Kito

ĉefurbo de Ekvadoro
(Alidirektita el Quito)

Kito (hispane: Quito) estas universitata urbo kaj ĉefurbo de Ekvadoro, en la provinco de Pichincha (piĈINĉa). Ĝi enhavas ĉirkaŭ 1,6 milionojn da loĝantoj. Ĝia nomo signifas 'centro (Qui) de la mondo (To)' en la keĉua lingvo. UNESKO antaŭfoje nomis Kiton kiel Monda Kulturheredaĵo dum 1979 pro ĝia kolonia arĥitekturo.

Kito
hispane Quito
urbo
Fotomontaĵo
Oficiala nomo: San Francisco de Quito
Lando Ekvadoro Ekvadoro
Provinco Provinco Pichincha
Distrikto Kantono Kito
Historia regiono Inkaa imperio
Montaro Andoj
Rivero Guayllabamba
Situo Kito
 - alteco 2 850 m s. m.
 - koordinatoj 00° 15′ 00″ S 78° 35′ 00″ U / 0.25000 °S, 78.58333 °U / -0.25000; -78.58333 (mapo)
Areo 324,0 km² (32 400 ha)
 - de metropolo 4 204,0 km² (420 400 ha)
Loĝantaro 1 978 376 (2019)
 - de metropolo 2 700 000
Denseco 6 106,1 loĝ./km²
 - de metropolo 642 loĝ./km²
Orogenenezo
montariĝo
Pichincha
Parko Parko Arbolito
Fondo 6-a de decembro 1534
 - fondinto Sebastián de Belalcázar
Horzono EKT (UTC-5)
Poŝtkodo EC1701
Telefona antaŭkodo (0)2
Loko de Monda heredaĵo de UNESKO
Nomo Historia centro de Kito
Tipo de heredaĵo kultura heredaĵo
Jaro 1978 (#2)
Regiono Latina Ameriko
Kriterioj ii, iv
Situo enkadre de Ekvadoro
Situo enkadre de Ekvadoro
Situo enkadre de Ekvadoro
Situo enkadre de Sud-Ameriko
Situo enkadre de Sud-Ameriko
Situo enkadre de Sud-Ameriko
Vikimedia Komunejo: Quito
Retpaĝo: www.quito.gob.ec
Map
Panoramo de Kito
Avenuo en Kito
Baziliko de Kito

Kito troviĝas en montaro Andoj en valo de rivero. De la nordo suden, la urbo kovras distancon de 20 kilometroj ĉe alteco de 2 850 metroj, sur la flanko de la vulkano Pichincha (piĈINĉa). La ekvatoro troviĝas je 35 km.

Historio

redakti

Kito fondiĝis proksimume en 1000. La fondintoj estis nomadoj. En la 16-a jarcento inkaoj akiris la setlejon. En 1533 hispanoj alvenis, sekve la inkaoj bruldetruis Kiton. Post unu jaro la hispanoj refondis la urbon, kies nomo estis Santiago de Quito. Oficiale ĝi urbiĝis en 1541, kiel „Muy Noble y Muy Leal ciudad de San Francisco de Quito”. En 1660 kaj ankaŭ en 1999 vulkana polvo kovris la urbon. En 1797 kaj en 1987 tertremoj okazis. En 1849 ĝi iĝis ĉefepiskopejo. En 1809 tie komenciĝis la sendependa movado, kiu plenumis en 1822. Ĝis 1830 Kito apartenis al Kolombio, poste oni proklamis sendependecon de Ekvadoro, kies ĉefurbo estis Kito. Longe ofte okazis politikaj bataloj, ribeloj.

Vidindaĵoj

redakti

Servoj

redakti

Trafiko

redakti

En Kito aŭtobusoj kaj trolebusoj liveras la pasaĝerojn. La urbo havas internacian flughavenon Mariscal Sucre (marisKAL SUKre).

Klimato

redakti

En Kito la averaĝa jara temperaturo estas 21 °C. Nur 2 sezonoj estas: pluva kaj seka.

Konataj urbanoj

redakti
 
Katedralo de Kito
 
vidaĵo de la palaco Gangotena
 
la placo de sendependeco
 
la urba telfero, nomata TelefériQo

Ĝemelurboj

redakti
 
Preĝejo en Kito
 
Palacio del Antiguo Círculo Militar
Parko Arbolito en Kito

Eksteraj ligiloj

redakti

Vidu ankaŭ

redakti