Johano Stabo
Johann von Stöberer (ankaŭ Johann Stab) (1468-1522), estis aŭstra humanisto, genealogo, poeto kaj historiografo, profesoro pri matematiko en la Universitato de Ingolstadt kaj astronomio en la Universitato de Vieno. En 1515, kunlabore kun Alberto Durero (1471-1528), li dezajnis la unuan perspektivan vidaĵon de la tersurfaco vidatan el la ĉielo, nome, ĝi estis ia globobildo dediĉita al la imperiestro Maksimiliano la 1-a (1459-1519) al kiu li laboris dum pli ol dekses jaroj. Membro de la Danuba Societo[1], li estis plurfaka geniulo kun rara erudicio. Astronomio estis lia speciala hobio kaj li estis talentoplena pri fabrikado de instrumentoj. Li faris parton de la humanisma rondo ligita al la kortego de Maksimiliano la 1-a.
| Johannes Stabius (1468-1522) | ||
|---|---|---|
 Blazonŝildo de Johano Stabio, kreita de Alberto Durero
| ||
| Persona informo | ||
| Naskiĝo | 1468 en Hueb, apud Steyr,  Aŭstrio
| |
| Morto | 1-a de januaro 1522 en Graz, Aŭstrio
| |
| Lingvoj | latina vd | |
| Ŝtataneco | Aŭstrio • Germanio vd | |
| Alma mater | Universitato de Ingolstadt Universitato de Vieno | |
| Profesio | ||
| Okupo | kartografo • geografo • verkisto • universitata instruisto • natursciencisto • humanisto • matematikisto • astronomo vd | |
| Laborkampo | kartografio vd | |
| vd | Fonto: Vikidatumoj | |
Biografio redakti
Johannes von Stöberer naskiĝis en Hueb, urbo identigita kiel Steyr en la Supra Aŭstrio, supozeble filo de arbaristo. En 1482 li enmatrikuliĝis en la Universitato de Ingolstadt, kie, en 1484, li ricevis sian bakalaŭrecon. Post multe da vagado li venis al Nurenbergo kaj Vieno, kaj, en 1498, li trovis laboron kiel profesoro pri matematiko en la Universitato de Ingolstadt. Kiel pastro li aktivis en la Paroĥejo de Karlstetten, en Malsupra Aŭstrio.
Konrad Celtis estis profesoro en Ingolstadt ekde 1492, kaj Stabo ekprenis katedron en 1502 en la Universitato de Vieno, kie Georgo Tannstetter, ankaŭ konata kiel Georgo Kolimito (1482-1535) estis lia lernanto. En 1514, Kolimito eldonis siajn Astronomiajn Tabelojn kaj ankaŭ unu historion pri vienaj matematikistoj kaj astronomoj sub la titolo "Viri Mathematici"[2] kaj en tiu libro li priskribas sin kiel studento de Stabo, lia "gvidanto de matematikaj elpensoj".
En somero 1503, Stabo venis serve de la imperiestro Maksimiliano la 1-a, kiun li akompanas en vojaĝo kaj fariĝis konsilisto de la reganto pri sciencaj kaj beletraj demandoj.
La beletristo kaj la Triumfarko redakti
Stabo familiariĝis kun multaj erudiciaj humanistoj kaj poetoj, samkiel, Ladislaus Sunthaym (1440-1513), Jakobo Mennel (1460-1525) kaj sia granda amiko Alberto Durero. Durero kreis al li blazonon kaj plurfoje portretis lin. Li ankaŭ estis renoma poeto, kaj en 1502, Celtis omaĝis lin kiel laŭrokronitan poeton dank'al Odo kiun li faris al la imperiestro.
La plej polemika el la renesancaj akiraĵoj estas serio da ilustraĵoj preparitaj de Maksimiliano la 1-a. La imperiestro, ne povante konstruigi ŝtonan triumfarkon[4], obstine kreigis paperajn arkojn, kiuj, pere de gravurtekniko, povus samtempe stariĝi en multaj lokoj, aŭ eĉ esti legataj kvazaŭ libroj. La teksto de la Ehrenpforte[5] estis preparita de Johano Stabo; alia humanisto, Willibald Pirckheimer (1470-1530) komponis la konfuzan kaprompilon, Georgo Kölderer (1465-1540)[6], la arkitekto, dezajnis la strukturon, kaj grupo da artistoj estritaj de Durero, kreis la blokojn. Fakuloj ne mankis, tamen la grandega kaj naŭziga amaso da kristanaj kaj paganaj simboloj, alegorioj kaj hieroglifoj; la sennombraj bildoj laŭdegante la kavalerion de Maksimiliano kaj la militajn ornamaĵojn, kaj la malbelega malformeco je la proporcioj, kaj la bizara muntado de turoj, kupoloj kaj pinakloj -- ĉio ariĝis por reprezenti la propran antitezon de iu roma triumfarko.
La eldonisto kaj humanisto redakti
Stobio ankaŭ aktivis kiel eldonisto kaj kunlaboris kun amaso da humanismaj verkoj krom la eldono de iu kopio de la historiografo Jordaneso (m. 552). Kiel esploristo de nekritika historio li rifuzis eldoni la verkojn de Johannes Trithemius (1462-1516)[7], kiun li konsideris fabloverkiston, kaj ne historiiston. Stabo laboris kune kun Ladislaus Sunthaym kaj Konrado Celtis kun kiuj li kunlaboris en la genealogio de la habsburgoj ekde ties origino.
Stabo laŭŝajne bonrilatis kun la Monaĥejo de Rajŝenao kiun li vizitis plurfoje. Iutempe, li prunteprenis de Johano Kuspiniano (1473-1529) manuskriptajn tekstojn de la Patroj de la Eklezio el la karolida epoko.
La geografo kaj astronomo redakti
Johano Stobio rolis grave en la kampo de kartografio per la unua reprezentaĵo, kune kun Alberto Durero, de la terglobo[8]. Ĉi-projekto korformata estis poste publikigita de Johannes Werner (1468-1522), kaj ankaŭ estis uzata de Martin Waldseemüller (1470-1521) en lia mondomapo de 1507. Post du jaroj, Johano Skonero (1477-1547) sekvis lian ekzemplon kaj en 1523 -- okaze de la reiro de la supervivantoj en la ekspedicio de Ferdinando de Magelano (1480-1521) ĉirkaŭ la mondo -- Skonero produktis novan terglobon ĝisdatitan inkludante la insulojn kaj landojn ĵus malkovritajn instigita de la reĝo el Portugalio Johano la 3-a (1502-1557). La terglobo de Stobio estis vaste uzita en la unua duono de la 16-a jarcento, se poste ĝi estis anstataŭita de la Merkatora dezajno.
Selektita verkaro redakti
- Figura Labyrinthi, 1504
- Messahalah De Scientia Motvs Orbis 1504, Māšāʾallāh Ibn-Aṯarī, Johannes Stabius, Gerardus (Cremonensis), Albrecht Dürer
- Horoscopion universale pro multiplci diversarum Gentium ritu, diei noctisque horas & momenta distinguens, 1512, 1781
- Divini Gregorii Nyssae episcopi qui fuit frater Basilii Magni libri octo: De Homine. De Anima. De Elementis. De Viribus Animae. De voluntario et involuntario. De Fato. De Libero arbitrio. De Providentia, Volume 6, 1512, Gregorius (Nyssenus.), Beatus Rhenanus, Johano Kuno, Johannes Stabius, Schürer, Matthias (Offizin, Strasbourg), Erzabtei St. Peter (Salzburg)
- In hoc opere haec continentur Nova translatio primi libri geographiæ Cl. Ptolomæi, 1514, Cl Ptolemaeus, Peter Chalybs, Johannes Cochlaeus, Conrad Heinfogel, Johannes Regiomontanus, Johannes Stabius, Joannes Werner
- Quadratum Geometricum praeclarissimi Mathematici Georgii Burbachii, 1516, Georgo de Purbako, Johannes Stabius, Stuchs, Johannes (Offizin, Nürnberg), Stadtbibliothek (Solothurn)
- V. Illustris Bilibaldi Pirckheimeri, Consiliarii Qvondam DD. Maximiliani I ... 1610, Willibald Pirckheimer, Melchior Goldast, Albrecht Dürer, Konrad Rittershausen, Konrad Celtis, Helius Eobanus Hessus, Johannes Stabius
Literaturo redakti
- Personensuche
- WorldCat Identities
- Allgemeine Deutsche Biographie
- Bibliothèque Nationale de France
- Science Photo Library
- Contemporaries of Erasmus: A Biographical Register of the ..., Volumes 1-3, Peter G. Bietenholz, Thomas Brian Deutscher
- Geographical Imagination and the Authority of Images: Hettner-Lecture with ...
- Technology, Scientific Specutalion and the Great Discoveries, Campos, Carlos Alberto
- White Magic, Black Magic in the European Renaissance, Paola Zambelli
- Gothic and Renaissance Art in Nuremberg, 1300-1550
- The Copernican Question: Prognostication, Skepticism, and Celestial Order, Robert S. Westman
- Poets Laureate in the Holy Roman Empire: A Bio-bibliographical ..., Volume 1, John Flood
- Mercator: The Man who Mapped the Planet, Nicholas Crane
- The Curse of Ham in the Early Modern Era: The Bible and the Justifications ..., David Mark Whitford
- The Dream of the West, Pt II, Part 2, Brian Lasater
- Nuremberg, a Renaissance City, 1500-1618 Arkivigite je 2015-02-06 per la retarkivo Wayback Machine, Jeffrey Chipps Smith
- Literary Remains of Albrecht Durer
- Terrestrial and Celestial Globes Volume 1: Their History and Construction ... Arkivigite je 2015-02-06 per la retarkivo Wayback Machine, Edward Luther Stevenson
- Sacred History: Uses of the Christian Past in the Renaissance World, Katherine Van Liere, Simon Ditchfield, Howard Louthan
- Forgery, Replica, Fiction: Temporalities of German Renaissance Art, Christopher S. Wood
- The Camden House History of German Literature, Camden House Publishing
- Strămoşi pe alese: Călătorie în imaginarul genealogic al boierimii române, Filip-Lucian Iorga
- Understanding the Middle Ages: The Transformation of Ideas and Attitudes in ..., Harald Kleinschmidt
- Peasants, Warriors, and Wives: Popular Imagery in the Reformation, Keith Moxey
- Prints & People: A Social History of Printed Pictures, Alpheus Hyatt Mayor
- The Face of Immortality: Physiognomy and Criticism, Davide Stimilli
- An Historical Tour of the University of Vienna
Vidu ankaŭ redakti
.svg)
.png)
_wapen.svg)
_-_Dr._Johannes_Cuspinian.jpg)
.jpg)
.png)
Referencoj redakti
- ↑ Danubaj Ŝvaboj aŭ Danuba Societo estis kolektiva esprimo uzata por la germanparola popolo vivantaj en la Sudorienta Eŭropo, speciale tiuj loĝantaj en la valo de la Rivero Danubo. La plejmulto devenis de 18-jarcenta imigrantaro varbitaj de koloniistoj por popoligi la regionon post la forpelo de la Otomana Imperio.
- ↑ Writing the History of Mathematics - Its Historical Development, Joseph W. Dauben, Christoph J. Scriba]
- ↑ La Kolegio de la poetoj kaj matematikistoj estis intelektulara grupo kreita en 1501 de la imperiestro Maksimiliano por promocii la humanisman edukadon.
- ↑ Triumfarko (gravuraĵo).
- ↑ The Impact of Humanism on Western Europe During the Renaissance, A. Goodman, Angus MacKay
- ↑ La mondo de la habsburgoj.
- ↑ White Magic, Black Magic in the European Renaissance, Paola Zambelli
- ↑ Mercator: The Man who Mapped the Planet, Nicholas Crane
