Krouna
Vilaĝo Krouna situas en Ĉeĥio, regiono Pardubice, distrikto Chrudim, en submontara teritorio, parte en protektata pejzaĝa regiono Žďárské vrchy, 9 km oriente de la urbo Hlinsko kaj 20 km okcidente de la urbo Polička ĉe la ŝoseo n-ro 34 inter Havlíčkův Brod kaj Svitavy. Vivas ĉi tie 1 446 loĝantoj (2023).
| Krouna | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| municipo en Ĉeĥio | |||||
|
|
| ||||
| Flago | Blazono | ||||
| Administrado | |||||
| Statuso | Vilaĝo | ||||
| Lando | Ĉeĥio | ||||
| Regiono | Pardubice | ||||
| Distrikto | Chrudim | ||||
| Fondita | 1349 (la unua skriba mencio) | ||||
| |||||
| En TTT | Oficiala retejo [+] | ||||
| Demografio | |||||
| Loĝantaro | 1 446 (2023) [+] | ||||
| Loĝdenso | 42 loĝ./km² | ||||
| Geografio | |||||
| Geografia situo | 49° 46′ N, 16° 2′ O (mapo)49.77243772751816.026790675672Koordinatoj: 49° 46′ N, 16° 2′ O (mapo) [+] | ||||
| Alto | 530 m [+] | ||||
| Areo | 34,374448 km² ( 343 7.4 448 ha) [+] | ||||
| |||||
|
| |||||
| Alia projekto | |||||
 Vikimedia Komunejo Krouna [+]
| |||||
Vilaĝpartoj redakti
Al la komunumo apartenas vilaĝpartoj:
- Krouna
- Čachnov
- Františky
- Oldříš
- Ruda
- Rychnov
Historio redakti
Krouna ekestis kiel huba vilaĝo en pentrinda valo de rivereto Krounka. Konstruitaj estis prefere pli grandaj biendomoj kaj ĉarpentitaj vilaĝdomoj.
Vilaĝo Krouna estas unue menciita sub nomo Grunaw en la jaro 1349, kiam temis pri decido, ĉu ĝi estos havaĵo de episkpejo en Litomyšl. En tiu tempo ĝi estis dividita je Horní Krouna (Supra Krouna - Grunaw superior) kaj Dolní Krouna (Malsupra Krouna - Grunaw inferior), nuna vilaĝo Otradov. Tiam, en la jaro 1344, ekestis arĥiepiskopejo en Prago kaj ankaŭ nova episkopejo en Litomyšl, plejparte sur ĝisnuna teritorio de episkopejo Olomouc. Pli malfrue Krouna estis parto de sinjorejo Rychmburk, en la jaroj 1763 ĝis 1823 ĝi apartenis al familiaro Kinský kaj poste al familiaro Thurn-Taxis. Ĝiaj civitanoj vivtenis sin plejparte per agrokulturado, arbohakado, per minado kaj kalcinado de kalkŝtono. Ĉirkaŭ la jarcentŝanĝo de la 19-a al 20-a jarcentoj komencis en Krouna metia produktado, prefere de cigaredingoj kaj ludiloj kaj ankaŭ teksobrodado. En la jaro 1866, post batalo apud Hradec Králové, la vilaĝon elrabis prusaj armeanoj.
Vidindaĵoj redakti
Preĝejoj redakti
Ĉirkaŭ la jaro 1350 estis en Krouna konstruita ligna preĝejo kun ŝinda tegmento, sur kies loko pli poste ekestis ŝtona preĝejo de Sankta Mikaelo Arkianĝelo. En la jaro 1768 ĝi estis barokigita. En ĝia turo kun embrazuraj fenestroj estas du sonoriloj el la jaroj 1529 kaj 1618. En la jaro 1874 oni komencis konstruon de nova evangeliana preĝejo, kiu sian nuntempan formon akiris per aranĝoj faritaj de arĥitekto Schmoranz.
Popola arĥitekturo redakti
En la vilaĝo estas kelkaj konstruaĵoj de ligna popola arĥitekturo de polička-regiona tipo, el kiuj la plej signifa estas n-ro 61 - Bukáček bieno, sed ankaŭ nombroj 76, 147, 139 kaj garbejo ĉe paroĥejo.
Paroĥejo redakti
Baroka paroĥejo estas el la jaro 1740, duetaĝa kun plattegmentaj ĉambroj.
Lernejo redakti
Baroka lernejo estas el la sama jaro kiel la paroĥejo. Ĝi havas altigitan teretaĝon kaj groptegmenton.
Monumentoj redakti
En malsupra parto de la vilaĝo staras monumento al Jan Žižka kaj apud la Korto monumento al viktimoj de fervoja katastrofo en la jaro 1995.
Vilaĝpartoj redakti
Rychnov redakti
Homoj ĉi tie vivtenis sin per agrokulturado, per arbaraj laboroj, teksado, teksobredado kaj per kalcinado de kalkŝtono. Ĝis nun estas konservitaj domoj de popola arĥitekturo. Apud la domaro estis trovita neolita kojno el nigra silicito.
Františky redakti
Františky estis nomataj ankaŭ Paseky aŭ Franzendorf. La loĝantoj faris lignajn produktojn, laboris kiel lignokarbistoj kaj ŝpinis linon. En Františky estas triangulada punkto de la unua ordo el la jaro 1867 kun belvidejo.
Čachnov redakti
La domaro ekestis komence de la 18-a jarcento apud martelmaŝino. En la vilaĝeto estas fervoja stacio sur linio inter Žďárec u Skutče kaj Polička.
Ruda redakti
"Ruda" signifas (Erco) kaj la domaro ekestis jam en la 15-a jarcento, eble kiel bazo por minado de erco sekve prilaboratan en martelmaŝinoj en ĉirkaŭaĵo.
Bibliografio redakti
- Marek Podhorský: Pardubický kraj. Eldonis freytag & berndt, eldonejo en Prago en j. 2004.
Eksteraj ligiloj redakti
- Oficialaj paĝoj de la vilaĝo ĉeĥe
- Paĝaro de mikroregiono Hlinsko Arkivigite je 2010-10-03 per la retarkivo Wayback Machine ĉeĥe
- Mapo