Eliza Orzeszkowa

pola verkistino
2 ŝanĝoj en ĉi tiu versio atendas kontrolon. La stabila versio estis patrolita je 27 jun. 2024.

Eliza ORZESZKOWA [oĵeŝkova] (ankaŭ nomita ORZESZKO; naskiĝis PAWLOWSKA la 6-an de junio 1841 en Milkowszczyzna, nuntempe Miĺkaŭščyna en Belorusio; mortis la 18-an de majo 1910 en Grodno, nuntempe Hrodno) estis pola verkistino. En sia epoko ŝi estis tre konata. Ŝiajn verkojn traplektas la ideoj de la sensukcesa pola ribelo de 1863 kontraŭ Rusio, de sociaj justeco kaj egaleco, de persona libereco kaj de frateco de la homoj.

Eliza Orzeszkowa
Persona informo
Eliza Orzeszkowa
Эліза Ажэшка
Naskonomo Elżbieta Pawłowska
Naskiĝo 6-an de junio 1841 (1841-06-06)
en Miĺkaŭščyna
Morto 18-an de majo 1910 (1910-05-18) (68-jaraĝa)
en Hrodno
Mortis per Kardivaskulsistema malsano Redakti la valoron en Wikidata vd
Tombo Parish Cemetery (en) Traduki Redakti la valoron en Wikidata vd
Etno poloj vd
Lingvoj pola vd
Ŝtataneco Rusia Imperio Redakti la valoron en Wikidata vd
Subskribo Eliza Orzeszkowa
Familio
Dinastio Pawłowscy herbu Korwin vd
Patro Benedykt Pawłowski (en) Traduki Redakti la valoron en Wikidata vd
Patrino Franciszka Kamieńska (en) Traduki Redakti la valoron en Wikidata vd
Edz(in)o Stanisław Nahorski Redakti la valoron en Wikidata vd
Profesio
Alia nomo E. O. • Bąk (z Wa-Lit-No) • Li…ka • Gabriela Litwinka • Eliza Orzeszkowa vd
Okupo verkisto
eseisto
tradukisto Redakti la valoron en Wikidata vd
Laborkampo Eseo kaj prozo Redakti la valoron en Wikidata vd
Aktiva dum 1866–1910 vd
Verkado
Verkoj Ĉe Nemano vd
vd Fonto: Vikidatumoj
vdr

Ŝi naskiĝis en nobela familio kaj edziniĝis en aĝo de 17 jaroj kun la bienulo Piotr Orzeszko. Oni senvalidigis la geedzecon post 11 jaroj kaj ŝi ekloĝis en Grodno. Ŝi edziniĝis denove en 1894, sed la dua edzo mortis post du jaroj.

En Esperantujo ŝi estas konata kiel la aŭtorino de Marta. La romanon esperantigis Ludwik Lejzer Zamenhof, kies traduko estis ankaŭ tradukita al la japana. Tial tiu romano estis vaste legata en japanaj lernejoj kiel eduka legaĵo.

En la jaro 1905 Eliza Orzeszkowa, Henryk Sienkiewicz kaj Lev Tolstoj estis nomumitaj kiel kandidatoj por la Nobel-premio pri literaturo. La premion ricevis Sienkiewicz.

Verkaro

redakti

En 1878 aperis ŝia romano Meir Ezofowicz, en kiu ŝi vigle priskribis la vivon de judoj en belorusa urbeto. La verko propagandis ne la toleradon, sed la asimiladon de la judoj.

Dziurdziowie (1885) temas pri senscio kaj superstiĉo de la malriĉaj kamparanoj. Cham (1888) estas tragika historio pri amo de simpla fiŝisto al neŭroza, rafinita urba fraŭlino.

Ŝia ĉefa verko estas Nad Niemnem („Ĉe Nemano”; 1888), kiu prezentas polan komunumon en Litovio. Bene nati („Moŝtaj naskiĝintoj”; 1892) prezentas malriĉajn nobelojn de vilaĝoj.

Ŝiaj kolektitaj verkoj aperis sub la titolo Pisma (1937–39), en 22 volumoj.

 
La Interrompita Kanto, 1928
 
Bona Sinjorino, en traduko de Kabe, PEA, 1979

Tradukoj en Esperanto

redakti

Referencoj

redakti
  1. (eo) Cenemano, eld. BES, 2023, 655 paĝoj, ISBN 9788396222268, Libroservo de Universala Esperanto-Asocio.