento | 10.490 | |
Bismuto | 9.800 | |
Kupro | 8.950 | |
Nikelo | 8.900 | |
Kadmio | 8.600 | |
Fero | 7.860 | |
Stano | 7.280 | |
Zinko | 7.130 | |
Kromo | 6.920 | |
Antimono | 6.700 | |
Titano | 4.500 | |
Karbono | 3.510 | |
Aluminio | 2.700 | |
Silicio | 2.330 | |
Sulfuro | 2.070 | |
Fosforo | 1.823 | |
Berilio | 1.800 | |
Magnezio | 1.733 | |
Mara akvo | 1.025 | |
Pura akvo (ĉe 3,98 °C) | 1.000 | |
Glacio (ĉe 0 °C) | 0.917 | |
Kalio | 0.890 | |
Etanolo | 0.790 | |
Benzino | 0.680 |