| „ Mi, amuziĝanta leganto, sentas min kile la senpova kuniklo, kiun la desegnistoj bildis sur la kovrilo de la libro: kuniklo ĵongloŝtopita en malgrandan vazon. Kaj mi apenaŭ, palpebrumas dum la ĵonglisto prestidigitate retiras el la maniko ĉiam novajn surprizajn kartludojn de sia ludo. La vive kaj bonhumore malfermegitaj okuloj de la amuzisto rigardas al mi trans la paletron de la kartaro, por kiu li paradepavas, por en la tuj sekva momento kunklaki la manojn, enpoŝigi la kartojn, sub la baskon de sia redingoto kaj rideme riverenci antaŭ la spektaroj: « Estis bagatelo, miaj karaj. Sed ĉu vi jam vidis jenon? » Kaj komenciĝas nova ludo...
Mi bone scias, ke ĉiuj magiaĵoj estas nur lerto de la fingroj, sed ne ĉiu povas starigi sur la podio kaj ripeti la spektaklon kun la sama efekto. Mi avide ekfoliumis tiun ĉi trian libron de Stafeto kaj eklegis la unuan novelon: « Subite Ruk bremsis la biciklon kaj kriis al Mos, kiu jam ekglitis sur la longa deklivo... Mos, haltu Mos, hola hoj haltu do!... Por kia diablo blovi tiel torente toboganas? ...»
En mia memoro elvokiĝis la situacio. Rakonto, antaŭ jaroj legitan en « Literatura Mondo » , profunde estis enpremiĝinta en mian kapon. Epizodeto de du vojkamaradoj, malamikiĝintaj pro neniaĵo kaj same tiel repaciĝintaj ... Vere bagatelo, kiel diris la supozata jonglisto en mia antaŭa parolo. Sed neforgesebla restis la tiam impreso pri la lingvaĵo viva, plastika kaj parolebla, ke mi tiamas asertis: Tiel aspektos la estoanta, ĉiutage aplikata lingvo internacia, taŭga ne nur por seka priskribado, sed plene respegulanta la homan internon kaj esprianta la gamojn de la homaj sentoj.
Al kiu el ni ne okazis, ke la vortoj, kiam ni volis plentrafe kaj sukerere donis la penson, subite ekribelis en la buŝo, nevolante obei malgraŭ la koni de la tuta Plena Vortaro lak Plena Gramatiko: kvazaŭ ili komencus kreski, la plumba lango ne volis sub ili moviĝi, turnigi kaj adaptiĝi al la ŝprucado de la pensoj: Anstataŭ ŝaŭman fontano rezultis malgra flueto, forgutanta en banala marĉon. Sed ŝe Rosseti la vortoj preskaŭ dancas, gracie kaj elaste streĉas siajn membroj, kapreole petolas, montrante al ni priuetojn ankoraŭ neniam viditajn, kaj ĉion ĉi tute kun ŝajna natureco kaj memkroprenebleco.
Kaj ĉar la vivanta homo krom sia salona lingvaĵo posedas ankaŭ provizon da esprimo de indigno, kolero, surprizo, ekĝojo, ni trovas ĉe Rossetti nelĉerpeblan stokon da tiaj vortturnoj. Eĉ ĉiu lingvo ni scias, kaj emas, blasfemi: jen suke kiel la sudanoj ĉe la Mediteraneo, jen piece kiel la puritanaj nordanoj. En esperanto oni kutimis sendi la kontraŭparolanton nur « al al diablo» aŭ vokis sur lin « mil trondojn » . En niaj lingvoj oni diversmaniere mildigas la tro akrajn esprimoj kaj sendas oni « al la dornarozo » , « en brulantan fornon » ... Kiaj mildigaj surogatoj de la blasfemoj ŝutiĝas el la maniko de Rossetti? Estis amuze legi la unuan fojon lian « Al kukolo!» « Al Saharo!» ... « Sankta Salamandro !» ... Kaj longa serio da interjekcioj alvokaj, instigaj, sentesprimaj, onomatopeaj ( la listo sur la fino de la libro ne elĉerpis la tutan provizon, kiu estis en la libro uzita).
Estas nature, ke la vortriĉa plumo de la noveston ne cedas antaŭ esprimoj, kiuj jam delonge fariĝis akriraĵo de la literatura stilo. Pri kio la aŭtoro rakontas en la novelserio: Nenie estas solvata granda, komunhoma problemo. Temas pri simplaj okazaĵo de simplaj civitanoj, iu foje ankaŭ pri tiklaj situacioj de junaj homoj (kiuj eble ruĝigos vangojn de bone edukita legant(in)o, rememoraĵoj pri interesaj renkontiĝoj, ĉi ĉi amuze kaj stilriĉe donita: temas plue pri lingvaj bonhumoraĵoj, kia esta La neologismologio de profesoro Klapelkap kaj La Esperanta vortludo ( tiuĉi lasta: serioza studaĵo amuzas sub ŝelo de felietono). Kaj temas eĉ pri provo de detektivrakonto. Nu, mi konfesas, ke la tiu speca
La Tripieda Teruro aŭ La Kaprica kadavro, vekis en mi streĉan intereson, kvankam mi jam antaŭ sciis, ke la solviĝo de la impliko estos tute ordinara, kiel en ĉiu romano de tiu genro.
Se mi devus iel ordigi kaj vicigi la novelojn de la libro laŭ ilia kvalito, mi sendube metus sur la unu lokon La taglibron de Aleksandro Zoffany, tragedio de malaplomba, skrupula animo, ne aŭdacanta solvi sian am-problemo per kuraĝa kaj aperta paŝo. La rakonto esta plej arte ellaborita. Kaj poste mi hezitus inter la unua epizodo de la du biciklantaj knaboj (Ho, egoisto!) kaj Francisko la fuŝulo, pro la lerteco de la stilo. Entute: El la maniko estas bona libro, leginda libro, havinda libro! Al kukolo!! ” |
