Peter Bieri

Peter BIERI (naskiĝinta la 23-an de junio 1944 en Berno, mortinta la 27-an de junio 2023 en Berlino) estis svisa filozofo kaj verkisto. Liaj kvin romanoj aperis sub la pseŭdonimo Pascal Mercier, el kiuj furoris Nachtzug nach Lissabon.

Peter Bieri
Persona informo
Aliaj nomoj	Pascal Mercier
Naskiĝo	23-an de junio 1944 (1944-06-23) en Berno
Morto	27-an de junio 2023 (2023-06-27) (79-jaraĝa) en Berlino,  Germanio
Lingvoj	germana
Ŝtataneco	Svislando
Alma mater	Universitato de Kalifornio ĉe Berkeley Institute for Advanced Study Berlin (en) Universitato Harvard Universitato de Hajdelbergo
Okupo
Okupo	verkisto universitata instruisto filozofo verkisto de nefikcio
Verkoj	Night Train to Lisbon

nokta trajno je la stacidomo de Lisbono; notu ke la ĉefa verko de Biero nomiĝas Nokta vagonaro Lisbonen...

Vivo

Bieri kreskis en etburĝa ĉirkaŭaĵo en la periferio berna. Estis komponisto patro lia. La abiturientan ekzamenon li pasigis ĉe humanisma berna gimnazio je Kirchfeld lerninte krom la latinan kaj la helenan kaj la hebrean. Poste li komencis studon de klasika filologio en sia naskiĝurbo kiun li interrompis pro transloĝiĝo Londonon pro amrilato. Je Hajdelbergo li sekve studis filozofion, anglistikon kaj hindologion estante disĉiplo de Dieter Henrich, Gerhard Knauss kaj Ernst Tugendhat. En 1971 li doktoriĝis defendinte tezon pri la angla filozofo John McTaggart Ellis McTaggart. Habilitiĝo sukcesis en la 1981-a jaro.

Estante profesoro pri filozofio li instruis kaj esploris ĉe universitatoj de Bielefeld (1981–1983), Hajdelbergo (1983–1990), Marburg (1990–1993) kaj Berlino (1993–2007). Li fokusigis kun aliaj ĉe la sciencista klubo Deutsche Forschungsgemeinschaft la esploradon pri ekkono kaj cerebraj funkcioj. Ekde 1995 Bieri ankaŭ verkistis sub la pseŭdonimo de Pascal Mercier; tri jarojn pli malfrue li malkaŝigis la veran identecon. La en 2004 publikigita romano Nachtzug nach Lissabon iĝis vera furorlibro. En 2007 li retiriĝis pro nekontento pri la scienca mondo el ĉiaj universitaĵoj. Li kritikis ĉe universitatoj treege mondependon kaj sciencan manaĝeradon pro ĉefe komercaj aspektoj. En 2010 li ricevis honoran doktorecon fare de la universitato de Lucerno.

Filozofece

Fokusoj pri esploradoj liaj kuŝis en la analitika filozofio, filozofia psiĥologio, ekkona teorio kaj etiko. En sia eseo Was macht das Bewußtsein zu einem Rätsel? Bieri kritikis la aserton ke neŭrologio jam delonge senvualigis la sekretojn pri la fenomeno de konscio. Ĉar ĉi-rilate ĉefe la kaŭzojn pri la kialo ne estus liveritaj. Ĉi-punkte la argumentoj de Bieri similis ĉe Thomas Nagel, Joseph Levine kaj David Chalmers.

Verkistece

La franclingvan pseŭdonimon li kunmetis el Blaise Pascal kaj Louis-Sébastien Mercier. Tian arogantecon kritikis Martin Halter taksante multon en la verkoj de Bieri nura konscia kiĉo..

Ĉi-pseŭdonime li publikigis kvin romanojn: Perlmanns Schweigen (1995), Der Klavierstimmer (1998), Nachtzug nach Lissabon (2004; filmigo en 2013), Lea (2007) kaj Das Gewicht der Worte (2020). Je la verko Herz, Schmerz und viel Schicksal kritikistoj trovis lian sukcesrecepton. Tion Bieri sen multaj ŝanĝoj ĉie ajn aplikus pri sortobatoj kontraŭ nur bonon intencanta ĉefrolulo.

Honoroj

• 2006: Marie Luise Kaschnitz-Preis
• 2006: Lichtenberg-Medaille (fare de la akademio de sciencoj ce Göttingen
• 2007: Premio Grinzane Cavour por la verko Nachtzug nach Lissabon
• 2014: Tractatus-Preis por Eine Art zu leben

Privataĵoj

Bieri estis edzo de la pentristino Heike Bieri-Quentin kun kiu li vivis Berline.

Verkoj

Filozofio

Monografioj kaj elektitaj eseoj

• Zeit und Zeiterfahrung. Exposition eines Problembereichs. Disertacio, 1971, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1972.
• Philosophische Psychologie. Überlegungen zur Begriffsbildung. Ĉe: Neue Hefte für Philosophie 11 (1977), p. 26–81.
• Nominalismus und innere Erfahrung. Ĉe: Zeitschrift für philosophische Forschung 36 (1982), p. 3–24.
• Sein und Aussehen von Gegenständen. Sind die Dinge farbig? Ĉe: Zeitschrift für philosophische Forschung 36 (1982), p. 531–552.
• Evolution, Erkenntnis und Kognition. Zweifel an der evolutionären Erkenntnistheorie. Ĉe: Wilhelm Lütterfelds (eld.): Transzendentale oder evolutionäre Erkenntnistheorie? Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 1987, p. 117–147.
• Intentionale Systeme: Überlegungen zu Daniel Dennetts Theorie des Geistes. Ĉe: Jochen Brandtstädter (eld.): Struktur und Erfahrung in der psychologischen Forschung, de Gruyter, Berlin/New York 1987, p. 208–252.
• Schmerz: Eine Fallstudie zum Leib-Seele-Problem. Ĉe: Ernst Pöppel (eld.): Gehirn und Bewußtsein, VCH Verlagsgesellschaft, Weinheim 1989, p. 125–134.
• Trying Out Epiphenomenalism. Ĉe: Erkenntnis Bd. 36, nr. 3, majo 1992.
• Was macht Bewußtsein zu einem Rätsel? Ĉe: Spektrum der Wissenschaft Oktober 1992. Wiederabgedruckt in: Gehirn und Bewußtsein, Spektrum Akademischer Verlag, Heidelberg/Berlin/Oxford 1994, p. 172–180; kaj: Thomas Metzinger (eld.): Bewußtsein: Beiträge aus der Gegenwartsphilosophie, Paderborn 1996.
• Das Handwerk der Freiheit. Über die Entdeckung des eigenen Willens. Hanser, München 2001, ISBN 3-596-15647-5.
• Untergräbt die Regie des Gehirns die Freiheit des Willens? Ĉe: Christof Gestrich und Thomas Wabel (eld.): Freier Wille oder unfreier Wille? Wichern Verlag, Berlin 2005 (=Berliner Theologische Zeitschrift, Beiheft 2005), p. 20–36.
• Was bleibt von der analytischen Philosophie? Ĉe: Deutsche Zeitschrift für Philosophie, 2007, Heft III, p. 333–344.
• Wie wollen wir leben? Residenz, St. Pölten 2011, ISBN 978-3-7017-1563-3.
• Eine Erzählung schreiben und verstehen (Jacob Burckhardt-Gespräche auf Castelen). Hörbuch, Komplett-Media, München 2013, ISBN 978-3-8312-6483-4.
• Eine Art zu leben: Über die Vielfalt menschlicher Würde. Hanser, München 2013, ISBN 978-3-446-24349-1.

Eldona agado

• Analytische Philosophie des Geistes. Hain, Königstein/Ts. 1981 (dua eldono 1993, ISBN 3-8257-3006-9; tria eldono 1993, ISBN 978-3895471179; kvara eldono 2007, ISBN 978-3407320810).
• Analytische Philosophie der Erkenntnis. Athenäum, Frankfurt am Main 1987.

Kiel romanfaranto

Veröffentlicht unter dem Pseudonym Pascal Mercier:

• Perlmanns Schweigen. Albrecht Knaus, München 1995, ISBN 3-8135-2018-8.
• Der Klavierstimmer. Albrecht Knaus, München 1998, ISBN 3-442-72654-9.
• Nachtzug nach Lissabon. Hanser, München 2004, ISBN 3-446-20555-1.
• Lea. Novelle, Hanser, München 2007, ISBN 978-3-446-20915-2.
• Das Gewicht der Worte. Hanser, München 2020, ISBN 978-3-446-26569-1.

Literaturo

• Christiane Schildknecht: Klarheit in Philosophie und Literatur. Überlegungen im Anschluss an Peter Bieri. Deutsche Zeitschrift für Philosophie 5/2008, p. 781–787.
• Bieri ĉe Autoren der Schweiz

Eksteraj ligiloj

• Informoj pri Peter Bieri en katalogo de la Germana Nacia Biblioteko (germane)
• Pascal Mercier Arkivigite je 2013-05-02 per la retarkivo Wayback Machine, aŭtoraj informoj fare de la eldonejo Carl Hanser
• Pascal Mercier. Biografio k.a. ĉe Viceversa Literatur
• kelkaj recenzoj ĉe Perlentaucher