Cicerono

romia filozofo
Disambig.svg Ne konfuzu ĉi tiun artikolon kun Cicero.

Marko Tulio Cicerono (latine Mārcus Tullius Cicerō; naskiĝis la 3-an de januaro -106 en Arpino, Italio, mortis la 7-an de decembro -43 en Formia) estis oratoro kaj ŝtatisto de Romio, ĝenerale konsiderata la plej granda latina proza stilisto.

Mārcus Tullius Cicerō
(106 a. K. - 43 a. K.)
Bildo de Marcus Tullius Cicero, pli konata kiel Cicerono.
Bildo de Marcus Tullius Cicero, pli konata kiel Cicerono.
Persona informo
M.Tullius M.f.M.n. Cor. Cicero
Naskiĝo 3-a de januaro 106 a. K.
en Arpino, Italio
Morto 7-a de decembro 43 a. K.
en Formia, Italio
Mortis pro hommortigo [#]
Mortis per senkapigo [#]
Religio Romia religio [#]
Etno Romianoj [#]
Lingvoj latinaantikva greka [#]
Ŝtataneco Roma regno [#]
Partio optimates [#]
Memorigilo Cicerono
Familio
Dinastio Tulioj-Ciceronoj [#]
Patro Marko Tulio Cicerono [#]
Patrino Helvia [#]
Gefratoj Kvinto Tulio Cicerono [#]
Edz(in)o Terentia • Publilia [#]
Infanoj Cicerono la juna • Tullia [#]
Profesio
Okupo filozofo • poeto • politikteoriisto • juristooratoroverkistoadvokato • Romia pastro • Romia politikisto • Ancient Roman military personnel • politikisto [#]
Laborkampo filozofiotribunalo [#]
Verkado
Verkoj Pri la Oratoro ❦
Pri la Respubliko ❦
Pri la Leĝoj ❦
Pri Devoj ❦
Pri Invento ❦
Catiline Orations ❦
Philippicae ❦
Kontraŭ Verro ❦
Por Arĥiaso Poeto ❦
Paradoksoj de la Stoikistoj ❦
Hortensio ❦
Pri la Celoj de Bono kaj Malbono ❦
Tuskulaj Diskutoj ❦
Katono la Maljuna pri Maljuneco ❦
Laelius de Amicitia ❦
Pri la Naturo de la Dioj ❦
Pri Aŭgurado ❦
Pri Sorto ❦
Oratoro al Bruto ❦
Topica [#]
[#] Fonto: Vikidatumoj
Wikidata-logo.svg
Information icon.svg
vdr

Li estis gvidanto en la lasta duon-jarcento de la Romia Respubliko. Dum lia oratorado kaj prozo estis alte taksataj, lia poezio ne ĝuis similan pozitivan reputacion.

Cicerono estis konsulo en -63, la unua viro elektita konsulo kiu havis neniujn konsulajn prapatrojn de pli ol 30 jaroj (tion oni nomis: li estis "nova homo"). Li estas aparte fama pro siaj oratoraĵoj kontraŭ Katilino. Sume estis kvar: du al la senato, kaj du al la popolo. Oni poste ekzilis lin, kaj dum ĉi tiu tempo, li verkis siajn oratoraĵojn, antaŭ ol reveni al Romo. Finfine, oni ekzekutis lin, kaj liajn manojn kaj kapon oni pendigis en la rostroj en la roma forumo.

Opera omnia, 1566

Ĉefaj verkojRedakti

OratoraĵojRedakti

  • Pro Quinctio
  • Pro Roscio Amerino
  • Pro Roscio Comodeo
  • de Lege Agraria Contra Rullum
  • In Verrem
  • de Imperio Cn. Pompei
  • Pro Cæcina
  • Pro Cluentio
  • Pro Rabirio Perduellionis Reo
  • In Catilinam I-IV
  • Pro Murena
  • Pro Sulla
  • Pro Flacco
  • Pro Archia
  • Post Reditum in Senatu
  • Post Reditum in Quirites
  • de Domo Sua
  • de Haruspicum Responsis
  • Pro Cn. Plancio
  • Pro Sestio
  • In Vatinium
  • Pro Cælio
  • de Provinciis Consularibus
  • Pro Balbo
  • Pro Milone
  • In Pisonem
  • Pro Scauro
  • Pro Fonteio
  • Pro Rabirio Postumo
  • Pro Marcello
  • Pro Ligario
  • Pro Deiotaro
  • Philippicae orationes

Filozofiaj verkojRedakti

  • de Inventione
  • de Optimo Genere Oratorum
  • Topica
  • de Oratore
  • de Fato
  • Paradoxa Stoicorum
  • De Partitione Oratoria
  • Brutus
  • Orator
  • De re publica
  • de Consulatu Suo
  • de Legibus
  • de Finibus
  • Tusculanæ Disputationes
  • de Natura Deorum
  • Academica
  • Cato Maior de Senectute
  • Laelius de Amicitia
  • De divinatione
  • De officiis
  • Commentariolum Petitionis

LeterojRedakti

  • ad Atticum
  • ad Familiares
  • ad Quintum
  • ad Brutum

oratoraĵoj - 58 ankoraŭ ekzistas, 88 estas registritaj
retoriko - teoriaj kaj historiaj verkoj ankoraŭ ekzistas
leteroj - centoj da ekzistantaj leteroj publikiĝis post lia morto
filozofio - politika filozofio, etiko, kaj teologio

Vidu ankaŭ: Katilinaj Oratoraĵoj

En EsperantoRedakti

Eksteraj ligilojRedakti