1889

Aktualaĵoj | Eventoj laŭ tago de jaro
◄ | 18-a jarcento | 19-a jarcento | 20-a jarcento | ►
◄ | 1850-aj jaroj | 1860-aj jaroj | 1870-aj jaroj | 1880-aj jaroj | 1890-aj jaroj | 1900-aj jaroj | 1910-aj jaroj | ►
◄◄ | ◄ | 1885 | 1886 | 1887 | 1888 | 1889 | 1890 | 1891 | 1892 | 1893 | ► | ►►

1889 estis normala jaro komenciĝanta marde (ligilo montras kalendaron).

1889 en la aliaj kalendaroj
Gregoria kalendaro	1889 MDCCCLXXXIX
Ab urbe condita	2642
Armena kalendaro	1338 ԹՎ ՌՅԼԸ
Bahaa kalendaro	45 – 46
Barataj kalendaroj
- Vikram Samvat	1944 – 1945
- Barata nacia kalendaro (Ŝaka Samvat)	1811 – 1812
- Kalijugo	4990 – 4991
Budhisma kalendaro	2433
Ĉina kalendaro	4525 / 4585 – 4526 / 4586 戊子 – 己丑
Etiopa kalendaro	1881 – 1882
Franca respublika kalendaro	97 - 98 XCVII -XCVIII
Hebrea kalendaro	5649 – 5650
Holocena kalendaro	11889
Irana kalendaro	1267 – 1268
Islama kalendaro	1306 – 1307
- Imperia jaro	Kōki 2549 (皇紀2549年)
- Japana nomo de erao (Jōmon)	11889
Juliana kalendaro	Gregoria minus 10–13 tagoj, depende de tempoperiodo
Korea kalendaro	4222
Tajlanda suna kalendaro	2432

En la jaro 1889 post Kristo okazis, interalie:

Eventoj

Esperantujo

• Aperis la poemo "Al la fratoj" de L. L. Zamenhof.
• Novembro: L. L. Zamenhof translokiĝis en la urbo Ĥerson (suda Rusio) pro monaj kialoj.
• En Nürnberg aperis La Esperantisto, unua gazeto en Esperanto.
• Publikigita unua Adresaro de Esperantistoj.
• Henry Phillips tradukis la Unuan libron al la angla.
• Gustaf Henrik Lundquist publikigis la unuan lernolibron de Esperanto en sveda lingvo.
• Rudolfs Libeks publikigis la unuan lernolibron de Esperanto en latva lingvo.
• Daniele Marignoni publikigis la unuan lernolibron de Esperanto en itala lingvo.
• Francisko Valdomiro Lorenz pasis de Volapuko al Esperanto kaj gvidis unuan Esperanto-Kurson en Ĉeĥio.
• František Hájek, Karl Wallon, Miĥail Solovjev kaj Gaston Moch eklernis Esperanton.
• Aleksandro Dambrauskas ekzilita de cara registraro.

Mondo

• Lasta Volapukista Internacia Kongreso.
• Kreitaj Anti-Babilona kaj Anglo-franca.
• 4-a de marto: Benjamin Harrison iĝis prezidento de Usono.
• 2-a de novembro : Norda Dakoto kaj Suda Dakoto fariĝis la 39-a kaj 40-a ŝtatoj de Usono.
• 8-a de novembro : Montano fariĝis la 41-a ŝtato de Usono.
• 11-a de novembro : Vaŝingtonio fariĝis la 42-a ŝtato de Usono.
• 15-a de novembro : Brazilo fariĝis respubliko post la ellandiĝo de Petro la 2-a (imperiestro de Brazilo)
• 19-a de novembro : Brazilo akiris sian flagon.
• Gabono iĝis parto de Franca Kongo.
• Nietzsche publikiĝis "La Krepuskon de la Dioj".
• Turo Eiffel konstruita.
• Japanio akiris konstitucion.
• Kreita Zilengo.
• Karlo la 1-a (Portugalio) surtroniĝis.
• Anadirj kaj Asbest (Rusio), Fukui (Japanio) kaj Bangui Centr-Afrika Respubliko fondiĝis.

Naskiĝoj

• 19-a de januaro: Sophie Taeuber-Arp, svisa dadaisma artisto (m. 1943)
• 2-a de februaro: Jean de Lattre de Tassigny, franca marŝalo kaj rezistanto dum Dua Mondmilito (m. 1952)
• 22-a de februaro: Olave Baden-Powell, pioniro de skoltismo (m. 1977)
• 22-a de marto: Amalia Núñez Dubús, hispana esperantistino kaj poetino (m. nekonata)
• 7-a de aprilo: Gabriela Mistral, ĉilia poetino (m. 1957)
• 14-a de aprilo: Arnold Toynbee, brita historiisto (m. 1975)
• 16-a de aprilo: Charlie Chaplin, brita filmisto (m. 1977)
• 20-a de aprilo: Adolf Hitler, germana nazia diktatoro (m. 1945)
• 22-a de aprilo: Ludwig Renn, germana verkisto (m. 1979)
• 26-a de aprilo: Ludwig Wittgenstein, aŭstra filozofo (m. 1951)
• 28-a de aprilo: António de Oliveira Salazar, diktatoro de Portugalio (m. 1970)
• 12-a de majo: Abelardo L. Rodríguez, provizora prezidento de Meksiko (m. 1967)
• 5-a de julio: Jean Cocteau, franca artisto (m. 1963)
• 19-a de julio: J. R. G. Isbrücker, nederlanda esperantisto (m. 1967)
• 28-a de julio: Gustav Scholze, ĉeĥa esperantisto (m. nekonata)
• 29-a de julio: Else Hirsch, germana juda instruistino, kiu savis judajn lernantojn antaŭ la genocido de la nazioj (m. nekonata)
• 29-a de julio: Felikso Diez, hispana esperantisto (m. nekonata)
• 13-a de aŭgusto: Bertil Malmberg, sveda verkisto (m. 1958)
• 6-a de septembro: Elisabeth Wunderlich, germana esperantistino (m. nekonata)
• 1-a de oktobro: Hector Vermuyten, belga esperantisto (m. 1966)
• 2-a de oktobro: Stefano la Colla, itala esperantisto (m. 1966)
• 3-a de oktobro: Carl von Ossietzky, germana pacigisto (m. 1935)
• 11-a de oktobro: Nikolaj Borisov, rusa esperantisto (m. nekonata)
• 14-a de novembro: Jawaharlal Nehru, ĉefministro de Hindio (m. 1964)
• 20-a de novembro: Edwin Hubble, usona astronomo (m. 1953)

Mortoj

• 8-a de marto: Anton Romako, aŭstra pentristo (n. 1832)
• 8-a de junio: Gerard Manley Hopkins, brita poeto (n. 1844)
• 15-a de junio: Mihai Eminescu, rumana poeto (n. 1850)
• 28-a de junio: Francisco Otaviano, brazila advokato, ĵurnalisto, diplomato, politikisto kaj poeto (n. 1825)
• 11-a de oktobro: James Prescott Joule, brita fizikisto (n. 1818)
• 6-a de decembro: Jefferson Davis, prezidento de Konfederaciitaj Ŝtatoj de Ameriko (n. 1808)
• 12-a de decembro: Robert Browning, brita poeto (n. 1812)

Esperanto-libroj eldonitaj en 1889

• Adresaro de la personoj kiuj ellernis la lingvon "Esperanto". - Varsovio ; Nurnbergo: Zamenhof ; Tümmel,
• Einstein, Leopold: Internacia ou Volapük? Trad. de Auguste Demonget. - Paris: Ghio, 1889. - g, 32 p.
• Einstein, Leopold: Volapük und Lingvo Internacia : nebst einer Beilage enthaltend den neuesten Bericht der Amerikan. Philosoph. Gesellschaft von Philadelphia über eine internationale Sprache. Nürnberg: Stein, 1889. - 26 p.
• Goethe, Johann Wolfgang von: La gefratoj : komedio en unu akto. El la originalo trad. A. Grabowski. - Varsovio: Zamenhof, 1889. - 26 p.
• Lermontov, Miĥail Jureviĉ: Princino Mary : rakonto / de M. Lermontov. Trad. E. de Wahl. - Varsovio: Zamenhof, 1889. - 32 p.
• Libeks, Rudolfs: Starptautiska waloda no Dr. Esperanto: preeskschwahrdi, gramatika, gabalini lasischanai, starptautiska-latwiska un latwiska-starptautiska wahrdnize / sastahdijis R. Libeks. - Riga: Sichman, 1889. - 88 p.
• Steiner, Peter: Drei Weltsprach-Systeme: Pasilingua, Volapük, La lingvo internacia: nebst Einladung zur Unterzeichnung für das Weltsprachblatt "Ta pasifolia" / von P. Steiner. - Berlin [k.a.]: Heuser, 1889. - 30 p.
• Vollständiger Lehrgang der internationalen Sprache: nebst Wörterbuch zum Gebrauche für Deutsche / hrsg. vom Nürnberger Weltsprache-Verein. - Nürnberg: Korn, 1889. - 32 p.
• Wahl, Edgar Alexei Robert von: Diccionario de las lenguas internacional y espanol / de E. de Wahl. L. Zamenhof. - Varsovio: Zamenhof, 1889. - 8 p., 1 faldfolio Antauparolo al la vortaro de la lingvo "Esperanto"
• Zamenhof, Ludwik Lazar: Antauparolo al la vortaro de la lingvo "Esperanto" / L. Zamenhof. - Varsovio: Zamenhof, 1889. - 8 p. Paralleltitel: Predislovie e slovarju jazyka "Esperanto"
• Zamenhof, Ludwik Lazar: An attempt towards an international language / by Dr. Esperanto. Transl. by Henry Phillips. - New York, NY: Holt and Co., 1889. - 56 p.
• Zamenhof, Ludwik Lazar: Dictionnaire international-français / L. Zamenhof. - Varsovio: Zamenhof, 1889. - 8 p., 1 faldfolio
• Zamenhof, Ludwik Lazar: Dr. Esperanto's international language : introduction and complete grammar : por angloj / English ed. by R. H. Geoghegan. - Warsaw: Samenhof, 1889. - 40 p., 1 faldfolio
• Zamenhof, Ludwik Lazar: International-deutsches Wörterbuch / L. Zamenhof. - Varsovio: Zamenhof, 1889. - 8 p., 1 faldfolio
• Zamenhof, Ludwik Lazar: Internationelt sprak : företal och fullständig lärobok : por svedoj / Dr. Esperanto. Ífversättningen verkstäld G. Henriclundquist. - Warschau: Samenhof, 1889. - 39 p., 1 faldfolio
• Zamenhof, Ludvik Lazar: Meĵdunarodnyj jazyk : predislovie i polnyj uĉebnik : por rusoj / Dr. Esperanto. - 3. izd. - Varŝava: Zamenhof, 1889. - 40, 6 p., 1 faldfolio
• Zamenhof, Ludvik Lazar: Pribavlenie ko vtoroj knige meĵdunarodnago jazyka / russkij perevod broŝjury d-ra Esperanto. - Varŝava: Zamenhof, 1889. - 23 p.
• Zamenhof, Ludwik Lazar: Vtoraja kniga meĵdunarodnago jazyka / Dr. Esperanto. - [2. eld.] Varŝava: Izd. L. Zamenhofa, 1889. - 52 p. Kljuĉ ko vtoroj knige meĵdunarodnago jazyka - origina titolo: Dua libro de l' lingvo internacia <rusa
• Zamenhof, Ludwik Lazar: Wörterbuch der internationalen Esperanto-Sprache / L. Samenhof. - Warschau: Samenhof ; [Kelter]