Ferdinand Raimund
Ferdinand RAIMUND (denaske: Ferdinand Jakob Raimann) (naskiĝinta la 1-an de junio 1790 en Vieno, mortinta la 5-an de septembro 1836 en Pottenstein) estis aŭstra dramisto.
| Ferdinand Raimund | ||
|---|---|---|
| ||
| Persona informo | ||
| Ferdinand Raimund | ||
| Naskonomo | Ferdinand Jakob Raimann | |
| Naskiĝo | 1-an de junio 1790 en Vieno | |
| Morto | 5-an de septembro 1836 (46-jaraĝa) en Pottenstein | |
| Mortis pro | Sinmortigo  vd
| |
| Mortis per | Pafvundo vd
| |
| Tombo | Gutenstein vd
| |
| Lingvoj | germana vd | |
| Ŝtataneco | Aŭstra imperio vd
| |
| Profesio | ||
| Okupo | dramaturgo aktoro teatra reĝisoro filmaktoro verkisto teatra aktoro poeto vd
| |
| Laborkampo | Aktorado, teatro, directing (en)  kaj dramo vd
| |
| En TTT | Oficiala retejo vd | |
| vd | Fonto: Vikidatumoj | |
Vivo
redaktiFrue orfiĝinte, la filo de bohema metiista familio komencis metilernadon tortbakistan. En 1808 li decidis iri teatren kaj iĝis antaŭe helpaktoro ĉe migrantaj trupoj. Ek de 1814 dungite ĉe la viena Teatro en Josefstadt, li baldaŭ fariĝis fare de la spektantoj treege favorata karakterkomikisto. De 1817-30 li apartenis al la truparo de la Teatro en Leopoldstadt, dum la du lastaj jaroj li eĉ estris ĝin.
Sukcesoj
redaktiKiel dramisto li debutis en 1823 per la parodia ensorĉa farso Der Barometermacher auf der Zauberinsel laŭ la modelo de la tradicia viena popolkomedio. Al tiu sukceso sekvis ankoraŭ la furoro de la burleskaĵo Der Diamant des Geisterkönigs (1824), la romantika fabelo Das Mädchen aus der Feenwelt oder Der Bauer als Millionär (1826) kaj la karakterteatraĵo Der Alpenkönig und der Menschenfeind (1828). Malpli ŝatataj estis la seriozaj teatraĵoj Die gefesselte Phantasie (1826, premiero 1828), Moisasurs Zauberfluch (1827) aŭ Die unheilbringende Zauberkrone (1829).
En 1830 la deprimplena artisto, kies privata vivo estis ombrita de malfeliĉa amrilato, retiriĝis de sur la scenejoj vienaj. Profesiaj vojaĝoj venigis lin al Munkeno, Hamburgo, Berlino kaj Prago. Per sia lasta teatraĵo, la originala ensorĉfabelo Der Verschwender (premiero en 1834 en Vieno), li denove impone kaj glorite reaperis antaŭ la publiko de sia hejmurbo. Dum hipoĥondria atako li sinmortigis sin.
Der Verschwender estis tradukita al Esperanto de Franz Zwach por la XVIa Universala Kongreso de Esperanto de 1924 en Vieno sub la titolo La Malŝparulo (Ferdinand Hirt & Sohn, Leipzig 1924).[1]
Graveco teatroscience
redaktiLa literatura kaj teatra meritoj de Raimund estis la kunfandigo de elementoj de aŭtentika regiona popolteatrado kun la atmosfero de drama arto de altega (skrib)stilo. Humurplene kaj melankolie li transdonis imagon de la burĝaraj kulturo kaj sento dum bidermajro: ĝia regularo tiutempa pri kontenteco, modesteco, fidela amo ja estis antaŭ ĉio liveranta la temojn. La kantaj enmetaĵoj de la teatraĵoj jam dum la vivotempo de Raimund iĝis modkantoj (ekzemple: Rabotilo-kanto, Cindro-kanto, Brüderlein fein).
Referencoj
redakti- ↑ La Malŝparulo, Ferdinand Raimund, Ferdinad Hirt & Sohn, Leipzig 1924.
Bibliografio
redakti- Jürgen Hein: Ferdinand Raimund. Metzler, Stuttgart 1970 (= Sammlung Metzler; 92; Abteilung D, Literaturgeschichte).
- Jürgen Hein, Claudia Meyer: Ferdinand Raimund, der Theatermacher an der Wien. Ein Führer durch seine Zauberspiele. Lehner, Wien 2004. (=Quodlibet Band 7) ISBN 3-901749-38-1.
- Jürgen Hein: Das Wiener Volkstheater. Raimund und Nestroy. Darmstadt, Wissenschaftliche Buchgesellschaft 1978. (=Erträge der Forschung; 100) ISBN 3-534-07774-1.
- Günter Holtz: Ferdinand Raimund - der geliebte Hypochonder. Sein Leben, sein Werk. Lang, Frankfurt am Main 2002, ISBN 3-631-39162-5.
- Yong-Ho Kim: Der Ernst von Ferdinand Raimunds Spielen unter besonderer Berücksichtigung der Traditionsbezüge und der gesellschaftlichen Funktion seines Theaters. Lang, Frankfurt am Main 1991. (= Europäische Hochschulschriften; Reihe 1, Deutsche Sprache und Literatur; 1269) ISBN 3-631-44177-0.
- Felix Kreissler: Das Französische bei Raimund und Nestroy. Notring der wiss. Verbände Österreichs, Wien 1967.
- Raimund, Nestroy, Grillparzer - Witz und Lebensangst, eldonis Iljina Dürhammer. Ed. Praesens, Wien 2001, ISBN 3-7069-0113-7.
- Raimund-Brevier, eldonis Gottfried Riedl. Verlag Johann Lehner, Wien 1999, ISBN 3-901749-17-9
- Ferdinand Raimund - Stätten seines Lebens, Gottfried Riedl. Verlag Johann Lehner, Wien 2000. ISBN 3-901749-20-9.
- Ferdinand Raimund. Bilder aus einem Theaterleben, Gottfried Riedl. Verlag Johann Lehner, Wien 2005. ISBN 3-901749-41-1.
- Ian Roe: Ferdinand Raimund. (=Meteore Band 5) Wehrhahn, Hannover 2010, ISBN 978-3-86525-174-9.
- Frank Schaumann: Gestalt und Funktion des Mythos in Ferdinand Raimunds Buehnenwerken. Bergland, Wien 1970.
- Renate Wagner: Ferdinand Raimund. Kremayr u. Scheriau, Wien 1985, ISBN 3-218-00425-X.
- Gunther Wiltschko: Raimunds Dramaturgie. Fink, München 1973.
Eksteraj ligiloj
redakti- Hejmpaĝo de la Pottenstein-a muzeo. Arkivigite je 2012-06-22 per la retarkivo Wayback Machine
- Fanatikula retpaĝo
- Raimund-societo[rompita ligilo]
- Pri Raimund kiel privatulo.
- Verkoj surrete.