Citruso

Citruso
Frukto de oranĝujo, Citrus sinensis
Biologia klasado
Regno: Plantoj Plantae Divizio: Angiospermoj Magnoliophyta Klaso: Dukotiledonoj Magnoliopsida Ordo: Sapindaloj Sapindales Familio: Rutacoj Rutaceae Genro: Citruso Citrus L., 1753
Specioj k ĉefaj hibridoj
Specioj Citrus aurantifolia - limeujo Citrus maxima (Citrus grandis) - pampelmusujo Citrus medica - cedratujo Citrus reticulata - mandarinujo Ĉefaj hibridoj Citrus ×sinensis - oranĝujo Citrus ×aurantium - bigaradujo Citrus ×paradisi - grapfruktujo Citrus ×limon - citronujo Citrus ×limonia - Rangpura lemonujo Citrus ×latifolia - Tahitia lemonujo Vidu ankaŭ tekston por aliaj hibridoj
Aliaj Vikimediaj projektoj

Citruso estas genro de pluraj florhavaplantoj (angiospermoj) en la familio rutacoj kiu devenas de subtropika sudorienta Azio. La genro enhavas speciojn, kaj multajn naturajn kaj homfaritajn hibridojn. Citruso inkluzivas komerce gravajn plantoj kiuj produktas fruktojn kiel oranĝo, citrono, grapfrukto, limeo, limedo, mandarino,pampelmuso k.a. La terminoj Citrusplantoj aŭ pli simple citrusoj pli vaste ampleksas ne nur tiujn plantojn de la propra genro sed ankaŭ aliajn parencajn kiel Ponciruso, Fortunelo,k.a.

Grapfrukto

Specioj

Jen plantnomoj de kelkaj gravaj specioj (aŭ hibridoj) de citrusoj:

• Citrus aurantifolia: Limeujo aŭ Meksika lemonujo
• Citrus australasica: Citrus australasica
• Citrus aurantium: Bigaradujo
• Citrus bergamia: Bergamotujo
• Citrus clementina: Klementinujo
• Citrus depressa: Ŝikuvasujo
• Citrus hystrix: Maŭricia papedo
• Citrus insitorum: Citranĝo
• Citrus jambhiri: Ĵambera lemonujo
• Citrus latifolia: Persa lemonujo aŭ Tahitia lemonujo
• Citrus limettioides: Limedujo
• Citrus limeta: Limetujo
• Citrus limon: Citronujo
• Citrus limonia: Rangpura lemonujo
• Citrus grandis (= Citrus maxima): Pampelmusujo
• Citrus medica: Cedratujo
• Citrus meyeri: Meyer lemonujo
• Citrus myrtifolia: Ĉinoto
• Citrus paradisi: Grapfruktujo
• Citrus reticulata: Mandarinujo
• Citrus sinensis: Oranĝujo
• Citrus tangerina: Tangerinujo
• Citrus unshiu: Satsumujo
• Citrus volkameriana: Volkamera lemonujo

Hibridoj el hibridoj

• Dekopono

Noto

Enzimaj esploroj pruvis ke ĉiuj manĝeblaj citrusfruktoj originis el nur tri specioj Citrus grandis,Osbeck; C. medica L. kaj C.reticulata, Blanco do ĉiuj aliaj vere laŭ scienca vidpunkto estas hibridoj. Araújo, E.F. Roque,Nadia Taxonomia dos citros. En Citros. Campinas- SP (Brazilo) Inst. Agronômico e Fundag, 2005;929p. Il.