Bukovec (distrikto Frýdek-Místek)

Por aliaj signifoj, bv. rigardi la apartigilan paĝon: Bukovec

Bukovec estas malnovepoka montara vilaĝo kun popola ligna arkitekturo el la 2-a duono de la 18-a jarcento, la plej orienta vilaĝo en Ĉeĥio (Bukovec "konkursas" kun vilaĝo Hrčava pri tiu ĉi "unueco"), situanta en Silezio, en distrikto Frýdek-Místek, kie renkontiĝas ŝtatlimoj de Ĉeĥio, Pollando kaj Slovakio. Vivas ĉi tie 1 372 loĝantoj (2024).

Bukovec
germane Bukowetz, pole Bukowiec
municipo
Bukovec, en fono maldekstre monto Młoda Góra en Pollando
Flago Blazono
Oficiala nomo: Bukovec
Lando	Ĉeĥio
Regiono	Moraviasilezia regiono
Distrikto	Distrikto Frýdek-Místek
Historia regiono	Ĉeĥa Silezio
Parto de	Teŝinio
Rivero	Olše
Situo	Bukovec
- alteco	455 m s. m.
- koordinatoj	49° 32′ 38″ N 18° 49′ 25″ O (mapo)
Areo	17,06 km² (1 706 ha)
Loĝantaro	1 372 (2024)
Denseco	80,42 loĝ./km²
Sulko	Jablunkova sulko
Fondo	1353
- fondinto	teŝina princo Kazimir
Horzono	MET (UTC+1)
- somera tempo	MET (UTC+2)
Poŝtkodo	739 84; 739 85
NUTS 3	CZ080
NUTS 4	CZ0802
NUTS 5	CZ0802 512028
Situo enkadre de Ĉeĥio Situo enkadre de Ĉeĥio
Situo enkadre de Moraviasilezia regiono Situo enkadre de Moraviasilezia regiono
Vikimedia Komunejo: Bukovec (Frýdek-Místek District)
Retpaĝo: bukovec.cz
Portalo pri Ĉeĥio

La najbaraj municipoj de la setlejo estas Písek, Hrčava, Mosty u Jablunkova, Gmina Istebna kaj Čierne.

Historio

Bukoves estis fondita fare de teŝina princo Kazimír. Tiu tiam donacis al Petro, nomata Gros, kaj al liaj idoj proksimume 147 ha da arbaro. La loka privilegio fariĝis valida la 31-an de majo de 1353. La vilaĝeto dekomence estis servonta kiel ekonomia fonejo por tiama gardistejo. Ĝia tasko estis gardi la sudorientan teritorion de la Teŝina princlando.

Al Gros estis donita rajto konstrui sur Olše muelejon, malfermi gastigejon kaj buĉejon kaj ankaŭ praktiki forĝistan metion. Nombro de unuaj loĝantoj de la vilaĝeto, kiuj okupiĝis per forhakado de fagaj arbaroj (ĉeĥe fago estas buk - de tie sonas la nomo de la vilaĝo), ne estas konata. Sed je 200 jaroj pli poste la vilaĝo akiris karakteron de kamparana-paŝtisteja vilaĝo. Vilaĝlibro el la jaro 1577 notas, ke tiutempe vivis en la vilaĝo 14 familioj vivtenantaj sin ĉefe per prilaborado de grundo kaj bredado de brutaro. Estis inter ili ankaŭ la unuaj valaĥiaj vilaĝanoj (nomadaj altmontaraj paŝtistoj), kiuj alportis ŝafbredadon en Beskidoj. Iliaj tradicioj havis influon je kultura evoluo ne nur en Bukovec, sed en la tuta Teŝina Silezio. jam en la jaro 1531 ĉi tie tial aperas familia nomo Walach (legu Valaĥ). Paŝtistoj el Bukoves fondis novajn paŝtejojn sur Gírová kaj eĉ en Kysuce, sed de kie ili estis forpuŝataj de slovakaj paŝtistoj.

Sur proksima nearbarizita monteto super la vilaĝo estas ĝis hodiaŭ videblaj spuroj je defendremparoj, kiuj estis konstruitaj dum la tridekjara milito. Oni diras al ili Svedaj aŭ Bukovecaj ŝancoj. Tra ĉi tie ankaŭ kondukis imperiestra vojo el Živec ĝis Jablunkov.

Loĝantaro

Evoluo de nombro de loĝantoj

La datoj devenas el datumbazo de Vikidatumoj

Jaro	Loĝantoj
1869	829
1880	844
1890	963
1900	1 020
1910	1 071
1921	1 089

Jaro	Loĝantoj
1930	1 152
1950	1 253
1961	1 290
1970	1 320
1980	1 309
1991	1 348

Jaro	Loĝantoj
2001	1 356
2014	1 391
2016	1 366
2017	1 373
2018	1 388
2019	1 372

Jaro	Loĝantoj
2020	1 384
2021	1 325
2022	1 367
2023	1 376
2024	1 372

Vivo en la vilaĝo

Nombro de loĝantoj en Bukovec kreskis nur tre malrapide. En 1647 ĉi tie estis registritaj apenaŭ 20 loĝantoj. Rilate al tio, ke la devenaj vilaĝanoj fondis tre multnombrajn familiojn, la nombro de loĝantoj surkreskis baldaŭ al 100. Plej ofte ili loĝis en simplaj lignodomoj kun antaŭĉambro kaj esceptokaze kun apuda malgranda ĉambreto, sole loĝejoj de riĉaj bienuloj estis ambaŭflanka. En ĉiu flanko estis ĉambro kun ĉambreto, apartigita per antaŭĉambro. Oni diris al tiuj ĉi lignodomoj dymne aŭ kurne tial, ke fumo ne estis forkondukata el kameno tra kamentubo. (Fumo estas ĉeĥe dým, kouř - per ilia dialekto dym aŭ kur, do dymne, kurne signifas domoj, kie fumiĝas, fumigitaj domoj.) La fumo estis forkondukata tra aperturo en pordo ĝis la antaŭĉambro, de tie sur tegmenton kaj tra fenestreto eksteren. Por tiamaj lignodomoj el Bukovec estis karakterizaj etaj fenestretoj, grandegaj tabloj, benkoj kun apogiloj, kie oni ankaŭ dormis, du pli mallongaj benkoj sen apogiloj, lito por mastro kaj lignotabulaj litoj por pli aĝaj infanoj. Pli komforta ekipaĵaro de la lignodomoj komencis aperi nur en la 2-a duono de la 19-a jarcento en konekso kun komencantaj foriroj de lokaj loĝantoj je laboro. Tiel ili akiris kontakton kun urba kulturo. Tiam jam apartenis inter ekipaĵoj de la lignodomoj ankaŭ pentrita kestego, kiu okupis en la ĉambro honoran lokon servante ĉefe por metado de vestoj.

Grandan influon por la evoluo de la vilaĝo havis ankaŭ ekde la 18-a jarcento komerco kun salo. Tiam oni alveturigis la salon el pola Wieliczka. Bukovec do situis sur sala pado kondukanta el Jablunkov tra Písek, Bukovec, Istebna, Koňákov, Kamešnice kaj Živec ĝis Bílsko, Zátor, Oświęcim, Krakovo kaj Wieliczka.

Bukovecanoj plu vivtenis sin per agrikulturo, transporto de ligno kaj forĝista metio. En la vilaĝo estis ankaŭ du muelejoj. Pli poste ili estis okupitaj en minejoj, ferfabrikoj ks. Dum intermilita periodo kaj ankaŭ post la dua mondmilito, simile kiel en aliaj ĉelimaj regionoj, ĉi tie floris kun sukceso kontrabandado.

Kontrabando

El Pollando estis kontrabandita precipe alkoholo, ĉevaloj, brutaro, littolaĵo, pli poste radioakceptiloj ks. El Silezio oni kontrabandis ĉefe vitran biĵuterion, pluŝon kaj pluaj. Multaj domoj sur ambaŭ flankoj de limo estis konstruita por mono akirita pro kontrabandado.

Lernejoj

La unua instruisto en Bukovec estis forĝisto, kiu instruis infanojn en sia forĝistejo. La unua lernejo estis fondita ĉirkaŭ la jaro 1792. La infanoj lernis skribi per forĝitaj najloj sur ŝtonoj. En la paso de la tempo la instruado pli unuiĝis. Ili kreis unu klasĉambron, kiun vizitis proksimume 70 infanoj. En 1855 princo Albrech el Těšín lasis konstrui novan lernejon, kiu servis al pola lernejo. Nur en 1991 - 1992 la pola minoritato konstruis novan lernejon, kiu estis oficiale malfermita la 30-an de aŭgusto de 1992.

En 1924 en Bukoves estis malfermita ankaŭ ĉeĥa lernejo. De komence ĝi estis ligna kaj vizitis ĝin preskaŭ 16 infanoj. En 1937 estiĝis nova konstruaĵo de la lernejo, ĉifoje jam el brikoj.

Post la jaro 1945

La aspekto de Bukovec komencis ŝanĝiĝi post la jaro 1945, kiam tiam kreis la vilaĝon proksimume 200 lignaj konstruaĵoj, kiuj restis iom post iom anstataŭigataj per novaj betonaj konstruaĵoj kun konvencioj de moderna civilizo. En 1948 estis en Bukovec alkondukita elektro.

Bukovec kiel memstara vilaĝo apartenis ĝis la jaro 1949 en tiaman distrikton Český Těšín kaj nur en la jaro 1960 ĝi estis alivicigita en tiam novan distrikton Frýdek-Místek. En 1975 ĝi fariĝis parto de Jablunkov. Ĝi denove memstariĝis en 1990.

Eĉ kiam Bukovec hodiaŭ estas moderna vilaĝo kun ĉiuj konvencioj de la hodiaŭa tempo, iam ŝajnas, ke ĉi tie haltis la tempo. Oni senĉese vere kaj malfacile laboras sur siaj kampoj retenante la malnovajn kulturajn kaj ekleziajn kutimojn. Ankoraŭ hodiaŭ ni povas ĉi tie trovi multe da devenaj lignodomoj.

Interesaĵoj

Sub monto Gírova troviĝas la t.n. Muelejoj de diablo - grupo da rokoj kun hodiaŭ jam surŝutita kaverno, servinta kiel kaŝejo de rabistoj (ebleco de montogrimpado).

En la vilaĝo eblas loĝi en Turisma kabano Gírová kaj Turisma kabano Baník.

Vidu ankaŭ

• Písek