Naturaj satelitoj de Jupitero
Listartikolo en Vikipedio
La sekvonta tabelo estas listo de ĉiuj konataj naturaj satelitoj de la planedo Jupitero. Ĝi estas ordigita laŭ la meza orbita radiuso. Novaj eltrovoj estas markita per provizoraj numeroj, ĝis ili ricevos nomon de la Internacia Astronomia Unio.
| Nr. | Nomo | laŭŝajna lumeco (mag) |
Diametro (km) |
Maso (kg) |
Meza orbita radiuso (km) |
Periodo (d) | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. | XVI | Metiso | 17,5 | 43 | 9,55 x 1016 | 127.969 | 0,30 |
| 2. | XV | Adrasteo | 18,7 | 26 × 20 × 16 | 1,89 x 1016 | 129.000 | 0,30 |
| 3. | V | Amalteo | 14,1 | 262 × 146 × 134 | 2,10 x 1018 | 181.400 | 0,50 |
| 4. | XIV | Tebo | 16 | 110 × 90 | 7,56 x 1017 | 221.900 | 0,67 |
| 5. | I | Iono | 5 | 3.643 | 8,93 x 1022 | 421.600 | 1,76 |
| 6. | II | Eŭropo | 5,3 | 3.122 | 4,80 x 1022 | 670.900 | 3,55 |
| 7. | III | Ganimedo | 4,6 | 5.262 | 1,48 x 1023 | 1.070.600 | 7,16 |
| 8. | IV | Kalisto | 5,7 | 4.821 | 1,08 x 1023 | 1.883.000 | 16,69 |
| 9. | XVIII | Temisto | 21 | 8 | 6,89 x 1014 | 7.507.000 | 130,02 |
| 10. | XIII | Ledao | 19,5 | 20 | 1,09 x 1016 | 11.165.000 | 240,50 |
| 11. | VI | Himalio | 14,6 | 170 | 6,70 x 1018 | 11.461.000 | 250,56 |
| 12. | X | Lizito | 18,3 | 36 | 6,30 x 1016 | 11.717.000 | 259,20 |
| 13. | VII | Elaro | 16,3 | 86 | 8,70 x 1017 | 11.741.000 | 259,64 |
| 14. | LIII | Dia | 22,4 | 4 | 9,0 x 1013 | 12.555.000 | 286,95 |
| 15. | XLVI | Karpo | 23,0 | 3 | 4,5 x 1013 | 16.989.000 | 456,10 |
| 16. | S/2003 J 12 | 23,9 | 1 | 1,5 x 1012 | 17.582.000 | 489,50 | |
| 17. | XXXIV | Eŭporio | 23,1 | 2 | 1,5 x 1013 | 19.304.000 | 550,74 |
| 18. | LX | Jupiter LX | 23,4 | 2 | 1,5 x 1013 | 20.221.000 | 583,88 |
| 19. | S/2010 J 2 | 2 | 20.307.150 | 588,1 | |||
| 20. | S/2003 J 18 | 2 | 1,5 x 1013 | 20.514.000 | 596,59 | ||
| 21. | XXXV | Ortosio | 23,1 | 2 | 1,5 x 1013 | 20.720.000 | 622,56 |
| 22. | XXXIII | Evanteo | 22,8 | 3 | 4,5 x 1013 | 20.797.000 | 620,49 |
| 23. | XXII | Harpaliko | 22,2 | 4 | 1,2 x 1014 | 20.858.000 | 623,31 |
| 24. | XXVII | Praksidiko | 21,2 | 7 | 4,3 x 1014 | 20.907.000 | 625,38 |
| 25. | XXIX | Tiono | 22,3 | 4 | 9,0 x 1013 | 20.939.000 | 627,21 |
| 26. | S/2003 J 16 | 2 | 1,5 x 1013 | 20.957.000 | 616,36 | ||
| 27. | XL | Mnemo | 23,3 | 2 | 1,5 x 1013 | 21.069.000 | 620,04 |
| 28. | XXX | Hermipo | 22,1 | 4 | 9,0 x 1013 | 21.131.000 | 633,90 |
| 29. | XLII | Telksino | 23,5 | 2 | 1,5 x 1013 | 21.162.000 | 628,03 |
| 30. | XLV | Helikeo | 22,6 | 4 | 9,0 x 1013 | 21.263.000 | 634,77 |
| 31. | XXIV | Jokasto | 21,8 | 5 | 1,9 x 1014 | 21.269.000 | 631,5 |
| 32. | XII | Ananko | 18,8 | 28 | 3,0 x 1016 | 21.276.000 | 629,77 |
| 33. | S/2003 J 15 | 2 | 1,5 x 1013 | 22.627.000 | 687,77 | ||
| 34. | XXXII | Eŭridomo | 22,7 | 3 | 4,5 x 1013 | 22.865.000 | 717,33 |
| 35. | XLIII | Arkeo | 22,8 | 3 | 4,5 x 1013 | 22.931.000 | 723,90 |
| 36. | L | Herseo | 23,4 | 2 | 1,5 x 1013 | 22.992.000 | 616,36 |
| 37. | XXXVIII | Paziteo | 23,2 | 2 | 1,5 x 1013 | 23.004.000 | 719,44 |
| 38. | S/2003 J 10 | 23,6 | 2 | 1,5 x 1013 | 23.041.000 | 716,25 | |
| 39. | XXI | Kaldeno | 22,5 | 4 | 7,5 x 1013 | 23.100.000 | 723,70 |
| 40. | XXVI | Isono | 22,5 | 4 | 7,5 x 1013 | 23.155.000 | 726,25 |
| 41. | XXXVII | Kaleo | 23 | 2 | 1,5 x 1013 | 23.217.000 | 729,47 |
| 42. | XXV | Erinomo | 22,8 | 3 | 4,5 x 1013 | 23.279.000 | 728,3 |
| 43. | S/2010 J 1 | 23 | 4 | 23.314.335 | 723.2 | ||
| 44. | S/2003 J 9 | 23,7 | 1 | 1,5 x 1012 | 23.384.000 | 733,29 | |
| 45. | XI | Karmeo | 17,6 | 46 | 1,3 x 1017 | 23.404.000 | 734,17 |
| 46. | XXXVI | Spondeo | 23 | 2 | 1,5 x 1013 | 23.487.000 | 748,34 |
| 47. | S/2003 J 5 | 22,4 | 4 | 9,0 x 1013 | 23.495.000 | 738,73 | |
| 48. | S/2003 J 19 | 23,7 | 2 | 1,5 x 1013 | 23.533.000 | 740,42 | |
| 49. | S/2003 J 23 | 23,6 | 2 | 1,5 x 1013 | 23.563.000 | 732,44 | |
| 50. | XXIII | Kaliko | 21,8 | 5 | 1,9 x 1014 | 23.566.000 | 742,03 |
| 51. | VIII | Pazifao | 17 | 60 | 3,0 x 1017 | 23.624.000 | 743,63 |
| 52. | XLVII | Eŭcelado | 22,6 | 4 | 9,0 x 1013 | 23.661.000 | 746,39 |
| 53. | XX | Tajgeto | 21,9 | 5 | 1,6 x 1014 | 23.800.000 | 732,41 |
| 54. | S/2003 J 4 | 23 | 2 | 1,5 x 1013 | 23.930.000 | 755,24 | |
| 55. | IX | Sinopo | 18,1 | 38 | 7,6 x 1016 | 23.939.000 | 758,90 |
| 56. | XXXIX | Hegemono | 22,9 | 3 | 4,5 x 1013 | 23.947.000 | 739,60 |
| 57. | XLVIII | Cileno | 2 | 1,5 x 1013 | 23.951.000 | 751,94 | |
| 58. | XLI | Aedo | 22,5 | 4 | 9,0 x 1013 | 23.981.000 | 761,50 |
| 59. | XLIX | Koreo | 2 | 1,5 x 1013 | 24.011.000 | 779,18 | |
| 60. | XLIV | Kalikoro | 23,7 | 2 | 1,5 x 1013 | 24.043.000 | 764,73 |
| 61. | XXVIII | Aŭtono | 22 | 4 | 9,0 x 1013 | 24.046.000 | 760,95 |
| 62. | XXXI | Ajtno | 22,7 | 3 | 4,5 x 1013 | 24.046.000 | 760,95 |
| 63. | XVII | Kaliro | 20,7 | 9 | 8,7 x 1014 | 24.103.000 | 758,77 |
| 64. | XIX | Megaklito | 21,7 | 5,4 | 2,1 x 1014 | 24.493.000 | 752,88 |
| 65. | S/2003 J 2 | 23,2 | 2 | 1,5 x 1013 | 29.541.000 | 979,99 |
Grupoj
redaktiLa jupiteraj satelitoj povas esti klasitaj laŭ ses grupoj, du de regulaj satelitoj, kaj kvar de neregulaj satelitoj.
La regulaj satelitoj
redakti
La regulaj satelitoj havas orbitojn kun malgranda discentreco kaj klinangulo.
- La internaj satelitoj (foje klasigitaj en Amaltea grupo)
- Tiu grupo arigas la internajn satelitojn: Metiso, Adrasteo, Amalteo kaj Tebo.
- Tiuj satelitoj helpas la konserviĝon de la jupiteraj ringoj: El Metiso kaj Adrasteo venas materialo de la ĉefa ringo, Amalteo kaj Tebo providas per materialo la gosamerajn ringojn.
- La Galileaj satelitoj
- La Galilejaj satelitoj estas la kvar satelitoj de Jupitero malkovritaj far de Galilejo: Iono, Eŭropo, Ganimedo kaj Kalisto. Ili estas je multo la plej grandaj kaj entenas 99,999% el la maso de la tuta satelitaro de Jupitero.
- La tri unuaj Galileaj satelitoj estas en orbita resonanco 1:2:4, Dum la tempo kiam Ganimedo faras 1 rondiron ĉirkaŭ Jupitero, Eŭropo faras du rondirojn, kaj Iono faras kvar rondirojn.
La neregulaj satelitoj
redaktiLa neregulaj satelitoj estas malgrandaj korpoj, kun orbitoj rimarkinde pli vastaj, discentraj kaj klinitaj ol tiuj de la regulaj. Oni disdonas ilin en kvar grupoj, plus kelkaj ekstergrupaj satelitoj.
- Temisto, kiu aniĝas nenian grupon.
- La himalia grupo: grupo da progradaj lunoj kun grandaj duonaksoj inter 11 160 000 km kaj 12 555 000 km; orbitaj inklinacioj inter 25,8° kaj 30,7° rilate al la jupitera ekvatoro; kaj discentrecoj inter 0,11 kaj 0,25.
- Karpo plej ekstera prograda luno, kaj S/2003 J 12, plej interna retrograda luno: du ekstergrupaj satelitoj.
- La ananka grupo: La lunoj de tiu grupo havas retrogradajn orbitojn kies grandajn duonaksoj estas inter 19 300 000 kaj 22 700 000 km, kaj klinecojn inter 145,7° kaj 154,8°rilate al la Jupitera ekvatoro.
- La karmea grupo: Anigas lunojn kiuj havas retrogradajn orbitojn ĉirkaŭ Jupitero, kun grandaj duonaksoj inter 22 900 000 km kaj 24 100 000 km; orbitaj inklinacioj inter 164,9° kaj 165,5° rilate al la jupitera ekvatoro; kaj discentrecoj inter 0,23 kaj 0,27.
- La pazifaa grupo: Retrogradaj satelitoj kies orbitoj havas grandajn duonaksojn inter 22 800 000 kaj 24 100 000 km, klinecojn inter 144,5° kaj 158,3° rilate al la Jupitera ekvatoro, kaj discentrecojn inter 0,25 kaj 0,43.
- S/2003 J 2, plej ekstera, izolata satelito.
La ekstergrupaj satelitoj estas ĉu fragmentoj eljetitaj sur apartajn orbitojn pro fortaj alfrapoj, ĉu kaptitaj asteroidoj kiuj havis la ŝancon ne diseriĝi, ĉu anoj de grupoj ankoraŭ ne malkovritaj.
Diagramoj montrantaj la orbitaj inklinaciojn de la ĉefaj anoj de la himalia, ananka, karmea, kaj pazifaa grupoj en funkcio de la granda duonakso. (la ruĝaj cirkloj montras la diametrojn de la lunoj).
-
La kvar ĉefaj anoj de la himalia grupo. -
Ĉefaj anoj de la ananka grupo. -
Ĉefaj anoj de la karmea grupo. -
Ĉefaj anoj de la pazifaa grupo.
