Mijazaŭa Kenĝi
MIJAZAŬA Kenĝi (ankaŭ Miyazawa Kenzi, japane: 宮沢 賢治 aŭ 宮澤 賢治 [Mijazaŭa Kenĝi], 27-a de aŭgusto 1896–21-a de septembro 1933) estis poemisto kaj verkisto de fabeloj pro infanoj en la malfrua Taiŝo- kaj la frua Ŝova-epokoj. Li ankaŭ estis vegetarano, violonĉelisto, pia budhisto, utopia socia aktivisto, kaj esperantisto. Hobie li estis pentristo, muzikisto kaj mineralogo.
Mijazaŭa Kenĝi | |||||
---|---|---|---|---|---|
Persona informo | |||||
宮沢賢治 | |||||
Naskiĝo | 27-an de aŭgusto 1896 en Hanamakikawaguchi | ||||
Morto | 21-an de septembro 1933 (37-jaraĝa) en Hanamaki | ||||
Mortis pro | Naturaj kialoj vd | ||||
Mortis per | Pneŭmonito vd | ||||
Religio | Niĉiren-Ŝu vd | ||||
Etno | japanoj vd | ||||
Lingvoj | Esperanto • japana vd | ||||
Ŝtataneco | Japanio vd | ||||
Alma mater | Morioka Agriculture and Forestry High School (en) Morioka First High School (en) vd | ||||
Familio | |||||
Patro | Masajirō Miyazawa (en) vd | ||||
Gefratoj | Seiroku Miyazawa (en) kaj Toshi Miyazawa (en) vd | ||||
Parencoj | Kaneko Shichirobei (en) (prapraavo aŭ prapraavino) vd | ||||
Profesio | |||||
Okupo | poeto agronomo verkisto de porinfana literaturo prozisto esperantisto verkisto instruisto romanisto pedagogo vd | ||||
Laborkampo | Poezio kaj literaturo por infanoj kaj junuloj vd | ||||
Aktiva dum | 1918–1933 vd | ||||
Verkado | |||||
Verkoj | Nokto de la Galaksia Fervojo ❦ Kaze no Matasaburō ❦ Q11339294 ❦ The Life of Guskō Budori ❦ The Acorns and Wildcat ❦ Wolf Forest and Basket Forest, Robber Forest ❦ The Restaurant of Many Orders ❦ Q11567194 ❦ The 4th of Narcissus Month ❦ Q11516018 ❦ Q11677281 ❦ Q11634411 ❦ The Nighthawk Star ❦ Q11293841 ❦ Q11333743 ❦ Q11318693 ❦ Q11299943 ❦ Q11659917 ❦ Q11280526 ❦ Q11307097 ❦ Q11292050 ❦ Q11063447 ❦ Q11571980 ❦ Q11330548 ❦ Q10927854 ❦ Q11541309 ❦ Q11625320 ❦ The Bears of Mt. Nametoko ❦ Q11401378 ❦ Gauche the Cellist ❦ Saru no Koshikake ❦ Q17209720 ❦ Haru to Shura ❦ Ame ni mo Makezu ❦ Hoshi Meguri no Uta vd | ||||
| |||||
vd | Fonto: Vikidatumoj | ||||
Vivo
redaktiLi naskiĝis en Hanamaki en Hienuki, en la gubernio Iŭate. Post studado ĉe Alta Lernejo de Agronomio kaj Forstokulturo en Morioka (nun Universitato de Iŭate, ĉe Agronomia Fakultato), li verkadis instruante kiel asistanto ĉe la profesoro en lernejo pri agronomio.
Poste li eksiĝis kaj inkliniĝis al verkado. En lia vivanteco, nur unu poemaro Haru to Syura kaj unu fabelaro estis eldonitaj, sed postmorte, pli da poemaroj kaj fabelaroj estis eldonitaj, kaj li fariĝis ŝatata poeto-fabelisto inter japanoj. Li ankaŭ eklernis Esperanton, kaj tradukis kelkaj de liaj verkoj al la lingvo. Oni trovis tiun manuskriptojn post lia morto.
Li amis sian hejmlokon, kaj la scenoj de liaj verkoj ofte estas en la fikcia loko Ihatov aŭ Ihatovo, kiu devenis de Iŭate. Tiu aldono de '-o' al la fikcia loknomo kredeble estas influo de esperanta finaĵo de substantivo.
Spirito de liaj verkoj: Mijazaŭa, kiu estis budhisto, sentis, ke ĉiuj vivantaĵoj estas kiel fratoj, kaj ke maleblas al personoj atingi veran feliĉon ĝis tiam ili ne pricelas tiom egale la feliĉon de ĉiuj kaj ĉiaj aliaj vivantaĵoj samtempe. Je Mijazaŭa tio ne estis nur ideo: dum li vagis sur montetoj kaj kampoj, li ofte forgesis sin tute en kontempli al bestoj, plantoj, ŝtonoj, vento, nuboj, ĉielarkoj, steloj. li trovis ĝojon simpatiante je la natura mondo. Tial liaj historioj estas plenaj per ĉiaj estaĵoj, kiuj rilatas nature kaj frate.
Li mortis pro la pulma inflamo kaj tuberkulozo kiel 37-jaraĝa.
Esperanto
redaktiLin interesis Esperanto. Laŭ Jouko Lindstedt, li interesigis pri Esperanto tra renkonto kun finnlanda esperantisto, esploristo, sciencisto kaj diplomato en Japanio, Gustaf John Ramstedt, kaj laŭ Sibayama Zyun'iti, li eklernis ĝin en 1926, sed li neniam atingis altan lingvan nivelon.[1][2][3]
Li provis traduki kelkajn el siaj verkoj en Esperanto,[4] kiu oni publikigis longe post lia morto, en 1953.[2] Li cetere uzis en sia verko multajn vortojn influitajn de Esperanto – kiel la o-sufikso en ”Ihatovo” (kune kun ”Ihatov” nomo de ofta fikcia loko en liaj verkoj). Post lia morto liaj verkoj estis tradukitaj en Esperanton interalie de Konisi Gaku.
En la jaro 2014 en la populara japana film-serio Sakura – jiken o kiku onna, en la 3-a ero de tiu filmserio estis referencoj al Mijazaŭa kaj al Esperanto.[5]
Verkoj
redakti- Haru to Ŝura[klarigu] (Printempo kaj Asura)
- Ĉumon no Oi Rjoriten (La Restoracio de Multaj Mendoj)
- Gooŝ la Ĉelisto
- La ĝemelaj steloj
- Nokto de la Galaksia Fervojo – unu el liaj plej famaj fabeloj
Bildgalerio
redaktiReferencoj
redakti- ↑ Jouko Lindstedt: Sciencisto, diplomato, esperantisto (parto 2)
- ↑ 2,0 2,1 Miyamoto Masao kaj Sibayama Zyun'iti: Poemoj de MIYAZAWA Kenzi, memtradukitaj esperanten
- ↑ https://enjoyiwate.com/?p=10884
- ↑ David Poulson, Miyazawa Kenji
- ↑ https://www.facebook.com/aleksandra.watanuki/posts/2114520958611459?from_close_friend=1¬if_id=1544361202058063¬if_t=close_friend_activity
Literaturo
redakti- Ideals of Esperanto in the works of Miyazawa Kenji (angle), Anne Doggett, Swinburne University of Technology, 2000, 123 paĝoj
Eksteraj ligiloj
redaktiTrovu « Mijazaŭa Kenĝi » inter la Vizaĝoj de homoj rilataj al la ideo «Internacia Lingvo» |
- city.hanamaki.iwate.jp per la retarkivo Wayback Machine (arkivigite je 2005-12-23)
- Verkoj de Mijazaŭa en Aozora Bunko (japane)
- Ampleksa TTT-ejo pri la roluloj kaj verkoj de Mijazaŭa (angle kaj japane)