Nobel-premio pri paco
La Nobel-premio pri paco estas unu el la kvin originalaj Nobel-premioj, kreitaj per la testamento de Alfred Nobel, laŭ kiu ĝi estu donata al tiu persono kiu
- "laboris plej multe aŭ plej bone por komuneco kaj frateco inter la nacioj, kaj por la forigo aŭ malpliigo de permanentaj militaj fortoj kaj por la antaŭenigo de packunvenoj."
Ĉiujare, meze de oktobro la ricevanto de la premio estas elektata de la Norvega Nobel-Komitato (kvin komitatanoj nomumitaj de la norvega parlamento Stortinget), kaj la premio transdonata je la 10-a de decembro en la urbodomo en Oslo - Tio malsamas al la aliaj Nobel-premioj, kiujn disdonas la Sveda Akademio en Stokholmo.
La Nobel-premio pri paco estas iafoje donita al eminentaj politikistoj, kiuj laŭ la premio-komitato kontribuis al pacigo, al registaraj oficialuloj aŭ ne-registaraj organizaĵoj kiuj traktis ĝin, kaj al ankaŭ estas kelkaj pacaktivuloj inter ĝiaj ricevantoj.
1901-1920Redakti
- 1901: Henri Dunant kaj Frédéric Passy
- 1902: Élie Ducommun kaj Charles Albert Gobat
- 1903: William Randal Cremer
- 1904: Instituto de Internacia Juro
- 1905: Bertha von Suttner
- 1906: Theodore Roosevelt
- 1907: Ernesto Teodoro Moneta kaj Louis Renault (juristo)
- 1908: Klas Pontus Arnoldson kaj Fredrik Bajer
- 1909: Auguste Marie François Beernaert kaj Paul Henri Balluet d'Estournelles de Constant
- 1910: Konstanta Internacia Packomitato
- 1911: Tobias Michael Carel Asser kaj Alfred Hermann Fried (esperantisto)
- 1912: Elihu Root
- 1913: Henri La Fontaine
- 1914: (nealjuĝita)
- 1915: (nealjuĝita)
- 1916: (nealjuĝita)
- 1917: Internacia Ruĝa Kruco
- 1918: (nealjuĝita)
- 1919: Thomas Woodrow Wilson
- 1920: Léon Victor Auguste Bourgeois
1921-1940Redakti
- 1921: Hjalmar Branting kaj Christian Lous Lange
- 1922: Fridtjof Nansen
- 1923: (nealjuĝita)
- 1924: (nealjuĝita)
- 1925: Austen Chamberlain kaj Charles Gates Dawes
- 1926: Aristide Briand kaj Gustav Stresemann
- 1927: Ferdinand Buisson kaj Ludwig Quidde
- 1928: (nealjuĝita)
- 1929: Frank B. Kellogg
- 1930: Nathan Söderblom
- 1931: Jane Addams kaj Nicholas Murray Butler
- 1932: (nealjuĝita)
- 1933: Sir Norman Angell
- 1934: Arthur Henderson
- 1935: Carl von Ossietzky
- 1936: Carlos Saavedra Lamas
- 1937: Robert Cecil
- 1938: Internacia Ofico Nansen por Rifuĝintoj
- 1939: (nealjuĝita)
- 1940: (nealjuĝita)
1941-1960Redakti
- 1941: (nealjuĝita)
- 1942: (nealjuĝita)
- 1943: (nealjuĝita)
- 1944: Internacia Ruĝa Kruco
- 1945: Cordell Hull
- 1946: Emily Greene Balch kaj John Mott
- 1947: Kvakeroj
- 1948: (nealjuĝita)
- 1949: Sir John Boyd Orr
- 1950: Ralph Bunche
- 1951: Léon Jouhaux
- 1952: Albert Schweitzer
- 1953: George Catlett Marshall
- 1954: (nealjuĝita)
- 1955: Ofico de UN por rifuĝintoj
- 1956: (nealjuĝita)
- 1957: Lester Bowles Pearson
- 1958: Dominique Pire
- 1959: Philip J. Noel-Baker
- 1960: Albert Lutuli
1961-1980Redakti
- 1961: Dag Hammarskjöld
- 1962: Linus Carl Pauling
- 1963: Internacia Komitato kaj Ligo de Societo de Ruĝa Kruco
- 1964: Martin Luther King
- 1965: UNICEF
- 1966: (nealjuĝita)
- 1967: (nealjuĝita)
- 1968: René Cassin
- 1969: Internacia Organizo de Laboro
- 1970: Norman Borlaug
- 1971: Willy Brandt
- 1972: (nealjuĝita)
- 1973: Henry A. Kissinger (kaj Lê Ðức Thọ, kiu rifuzis premion)
- 1974: Seán MacBride kaj Eisaku Satō
- 1975: Andrej Saĥarov
- 1976: Betty Williams kaj Mairead Corrigan
- 1977: Amnestio Internacia
- 1978: Anwar al-Sadat kaj Menaĥem Begin
- 1979: Patrino Teresa
- 1980: Adolfo Pérez Esquivel
1981-2000Redakti
- 1981: Alta Komisiito de Unuiĝintaj Nacioj por Rifuĝintoj
- 1982: Alva Myrdal kaj Alfonso García Robles
- 1983: Lech Wałęsa
- 1984: Desmond Tutu
- 1985: Internacia Asocio de Kuracistoj por la Evitado de Nuklea Milito
- 1986: Elie Wiesel
- 1987: Óscar Arias
- 1988: Paciga Korpuso de la Unuiĝintaj Nacioj
- 1989: Tenzin Gyatso, Dalai-Lamao
- 1990: Miĥail Gorbaĉov
- 1991: Aung San Suu Kyi
- 1992: Rigoberta Menchú
- 1993: Nelson Mandela kaj Frederik Willem de Klerk
- 1994: Jaser Arafat, Jicĥak Rabin kaj Ŝimon Peres
- 1995: Joseph Rotblat kaj la Konferencoj Pugwash
- 1996: Carlos Filipe Ximenes Belo kaj José Ramos-Horta
- 1997: Internacia Kampanjo por la Malpermeso de Grundminoj kaj Jody Williams
- 1998: David Trimble kaj John Hume
- 1999: Kuracistoj sen landlimoj
- 2000: Kim Dae-Jung
2001 - nunRedakti
- 2001: Unuiĝintaj Nacioj kaj Kofi Annan
- 2002: Jimmy Carter
- 2003: Ŝirin Ebadi
- 2004: Wangari Maathai
- 2005: Internacia Atomenergia Organizo kaj Mohamed ElBaradei
- 2006: Muhammed Yunus kaj la Gramin Banko fondita de li
- 2007: La Interregistara Spertularo pri Klimata Ŝanĝiĝo (IPCC) kaj Al Gore
- 2008: Martti Ahtisaari
- 2009: Barack Obama
- 2010: Liu Xiaobo
- 2011: Ellen Johnson Sirleaf, Leymah Gbowee; Tawakkul Karman
- 2012: Eŭropa Unio
- 2013: Organizaĵo por la Malpermeso de Kemiaj Armiloj (OPCW)
- 2014: Kailash Satyarthi kaj Malala Yousafzai
- 2015: Tunizia Kvaropo de Nacia Dialogo (رباعية الحوار الوطنى التونسى )
- 2016: Juan Manuel Santos
- 2017: Internacia Kampanjo por Nuklea Senarmigado (ICAN)
- 2018: Denis Mukwege kaj Nadia Murad
- 2019: Abiy Ahmed
- 2020: Monda Nutraĵa Programo
- 2021: Maria Ressa kaj Dmitrij Muratov
- 2022: Ales Bjaljacki, Memorial kaj Centro por civilaj liberecoj
BibliografioRedakti
- Douglas Draper. Testamento testata // Monato. 2009. № 2. p. 14. (pri la libro Fredrik S. Heffermehl. "Nobels vilje") — ISSN 0772-456 X
- Fredrik S. Heffermehl. Nobels vilje. Eld. Vidarforlaget. Oslo. 2008. 185 p. — ISBN 978-82-7990-074-0. ("La volo de Nobel"; pri la Nobel-pacpremio) [1]