Komoroj

lando, konsistanta el insuloj en Hinda Oceano
(Alidirektita el Komorano)

La Komoroj (arabe جزر القمر, formale la Unio de la Komoroj, komora nomo : Udzima wa Komori, france Union des Comores, arabe الاتحاد القمري) estas landinsulo en la Hinda Oceano oriente de Afriko, nordokcidente de Madagaskaro (Malagasio). Aliaj landoj proksimaj al la Komoroj estas Tanzanio en la nordokcidento kaj Sejŝeloj en la nordoriento. La ĉefurbo estas Moronio en Granda Komoro.

Unio de Komoroj
الاتحاد ﺍﻟﻘﻤﺮي
Udzima wa Komori

Flago de Komoroj

Detaloj Detaloj
Nacia himno: Udzima wa ya Masiwa
Nacia devizo: Unité - Solidarité - Développement
Unueco - Solidareco - Disvolvado
Situo
suverena ŝtato (1975–)
insula lando
lando
insulara lando Redakti la valoron en Wikidata vd
Bazaj informoj
Ĉefurbo Moronio,
11° 41′ S 43° 16′ O / 11.683 °S, 43.267 °O / -11.683; 43.267 (mapo)
Oficiala(j) lingvo(j) komora
Uzata(j) lingvo(j) araba, franca
Plej ofta(j) religio(j) Islamo
Areo 2 170 km²
Vivolongo 60,5
Horzono +3
Interreta domajno km
Landokodo KM
Telefona kodo 269
Plej alta punkto Mount Karthala
Plej malalta punkto Hinda Oceano
Politiko
Politika sistemo federismo
Ŝtatestro Azali Assoumani
Ĉefministro Azali Assoumani
Nacia tago 6-a de julio
Sendependiĝo disde Franco 6-a de julio 1975
Ekonomio
Valuto Komora franko (KMF)
MEP laŭ 2012
– suma $ 600 Mio.
– pokapa $865
Esperanto-movado
Landa E-asocio Komora Esperanto-Asocio

AkvejoPacifika oceano

Koordinatoj12° 18′ 0″ S, 43° 42′ 0″ O (mapo)-12.343.7
Plej alta punktoMount Karthala [+]
- alteco2 361 m [+]
Plej malalta punktoHinda Oceano [+]
- malaltecom [+]
Akvokolektejo2 034 km² (203 400 ha) [+]
Areo2 034 km² (203 400 ha) [+]
Loĝantaro902 348 [+] (1-a de januaro 2022)
HorzonoUTC+03:00, Hinda/Komoroj [+]

Komoroj (Komoroj)
Komoroj (Komoroj)
DEC
Map
Komoroj

Vikimedia Komunejo:  Comoros [+]
En TTT: Oficiala retejo [+]
vdr

La nomo devenas de la araba جزر القمر (Djazair al Kamar) kiu signifas "Luno-Insulo". La Komoroj estas de vulkana origino. La valuto estas la komora franko (FC), kurzo: 1 eŭro egalis al ĉirkaŭ 500 FC (komenco de 2020).

Geografio

redakti
 
Map de la Komoroj

La komora insularo konsistas el kvar insuloj (plus iuj aliaj tre malgrandaj insuloj):

La plej grandaj urboj laŭ nombro de loĝantoj estas:

Historio

redakti

La historio de la lando estis markita de pluraj puĉoj kaj secesiaj klopodoj ekde la sendependeco de Francio en 1975. De 1975 ĝis 2008 estis entute 20 diversaj armitaj puĉoj kaj secesiaj klopodoj en Komoroj[1].

Administra strukturo

redakti

La Komoroj formas federacian respublikon kun tri subŝtatoj: la aŭtonomiaj insuloj (fr: île autonome); administre dividita en guberniojn. La plej malalta regnivelo estas la komunumo (fr: commune).

Loĝantaro

redakti

La loĝantaro konsistas por 97% el komorianoj kaj por 1,5% el makuanoj (Makua). La CIA World Factbook taksis, ke 60% de la loĝantaro vivis sub la sojlo de malriĉeco (en 2002)[2].

Lingvoj

redakti

Vidu Listo de lingvoj en Komoroj por la ĉefa artikolo pri ĉi tiu temo.

La lando havas tri oficialajn lingvojn: la komoran, la araban kaj la francan.

Sep malsamaj vivantaj lingvoj estas parolataj en Komoroj; kvar el ili estas variantoj de komoriaj kaj niĝerkongaj lingvoj tre similaj al la svahila. La nombro de parolantoj de (norma) araba estas sufiĉe malfacile difinebla, sed ĝi ne superas la nombron de parolantoj de Ndzwani Comorian, kiu estas la ĉefa lingvo de la lando kun 260.000 parolantoj. La franca havas nur 1700 denaskajn parolantojn sed estas la lingvo de la administracioj.

Esperanto

redakti

Komora Esperanto-Asocio estas landa asocio.

Religio

redakti

Islamo (sunaismo) estas la ŝtata religio de Komoroj. Ĉirkaŭ 98% de la loĝantaro aliĝas al ĉi tiu religio, la aliaj 2% apartenas al ŝijaismo kaj kristanismo.

Naturmedio

redakti

La faŭno kaj flaŭro de la Komoroj rilatas al tiuj de Madagaskaro, sed pro ties relativa izoleco ili posedas iujn specifajn karakterizaĵojn. Krome estas ankoraŭ kelkaj specioj, kiuj fariĝis maloftaj aŭ tre maloftaj, kiel la dugongo. Sekve, la lokaj aŭtoritatoj klopodis krei protektitajn areojn: la Parc marin de Saziley estis kreita en 1991, dum la parc marin de Mohéli estis kreita en 1999 kunlabore kun vilaĝaj asocioj.

Biogeografie la insuloj situas en la afrotropika ekozono laŭ la tipologio de la Monda Natur-Fonduso (WWF) kaj konstituas unu solan ekoregionon, nomatan la "komoraj arbaroj".

La Komora olivkolombo (Columba pollenii) estas birdospecio de la familio de Kolombedoj, Columbidae, kiu estas loĝanta en Komoroj kaj Majoto. Ĝi estas jam rara pro habitatoperdo.

Enlanda politiko

redakti

Okazas malofte ke ĵurnalistoj estas arestitaj, sed temoj kiaj korupto kaj kritiko de la armeo estas malpermesataj[3].

Ekstera politiko

redakti

  La Komoroj apartenas al la AKP-ŝtatoj, internacia organizaĵo de momente 77 nacioj el la regionoj Afriko, Karibio kaj la Pacifika Oceano.

Komoroj estas membro de la Afrika Unio, la Frankofonio, la Organizaĵo de Islama Kunlaboro, la Ligo de Arabaj Ŝtatoj kaj la Komunumo de la Sahelo-Saharaj Ŝtatoj (CEN-SAD).

Referencoj

redakti
  1. (en) Anti-French protests in Comoros, BBC News, la 27.-an de marto 2008.
  2. (en) CIA World Factbook: Population below poverty line Arkivigite je 2015-11-30 per la retarkivo Wayback Machine
  3. (de) Komoren, Reporter ohne Grenzen e.V., la 16-an de januaro 2018.

Eksteraj ligiloj

redakti

Anjouan.net