Martti Ahtisaari

Martti Oiva Kalevi AHTISAARI (naskiĝis la 23-an de junio 1937, mortis la 16-an de oktobro 2023) estis prezidanto de Finnlando de 1994 ĝis 2000. Ahtisaari estas la unua per rekta popola baloto elektita prezidanto de Finnlando. Li karieris kiel diplomato de Finnlando kaj en Unuiĝintaj Nacioj, kie li distingiĝis kiel peranto de akordiĝo en diversaj malpacaj konfliktoj.

Martti Ahtisaari
Nobel-premiito
Martti Ahtisaari (2007)
Persona informo
Martti Ahtisaari
Naskonomo	Martti Oiva Kalevi Ahtisaari
Naskiĝo	23-an de junio 1937 (1937-06-23) en Viborg,  Finnlando
Morto	16-an de oktobro 2023 (2023-10-16) (86-jaraĝa) en Helsinko,  Finnlando
Mortis pro	naturaj kialoj vd
Loko de sepulto	Tombejo Hietaniemi vd
Religio	luteranismo vd
Lingvoj	finna • angla vd
Ŝtataneco	Finnlando vd
Alma mater	Universitato de Oulu • Kuopio Lyceum High School • Oulun Lyseon Lukio vd
Partio	Finnlanda socialdemokratia partio vd
Subskribo
Familio
Edz(in)o	Eeva Ahtisaari vd
Infanoj	Marko Ahtisaari vd
Profesio
Okupo	politikisto • diplomato • instruisto vd
Laborkampo	politiko • diplomatio vd
Aktiva en	Namibio • Kosovo • Oulunsuu • Karaĉio • Mozambiko • Tanzanio • Zambio • Mogadiŝo • Ĝenevo • Daresalamo vd
Aktiva dum	–septembro 2021 vd
Postenoj Postenoj Prezidanto de Finnlando • Ambassador of Finland to Tanzania • Ambassador of Finland to Zambia • Ambassador of Finland to Somalia • Ambassador of Finland to Mozambique vd
Honorigoj Honorigoj Nobel-premio pri paco • Ordeno de Blanka Aglo • Medalo Manfred Wörner • Knight Grand Cross of the Order of St. Olav‎ • Premio de Paco de Félix Houphouët-Boigny • Premio Geuzen • Premio por la Kvar Liberecoj: Medalo de Libereco • Knight Grand Cross of the Order of the Falcon • Delta Prize for Global Understanding • Ordeno de la Tri Steloj, Unua Klaso • Pacpremio de Hesio • Kolumo de la ordeno de Rumanio • Mondekonomia Premio • Premio Fulbright • Kavalira Grandkruco kun Kolumo de la Merita Ordeno de la Itala Respubliko • Elefant-ordeno • honora doktoro de la Moskva Ŝtata Instituto de Internaciaj Rilatoj • Premio Zamenhof • Grand Cross with Collar of the Order of the White Rose of Finland • Komandoro Grandkruca de la Ordeno de la Finna Leono • Collar of the Order of the Cross of Terra Mariana • Granda kruco de la ordeno de Vytautas la Granda • Grand Cross of the Order of Good Hope • Reĝa ordeno de la Serafoj • Grand Cross of the Order of Merit of Hungary • Order of the Companions of O. R. Tambo • Granda Kruco de la Honora Legio • Kavaliro Granda Kruco de la ordeno de la Bano • Speciala Grandkruco Speciala Klaso de la Merita Ordono de la Federacia Respubliko Germanio • Granda Kordono de la Ordeno de Leopoldo • Grand Collar of the Order of the Southern Cross • Grand Cross of the Order of Merit • Grand Cross of the Order of the Redeemer • Order of Mubarak the Great • Collar of the Order of the Aztec Eagle • Kavaliro Grandkruca de la Ordeno de la Nederlanda Leono • Order of Prince Yaroslav the Wise, 1st class • Ordeno de la Ŝtato de la Respubliko Turkio • Honorary Officer of the Order of Australia • Kolringo de la ordeno de Izabela la Katolikino • Commander of the Order of the Lion of Finland • Commander of the Order of the White Rose of Finland • Commander First Class of the Order of the White Rose of Finland • Grand Cross of the Order of the Cross of Liberty • Grand Cross of the Order of the Holy Lamb • Order of the National Flag • Grand Cross of the Order of the Liberator General San Martín • Commander of the Congolese Order of Merit • Ordeno de la Krono de la Regno • Bintang Jasa Utama • Medal for Military Merits • Ordeno de la Blanka Rozo de Finnlando • Ordeno de la Finna Leono • Ordeno de Merito de la Itala Respubliko • Ordeno de Sankta Olavo • Ordeno de la Kruco de Terra Mariana • Order of Vytautas the Great • Order of Good Hope • Hungarian Order of Merit • Ordeno de Izabela la Katolika • Ordeno de la Bano • Ordeno de Aŭstralio • Federacia Meritkruco • Ordeno de Leopoldo • Ordeno de la Suda Kruco • Ordeno de Merito de Ĉilio • Ordeno de la Savanto • Ordeno de la Azteka Aglo • Ordeno de la Nederlanda Leono • Ordeno de Falko • Stelo de la Respubliko Indonezio • Order of the Rajamitrabhorn • Ordeno Nacia “Stelo de Rumanio” • Gold Medal of Merit with clasp of the Reserve Officers Association • Cross of merit with clasp of Reservists' association • Ordeno de la Tri Steloj • Order of the Dannebrog • Order of May vd
Prezidanto de Finnlando
Dum	1994–2000
Antaŭulo	Mauno Koivisto
Sekvanto	Tarja Halonen
vd	Fonto: Vikidatumoj

Nobel-pacpremio 2008

En oktobro 2008 oni sciigis, ke la Nobel-pacpremio de la jaro estis aljuĝita al Ahtisaari “pro lia grava laboro, en pluraj kontinentoj kaj dum pli ol tri jardekoj, por solvi internaciajn konfliktojn”. Li kontribuis interalie en la proceso kiu fine kondukis al sendependiĝo de Namibio, kiel armilo-kontrolanto en la pacigo de Nord-Irlando, en la ĉesigo de milito en la Aĉea provinco de Indonezio. En 2005 la ĝenerala sekretario de UN nomis lin speciala sendito por la intertraktadoj pri statuso de Kosovo.

En 1995, Universala Esperanto-Asocio aljuĝis al Ahtisaari la Premion Zamenhof, starigitan por honori "personon de internacia reputacio, kiu signife kontribuis al la antaŭenigo de internaciaj komunikado kaj kompreniĝo".

Martti Ahtisaari estis la alta protektanto de la 80-a Universala Kongreso de Esperanto (1995) en Tampere, Finnlando.

En Septembro 2021 oni sciigis, ke Ahtisaari rezignas ĉian publikan agadon pro Alzheimer-malsano.