Bejruto

Bejruto (arabe بيروت [bejrUt], latine Berytus) estas la ĉefurbo de Libano kaj kun 2,1 milionoj da loĝantoj (2007). Ĝi estas la plej granda kaj grava urbo de la lando, situanta sur duoninsulo ĉe la mezpunkto de la marbordo de Libano kun la mediteranea maro, kiuj funkcias kiel la ĉefa marhaveno kaj ĝi ankaŭ formas la metropolitan areon de Bejruto, kiu konsistas el la ĉefurbo kaj antaŭurboj. La unua mencio de tiu metropolo estas trovita en letero de la antikva egipta Amarna, kiu datiĝas el la 15-a jarcento a.K., kaj la urbo estis ade enloĝata poste.

بيروت Bejruto
urbo
urbego plej granda urbo administra teritoria unuo ŝtata ĉefurbo vd
Flago	Blazono
Devizo: BERYTUS NUTRIX LEGUM (latino)
Administrado
Statuso	ĉefurbo
Lando	Libano
Ĝemelurboj Amano (2000–) Bonaero Meksikurbo Kairo Montrealo Triesto Bagdado Karaĉio Tripolo Rio-de-Ĵanejro Kebekurbo Moskvo Marsejlo Damasko Ateno Istanbulo Francilio Dubajo Los-Anĝeleso Erevano Liono Dubajo vd
Telefonkodo	+00961
Retpaĝaro	www.beirut.gov.lb
Politiko
Urbestro	Abdel Mounim Ariss
Demografio
Loĝantaro	1 574 397
Loĝdenso	121 068 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo	33° 53′ N, 35° 31′ O (mapo)33.88694444444435.513055555556 [+]
Alto	0 m [+]
Areo	100 km² (10 000 ha)
Horzono	GMT
بيروت Bejruto (Bejruto) DEC Situo de بيروت Bejruto
بيروت Bejruto (Libano) DEC Situo de بيروت Bejruto
Alia projekto
Vikimedia Komunejo Beirut [+]

Bejruto gastigas la registarejon kaj ludas gravan rolon en la libana ekonomio kun ĝia urbocentro, Hamra, Verduno, kaj Ashrafieh gastigis kompaniajn firmaojn kaj bankojn. La urbo estas la fokuso de la kultura vivo de la regiono, fama pro la gazetaro, teatroj, kulturaj agadoj, kaj nokta vivo. Post la detruiga libana interna milito, Bejruto spertis rekonstruadon de la historia urbocentro, jaĥtejo, drinkejoj kaj nokta vivo-distriktoj denove igis ĝin vidindaĵo. Oni nomis Bejruton kiel pintolokon por viziti en 2009 de New York Times. Ĝi ankaŭ estis enlistigita kiel unu el la dek plej viglaj ĉefurboj en la mondo fare de Lonely Planet en 2009.

Historio

La 4-an de Aŭgusto 2020 en Bejruto eksplodis 2750 tunoj da amonia nitrato, kio kaŭzis morton de pli ol 100 homoj, vundigojn de pli ol 4 000 homoj kaj detruon de multaj konstruaĵoj.

Geografio

Bejruto situas sur ebenaĵo, sur duoninsulo laŭ Mediteranea Maro, laŭ ĉefvojo kaj fervojo inter Turkio kaj Izraelo.

Klimato

Bejruto havas mediteranean klimaton. Jare pluvas po 860 mm. Precipe inter novembro-februaro pluvas (tre malofte neĝas). Inter junio-septembro ne pluvas, tiam la temperaturo proksimiĝas al 30 °C. Vintre la temperaturo varias ĉirkaŭ 10 °C.

Servoj

• Bejruta Araba Universitato
• Instituto por Palestinaj Studoj
• Universitato Libana
• Universitato Sankta Jozefo
• Usona universitato de Bejruto

Famuloj

• Amin Maalouf
• Ernst von Wildenbruch, verkisto
• Ibrahim Maalouf

Ĝemelurboj

• Amano, Jordanio
• Ateno, Grekio
• Bagdado, Irako
• Bogoto, Kolombio de 2010
• Brest, Francio
• Kairo, Egipto de 2008
• Damasko, Sirio
• Tripolo, Libio
• Dubajurbo, Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj
• Esfahano, Irano
• Istanbulo, Turkio
• Kuvajturbo, Kuvajto
• Los-Anĝeleso, Usono
• Lyon, Francio
• Marseille, Francio
• Meksikurbo, Meksiko
• Moskvo, Rusio
• Nikozio, Kipro de 2008
• Kebeko, Kanado
• Rio-de-Ĵanejro, Brazilo
• Split, Kroatio de 2008
• Strasbourg, Francio
• Erevano, Armenio

Vidu ankaŭ

• Ĝudaida
• Listo de milionurboj

• Bejruto en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
• Kategorio Bejruto en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
• Bejruto en Vikinovaĵoj (Liberaj novaĵoj)

Eksteraj ligiloj

• Fotoj
• Bejruto Arkivigite je 2018-01-05 per la retarkivo Wayback Machine
• Fenicia Roma jur-lernejo
• Camille Ammoun, “Bejruto estas batalanta urbo, vundita urbo, laca urbo“, Oceano: Estas tempo por turni la tajdon Januaro-Marto 2021 de Unesko-Kuriero pp. 38-41. El la angla esperantigis Renato Corsetti (Italio)