Sérgio Vieira de Mello
Sérgio Vieira de Mello (Rio-de-Ĵanejro, 15-a de marto 1948 — Bagdado, 19-a de aŭgusto 2003) estis diplomato brazila, laboris por la Unuiĝintaj Nacioj dum 34 jaroj. Mortis dum atenco terorisma kontraŭ la sidejo de UN en Bagdado, kune de aliaj 21 membroj de sia skipo. Vieira de Mello flue parolis la anglan, la hispanan, la italan, la francan, la araban kaj lian nacian lingvon, la portugalan.
Biografio
redaktiFilo de diplomato, Sérgio Vieira de Mello akompanis sian patron dum kelkaj misionoj tra la mondo. Li diplomiĝis en la brazila-franca liceo de Rio de Janeiro (“Liceu franco-brasileiro do Rio de Janeiro), studis en la Universitato de Parizo (Sorbonne), kie li obteve a sua licenciatura e o Mestrado por instrui Filozofion, en 1969 kaj 1970, respektive. Dum la sekvantaj kvar jaroj, Vieira de Mello daŭrigis siajn filozofiajn studojn en la Universitato de Pariso 1, (“Université de Paris-Panthéon”). Kiam li finiĝis siajn studojn, li doktoriĝis el la tria ciklo kaj, en 1985 li doktoriĝis ankaŭ pri Letras kaj Ciências Humanas. Sérgio Vieira eniris la Unuiĝintaj Nacioj (UN) en 1969 dum li studis Filozofion kaj Humanidades (Homaranajn Studojn?) en la Universitato de Pariso. Dum la plej parto de sia vivo li laboris por la rifuĝintoj ĉe UN en Ĝenevo, Respubliko Kipro, kaj ankaŭ en operacoj humanitárias (homaranaj?) kaj por la paco en Bangladesh, Sudano, Cipro, Mozambiko kaj Peruo. En 1981 li fariĝis ĉefa politika konsilanto de la misio de UN en Libano. Poste tio, li plenigis kelkajn gravajn funkciojn en la Ĉefa Komisiono de la Unuiĝintaj Nacioj por la Rifuĝintoj (UNHCR) de 1983 al 1991 (kiel estro de la Ĉefa Komisiono; de la Departemento Regiona por Azio kaj Oceanio; kaj direktoro de la fako de internaciaj rilatoj). Inter 1991 kaj 1996, li laboris kiel speciala diplomata deligato de la Ĉefa Komisiono al Kamboĝo, direktoro de repatriamento (re-enlandiĝo?) de la UN-a aŭtoritato de transição (transicio?) en Kamboĝo (UNTAC). Direktoro de civilaj aferoj de UN por la protektado de la naciojn (UNPROFOR), regiona humana kunordigo (coordenação humanitária?) de UN en la regiono de la Grandes Lagos en Afriko. En 1996 li estis nomita kiel adjunkto de la ĉefa komisiono de la Unuiĝintaj Nacioj por la rifuĝintoj kaj poste estis sendita al Nov-Jorko (New York), en januaro de 1998, kiel sub-ĝenerala-adjunkto de humanaj aferoj kaj kunordiganto de Krizaj Situacioj. Dum iom da tempo li ankaŭ laboris kiel speciala representante (reprezentantulo? Reprezentanto?) de la Ĝenerala Sekretario(secretário-geral?) Kofi Annan en Kosovo. Poste, Bernard Kouchner anstataŭis lin. De Novembro 1999 al Maio 2002 li laboris kiel administranto de transicioj de UN en Timor-Leste. En 12-a de septembro de 2002, li estis nomata Ĉefa-komisarano de la Unuiĝintaj Nacioj por Homaj rajtoj. En majo 2003, li estis indikita de la Ĝenerala Sekretario de la Unuiĝinstaj Nacioj Kofi Annan por esti speciala reprezentanto de UN dum kvar monatoj en Irako, kie li estis mortigita dum brutala atenco [terorisma] kontraŭ la sidejo de UN en Bagdado, la 19a de Aŭgusto 2003. Li estis gajninto la Premio pri Homaj Rajtoj de la Unuiĝintaj Nacioj en 2003.
Referenco
redaktiSérgio Vieira de Mello estis entombita en la tombejo de Plainpalais, en Ĝenevo, sidejo de la Ĉefa Komisiono de la Unuiĝintaj Nacioj por la Homaj Rajtoj (HCDH) kaj de la Ĉefa Komisiono de la Unuiĝintaj Nacioj por la Rifuĝintoj (UNHCR), ACNUR, urbo al kiu li sentis sin ligita ekde li estis 21-jaraĝa kaj kien li vivis dum multaj jaroj.
Li havis du plenkreskajn filojn kiam li mortis: Laurent Vieira de Mello kaj Adrien Vieira de Mello, kiuj ambaŭ estas sciencaj fakuloj.
Graveco
redaktiSérgio Vieira de Mello famiĝis internacie. Ĝis lia tragika morto, je la 19a de Aŭgusto 2003, li sindediĉis al rekonstruado de komunumoj, kiuj suferis pro milito kaj ekstera perforto. La aspekto (?) humanisma (?) de liaj studoj kaj lia talento por negociado (?) kaj por la defendo de demokratio eĉ dum danĝeraj situacioj estis gravaj por la sukceso (?) de multaj el siaj misioj. Lia kuraĝa defendo de la homaj rajtoj kaj moralaj valoroj inspiras ĝis hodiaŭ la daŭrigadon de la diskutoj pri liaj pensoj. Laŭ li, inspiris lin la diplomato Suécia/Sueco Dag Hammarskjöld (1905-1961), eks-Ĝenerala Sekretario de la Unuiĝintaj Nacioj, mortigita dum pac-misio por UN en Congo(1961). Dag gajnis la Nobeln-Premion por la Paco en (1961).
Mortigo
redaktiEn sia libro The Prince of the Marshes, la skota verkisto Rory Stewart rakontis siajn spertojn en la Hotelo Canal dum la mort-tago de Sérgio Vieria de Mello:
"Kiam mi trapasis la sekurec-baron, neniu provis ekzameni min aŭ eĉ demandis al mi pri kiu mi volis fari tie. La Irakanoj kiuj eniris la lokon ŝajnis bon-humoraj. Mi komentis al amikino ke la aferoj ŝajnis tre serenaj tie. Ŝi eksplikis al mi ke la Speciala Reprezentanto en Irako fieris pro tio ke alproksimiĝo de Irakanoj al la UN-a konstruaĵo estis ĉiam permesita – malsame al tio, kio okazis en la Verda Zono, kie oni konstruis protektajn barojn duon-majloj antaŭ la ĉefaj oficejoj."
"Mia amikino do eniris malgrandan oficejon kaj tuj poste eliris, pardonpetante; ŝajnis ke mi ja povus partopreni de la konsilo. Mi ekvidis De Mello pasante apud mi. Ni konatiĝis en Indonezo (?), sed li ne konstatis mian prezenco (?presença) kiom li pasis apud mi, kaj mi paŝis al la manĝejo, kie mi sidiĝis de la 10a matene ĝis la 2a posttagmeze, babilante kun ulo el la loka Ne-registara Organizo (NRO), kiu eniris por manĝi kaj interreti. Mi speciale ŝatis la sekurec-konsilanto (?security advisor) el Tunizo, kiu servis en la Balkans (?). Li estis agitita (? Preocupado) pri la ebleco de terorist-atakoj kontraŭ la Unuiĝintaj Nacioj."
"Mi eliris je la 2a, kaj intencis re-iri al UN posttagmeze mem por uzi la Interreto. Sed kiam mi revenis, je la 4:30, mi vidis grandegan fum-nubon suprenirante al la ĉielo el la konstruaĵo de UN, familioj kriante kaj puŝante kontraŭ protektaĵo farita de Usonaj Soldatoj. La virino kiu antaŭe servis al mi salaton en la manĝejo kuris al ni. Dum la mallonga tempo, kiam mi estis for, bomb-sinmortigulo (??suicide-bomber, homem-bomba) stiris sian kamionon (?caminhão) kontraŭ la konstruaĵo, ĵus malsupren la oficejo de De Mello."
Aliaj Mortitaj Dum la Atenco
redaktiKune al Sérgio Vieira de Mello, misia estro de la Unuiĝintaj Nacioj, mortis dum la atenco:
- Nadia Younes, egiptanino, estro de la skipo de Vieira de Mello.
- Renam Al-Farra, jordaniano, laboris ĉe la Kabineto de Humana Kunordigo (?coordenação humanitária) de la Unuiĝintaj Nacioj.
- Ranillo Buenaventura, filipinano, laboris ĉe la Kabineto de Humana Kunordigo (?coordenação humanitária) de la Unuiĝintaj Nacioj.
- Arthur Helton, advokato pri imigração (?), usonano, kaj ano de la Ne-Registara Organizo Council on Foreign Relations (Konsilo pri Internaciaj Rilatoj), el Nov-Jorko (New York), kiu estis vizitante Vieira de Mello-n je la preciza momento de la eksplodo.
- Rick Hooper, usonano, laboris ĉe la Departemento de Politikaj Aferoj. Agis kune al la Unuiĝintaj Nacioj en Gaza (?).
- Jean-Sélim Kanaan, kiu havas naciecon francan, italan kaj egiptian, laboris ĉe la Kabineto de Vieira de Mello.
- Chris Klein-Beckman, kanadano, laboris kiel kunordiganto de la Fonduso de la Unuiĝintaj Nacioj por la Infaneco, Unicef.
- Alya Souza, irakanino, laboris por la Monda Banko.
- Martha Teas, usonanino, gerente (?) pri projektoj por la Centro pri Humanaj Informoj (?centro de informação humanitária) en Irako.
- Fiona Watson, brita virino, laboristino ĉe la kabineto de Vieira de Mello, laboris je la programo Petrolon por manĝaĵo.
- Omar Kahtan Mohamed al-Orfali, irakana stiristo por ia Ne-Registara Organizo.
- Raid Shaker Mustafa al Mahdawi, irakana elektrikisto (?eletricista), kiu laboris por UNMOVIC, ?(unidade de inspeção de armas).
- Leen Assad al Qadi, irakano, laboris ĉe la Kabineto por Humana Kunordigo (?coordenação humanitária? Homara?).
- Alyawi Bassem, irakano, ankaŭ konata kiel Mahmoud u Taiwi Basim.
- Gillian Clark, 47-jaraĝa, el Toronto, kanadano, helpanto en projekto de la Fonduzo de Kristanaj Infanoj.
- Reza Hosseini, el Mashhad, nord-Irano, iranano, laboris ĉe la UN-a kabineto de Humana Kunordigo (?Coordenação Humanitária) en Irako.
- Manuel Martin Ora, 57, oceana kapitano (?capitão naval) hispanano, laboris kiel ligilo inter la okupaj fortoj kaj UN.
- Khidir Saleem Sahir, irakano, laboristo de UN.
- Emaad Ahmed Salman, laboristo irakano ĉe la kabineto de Vieira de Mello.
- Ihsan Taha Husein, laboristo irakano ĉe kabineto de UN.
Libroj
redakti- (pt) Jacques Marcovitch - USP - Sérgio Vieira de Mello - pensamento e memória. 1 Edição | 2004 | Brochura 344p. | Cód.: 167075 | ISBN 853140867.
- (fr) Jean-Claude Buhrer et Claude B. Levenson, Sergio Vieira de Mello, un espoir foudroyé. – Paris : Mille et une nuits, 2004. – 199 p., 20 cm. – ISBN 2-84205-826-7 .
- (fr) George Gordon-Lennox et Annick Stevenson, Sergio Vieira de Mello : un homme exceptionnel. – Genève : Éditions du Tricorne, 2004. – 143 p., 25 cm. – ISBN 2-8293-0266-4. – En appendice, choix de textes de Sergio Vieira de Mello.
- (en) Samantha Power - " Chasing the Flame: Sergio Vieira de Mello and the Fight to Save the World", (Hardcover - Pub. Date: 2/14/2008).
Eksteraj ligiloj
redakti- Sergio Vieira de Mello Foundation (en la angla)
- Dokumenta Video de Simone Duarte En Route to Baghdad (en la angla)
- Post—morta Artikolo "Sergio Vieira de Mello: O brasileiro da paz (en la portugala)
- BBC News - Obituary: Sergio Vieira de Mello
- CNN - Sergio Vieira de Mello: A Rising Star (en la angla)
- USP "Sergio Vieira de Mello: pensamento e memória" Arkivigite je 2007-10-06 per la retarkivo Wayback Machine. (En la portugala).
- Sergio Vieira de Mello Undersecretary-General for Humanitarian Affairs and Emergency Relief Coordinator (en la angla)
- UNHCHR Sergio Vieira de Mello Arkivigite je 2005-12-20 per la retarkivo Wayback Machine (en la angla)
- UNHREP. The Final Project of the Man of Peace Arkivigite je 2011-05-15 per la retarkivo Wayback Machine (en la angla)
- "Unsung Heroes of the Battlefields" by Laurent Vieira de Mello, president of the Sergio Vieira de Mello Foundation - The Washington Post, 19 August 2009 (en la angla)
Intervjuoj
redakti- Interview with Human Rights Features Arkivigite je 2012-07-16 per la retarkivo Wayback Machine
- Interview Arkivigite je 2005-12-13 per la retarkivo Wayback Machine on Democracy Now!
- Interview on BBC News
- Can Kosovo recover? - Interview on PBS