Cicerono

romia filozofo
Ne konfuzu ĉi tiun artikolon kun Cicero.

Marko Tulio Cicerono (latine Mārcus Tullius Cicerō; naskiĝis la 3-an de januaro -106 en Arpino, Italio, mortis la 7-an de decembro -43 en Formia) estis oratoro kaj ŝtatisto de Romio, ĝenerale konsiderata la plej granda latina proza stilisto.

Mārcus Tullius Cicerō
(106 a. K. - 43 a. K.)
Bildo de Marcus Tullius Cicero, pli konata kiel Cicerono.
Bildo de Marcus Tullius Cicero, pli konata kiel Cicerono.
Persona informo
M.Tullius M.f.M.n. Cor. Cicero
Naskiĝo 3-a de januaro 106 a. K.
en Arpino, Italio
Morto 7-a de decembro 43 a. K.
en Formia, Italio
Mortis pro hommortigo vd
Mortis per senkapigo vd
Religio Romia religio vd
Etno Romianoj vd
Lingvoj latinaantikva greka vd
Ŝtataneco Roma regno vd
Partio optimates vd
Memorigilo Cicerono
Familio
Dinastio Tulioj-Ciceronoj vd
Patro Marko Tulio Cicerono vd
Patrino Helvia vd
Gefratoj Kvinto Tulio Cicerono vd
Edz(in)o Terentia • Publilia vd
Infanoj Cicerono la juna • Tullia vd
Profesio
Okupo filozofo • poeto • politikteoriisto • juristoverkisto • Romia pastro • Romia politikisto • Ancient Roman military personnel • advokatooratoropolitikisto vd
Laborkampo filozofioretorikoliteraturo vd
Verkado
Verkoj Pri la Oratoro ❦
Pri la Respubliko ❦
Pri la Leĝoj ❦
Pri Devoj ❦
Pri Invento ❦
Catiline Orations ❦
Philippicae ❦
Kontraŭ Verro ❦
Por Arĥiaso Poeto ❦
Paradoksoj de la Stoikistoj ❦
Hortensio ❦
Pri la Celoj de Bono kaj Malbono ❦
Tuskulaj Diskutoj ❦
Katono la Maljuna pri Maljuneco ❦
Laelius de Amicitia ❦
Pri la Naturo de la Dioj ❦
Pri Aŭgurado ❦
Pri Sorto ❦
Oratoro al Bruto ❦
Topica vd
vd Fonto: Vikidatumoj
vdr

Li estis gvidanto en la lasta duon-jarcento de la Romia Respubliko. Dum lia oratorado kaj prozo estis alte taksataj, lia poezio ne ĝuis similan pozitivan reputacion.

Cicerono estis konsulo en -63, la unua viro elektita konsulo kiu havis neniujn konsulajn prapatrojn de pli ol 30 jaroj (tion oni nomis: li estis "nova homo"). Li estas aparte fama pro siaj oratoraĵoj kontraŭ Katilino. Sume estis kvar: du al la senato, kaj du al la popolo. Oni poste ekzilis lin, kaj dum ĉi tiu tempo, li verkis siajn oratoraĵojn, antaŭ ol reveni al Romo. Finfine, oni ekzekutis lin, kaj liajn manojn kaj kapon oni pendigis en la rostroj en la roma forumo.

Opera omnia, 1566

Precipaj verkoj redakti

Oratoraĵoj redakti

  • Pro Quinctio
  • Pro Roscio Amerino
  • Pro Roscio Comodeo
  • de Lege Agraria Contra Rullum
  • In Verrem
  • de Imperio Cn. Pompei
  • Pro Cæcina
  • Pro Cluentio
  • Pro Rabirio Perduellionis Reo
  • In Catilinam I-IV
  • Pro Murena
  • Pro Sulla
  • Pro Flacco
  • Pro Archia
  • Post Reditum in Senatu
  • Post Reditum in Quirites
  • de Domo Sua
  • de Haruspicum Responsis
  • Pro Cn. Plancio
  • Pro Sestio
  • In Vatinium
  • Pro Cælio
  • de Provinciis Consularibus
  • Pro Balbo
  • Pro Milone
  • In Pisonem
  • Pro Scauro
  • Pro Fonteio
  • Pro Rabirio Postumo
  • Pro Marcello
  • Pro Ligario
  • Pro Deiotaro
  • Philippicae orationes

Filozofiaj verkoj redakti

  • de Inventione
  • de Optimo Genere Oratorum
  • Topica
  • de Oratore
  • de Fato
  • Paradoxa Stoicorum
  • De Partitione Oratoria
  • Brutus
  • Orator
  • De re publica
  • de Consulatu Suo
  • de Legibus
  • de Finibus
  • Tusculanæ Disputationes
  • de Natura Deorum
  • Academica
  • Cato Maior de Senectute
  • Laelius de Amicitia
  • De divinatione
  • De officiis
  • Commentariolum Petitionis

Leteroj redakti

  • ad Atticum
  • ad Familiares
  • ad Quintum
  • ad Brutum

oratoraĵoj - 58 ankoraŭ ekzistas, 88 estas registritaj
retoriko - teoriaj kaj historiaj verkoj ankoraŭ ekzistas
leteroj - centoj da ekzistantaj leteroj publikiĝis post lia morto
filozofio - politika filozofio, etiko, kaj teologio

Vidu ankaŭ: Katilinaj Oratoraĵoj

En Esperanto redakti

Eksteraj ligiloj redakti