Robert Stiller
Robert Reuven Stiller (naskiĝis la 25-an de januaro 1928 en Varsovio -- 10-an de decembro 2016) – estis pola tradukisto, verkisto, lingvosciencisto kaj poligloto.
| Robert Stiller | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Persona informo | |||||
| Naskiĝo | 25-an de januaro 1928 en Varsovio | ||||
| Morto | 10-an de decembro 2016 (88-jaraĝa) | ||||
| Etno | judoj vd | ||||
| Lingvoj | germana • angla • franca • rusa • ĉeĥa • malaja • belorusa • jido • pola • hispana • soraba • sanskrito vd | ||||
| Ŝtataneco | Pollando  vd
| ||||
| Familio | |||||
| Edz(in)o | Nina Stiller (en)  vd
| ||||
| Profesio | |||||
| Alia nomo | Tomasz Harasiuk • Józef Salmanowicz • Jerzy Szperak vd | ||||
| Okupo | lingvisto literaturkritikisto ĵurnalisto hindologo poeto tradukisto verkisto eldonisto vd
| ||||
| Laborkampo | Kreiva kaj profesia verkado, tradukado, literatura kritiko, ĵurnalismo, hindologio, Skandinavistiko kaj eldonado vd
| ||||
| |||||
| vd | Fonto: Vikidatumoj | ||||
Vivo
redaktiRobert Stiller naskiĝis en familio de polaj judoj. Sian infanaĝon pasigis en Belorusio, la germanan okupadon en Varsovio. Soldato de Pola Enlanda Armeo. En 1947 forlasis katolikismon, en kiu estis edukita. Eniris al Pola Socialisma Partio (PPS). Laboris en la armeo. En 1952 finis studojn de la pola lingvo, studis ankaŭ slavistikon, ĵurnalismon kaj skandinavistikon en Rejkjaviko.
Krom tradukoj li estas aŭtoro de kelkaj libroj, eseoj lingvosciencaj kaj teatraĵoj. Kunkreinto de juda reformita komunumo kaj populariganto de la renaskiĝo de reformita judismo en Pollando. En la jaroj 60-aj kaj 70-aj publikigis kun pseŭdonomoj. Aŭtoro de la libro Semantyka zbrodni (Semantiko de la krimo) pri komunisma propagando rilate al la Masakro de Katin.
En la jaroj 80-aj kaj 90-aj de la 20-a jarcento kune kun filozofo kaj tradukisto Jerzy Prokopiuk kontribuis pri esoteriko por la revuo "Mój Świat" (Mia Mondo) publikigante serion da artikoloj pri magio, ankaŭ kunredaktis revuon "Gnosis".
En 2005 kandidatis al Pola Sejmo el la partio de Janusz Korwin-Mikke. Longe kunlaboris kun la Muzeo pri Azio kaj Pacifiko en Varsovio.
Elektitaj tradukoj
redakti- Vladimir Nabokov (Lolita kaj Pala fajro)
- Anthony Burgess (5 verkoj)
- Lewis Carroll (4 verkoj, en tio La aventuroj de Alico en Mirlando)
- Ian Fleming (12 verkoj)
- Frank Norris (1 verko)
- Esther Vilar (2 verkoj)
- Bertolt Brecht (2 verkoj)
Mitologioj de la mondo:
- Beowulf – okjarcenta verko de nekonata aŭtoro de malnovangla literaturo
- Gilgameŝ (parafrazo kaj kompilaĵo surbaze de diverslingvaj tradukoj, ĉefe rusaj)
- La kanto de la Nibelungoj - kompilaĵo de alireblaj kompletaj germanlingvaj versioj de la rakonto kaj ties variaĵoj en Poezia Eddo kaj Proza Eddo, kaj de aliaj verkoj.
- Antologio de malaja literaturo
- Strofoj pri la bestoj
- Versaĵoj pri la amo
Tradukoj de Stiller (ekz. prozo de Burgess) markas alligitaj artikoloj pri la aŭtora lingvaĵo, neologismoj, dialektoj kaj pri laboro de la tradukinto.
Propra kreado
redakti- Fabeloj (indoneziaj, malajaj, skandinaviaj kun grafika prilaboro de Andrzej Strumiłło
- Eseoj kaj felietonoj
- Semantyka zbrodni (Semantiko de la krimo) – vasta, logika-lingva analizo de protesta notaĵo sendita de registaro de Sovetunio lige al malkovro de amasaj tomboj de polaj oficiroj en Katin (sub pseŭdonomo Tomasz Harasiuk)
- Żydowskie Abecadło (Juda aboco), 2011 – pri polaj artistoj juddevenaj
Bibliografio
redakti- Magdalena Prokopowicz (redaktistino), Żydzi polscy. Historie niezwykłe (Polaj judoj. Eksterordinaraj historioj), Demart, Warszawa 2010, p. 316-317
Eksteraj ligiloj
redakti- Intervjuo kun Robert Stiller Arkivigite je 2015-04-26 per la retarkivo Wayback Machine