Thomas Murner
Thomas MURNER (1475-1537) (naskiĝis en Oberehnheim, en la 24-a de decembro 1475 - mortis en Oberehnheim, en la 23-a de aŭgusto 1537) estis germana humanisto, satirverkisto, katolika teologo, polemikisto, poeto kaj tradukisto.
Thomas Murner (1475-1537) | |||||
---|---|---|---|---|---|
humanista Germanicus
| |||||
Persona informo | |||||
Naskiĝo | 24-a de decembro 1475 en Oberehnheim, Francio | ||||
Morto | 23-a de aŭgusto 1537 en Oberehnheim, Francio | ||||
Religio | katolika eklezio vd | ||||
Lingvoj | mezaltgermana vd | ||||
Ŝtataneco | Germanio vd | ||||
Alma mater | Universitato de Bazelo | ||||
Subskribo | |||||
Familio | |||||
Patro | Matthäus Murner (en) vd | ||||
Gefratoj | Johann Murner (en) kaj Beatus Murner (en) vd | ||||
Profesio | |||||
Okupo | universitata instruisto (1506–1507) katolika sacerdoto (1494–) tradukisto verkisto poeto vd | ||||
| |||||
| |||||
vd | Fonto: Vikidatumoj | ||||
Franciskana monaĥo, en siaj satiroj plena je imagema kaj fantazia spirito, tre proksima de la populara dirmaniero, kaj riĉa je alegorioj kaj metaforoj, li batalis por la reformo de la katolika eklezio kaj atakis la luteranismon, al kiu li nomis "La ekzorcaĵo de la frenezuloj" (1512) aŭ "La Granda Stultulo" (1522). Tamen, li estis konsiderata unu el la plej satiraj poetoj de sia epoko, kaj ankaŭ verkis kelkajn traktatojn. En 1515, li prizorgis tradukon de la Eneado far Vergilio, kiun li dediĉis al la Imperiestro Maksimiliano la 1-a.
Biografio
redaktiEn 1490, li eniris en la franciskanan ordenon, kaj en 1495, li komencis vojaĝi, kaj pli malfrue li studis kaj profesoris en Freiburg, kie li diplomiĝis kiel Bakalaŭro pri Teologio, en 1500, kaj Doktoro pri Teologio, en 1506. Sekve, li iris al Parizo kaj poste al Krakovo, kie li studis filozofion kaj matematikon, kaj Strasburgo. La Imperiestro Maksimiliano la 1-a lin omaĝis kun la titolo "poeta laureatus", en 1505. En 1513, li nomumiĝis direktoro de la franciskana monaĥejo, en Strasburgo, postenon kiun li rezignis en la venonta jaro kaŭze de publikigado de polemika libro. Pli malfrue li studis jurisprudecon en la Universitato de Bazelo, kaj en 1519, li ricevis diplomon kiel Doktoro pri Juro.
En la somero 1523 li invitiĝis de Henriko la 8-a el Anglio, kie liaj skribaĵoj altiris la atenton de Thomas More. Post iom da tempo, li vojaĝis al Italio, kaj revene, ekloĝis en Strasburgo, tamen, maltrankvila pro la Protestanta Reformacio, li ekziliĝis en Lucerno, en Svisio, en 1526. En 1533, li fariĝis sacerdoto en Oberehnheim, kie li mortis.
Murner havis pasiplenan kaj energian karakteron, tamen, li kolektis malamikojn, kien ajn li iris. Liaj satiraĵoj estas tre ŝarĝitaj je agresiveco, kiujn li aldirektis kontraŭ la tiama koruptado, la Reformo, kaj speciale kontraŭ Marteno Lutero. La satiraj verkoj de Murner estis influitaj en la verkoj de la strasburga predikisto Johann Geiler von Kaysersberg (1445-1510) kaj Sébastian Brant (1457-1521).
Verkoj
redakti- Invectiva contra Astrologos, Strasburgo 1499
- Germania Nova, Strasburgo 1502
- Chartiludium logicae, Krakovo 1507
- Logica memorativa, Strasburgo 1509
- De quattuor heresiarchis, Strasburgo 1509
- Ludus studentum Friburgensium, Frankfurto ĉe Majno 1511
- Arma patientie contra omnes seculi adversitates, Frankfurto ĉe Majno 1511
- Benedicite iudeorum, Frankfurto ĉe Majno 1512
- Narren bschwerung, Strasburgo 1512
- Schelmenzunfft, Frankfurto ĉe Majno 1512
- Ein andechtig geistliche Badenfart, Strasburgo 1514
- Die Mülle von Schwyndelszheym vnd Gredt Müllerin Jarzit, Strasburgo 1515
- Die geuchmat, Bazelo 1519
Referencoj
redaktiLiteraturo
redakti- Catholic Encyclopedia
- Thomas Murner, Thomas More, and the First Expression of More's Ecclesiology" John M. Headley, (1967).
- Humanism in the Age of Henry VIII Maria Dowling
- Historisches Lexikon der Schweiz
- Zeno.org - Meine Bibliothek.
- Thomas Murner: elsässischer Theologe und Humanist 1475 - 1537. Exposição da Biblioteca Estadual de Baden. Karlsruhe 1987.
- Neue Deutsche Biographie (NDB).
- Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Volume 23
- Dicionário Histórico da Suíça
Vidu ankaŭ
redakti- Sébastian Brant (1457-1521)
- Thomas More (1478-1535)
- Marteno Lutero (1483-1546)