Komárno
|
Por samtitola artikolo vidu la paĝon Komárno (apartigilo). |
Komárno, hungare Komárom aŭ Révkomárom, germane Komorn estas distrikta urbo en suda Slovakio, ĉe riveroj Danubo kaj Váh. La nomo de la urbo devenas de la slovaka vorto por "moskitoj"; efektive post inundoj de Danubo ekzistas sufiĉe da tiuj insektoj.
| Komárno | ||
| hungare: Komárom, hungare: Révkomárom, germane: Komorn, serbe: Коморан, latine: Comaromium | ||
| urbo | ||
 Urbocentro de Komárno
| ||
|
||
| Oficiala nomo: Komárno | ||
| Lando |  Slovakio
| |
|---|---|---|
| Regiono | Nitra | |
| Distrikto | Komárno | |
| Historiaj regionoj | Aŭstrio-Hungario, Hungara reĝlando, Slovaka ŝtato | |
| Urbaj partoj | 11
| |
| Konataj lokoj | Bratislava pordego, Eŭropa Korto | |
| Konstruaĵoj | Universitato Janos Selye, Luterana preĝejo | |
| Riveroj | Danubo, Váh | |
| Situo | Komárno | |
| - alteco | 112 m s. m. | |
| - koordinatoj | 47° 45′ 48″ N 18° 07′ 42″ O / 47.76333 °N, 18.12833 °O (mapo) | |
| Areo | 103,167 km² (10 316,7 ha) | |
| Loĝantaro | 35 881 (31.12.2008) | |
| Denseco | 347,8 loĝ./km² | |
| Unua skribmencio | 1075 | |
| - aliĝo al la urbo | 1896 | |
| - apartigo | Komárno - Komárom | |
| Horzono | MET (UTC+1) | |
| - somera tempo | MET (UTC+2) | |
| Poŝtkodo | 945 01 | |
| Telefona antaŭkodo | +421-35 | |
| Aŭtokodoj | KN | |
| ISO 3166-2 | 501026 | |
  Situo de Komárno enkadre de Slovakio
| ||
 Situo enkadre de Regiono Nitra
| ||
 Vikimedia Komunejo: Komárno
| ||
| Retpaĝo: www.komarno.sk | ||
 Portalo pri Slovakio
| ||
Priskribo
redaktiLa urbo situas sur la maldekstra bordo de Danubo kaj ĝi estas plejparte historia sidejo de eksa Aŭstrio-Hungario. Post la unua mondmilito la ŝtatlima linio de la novfondita Ĉeĥoslovakio difinita tra mezo de la rivero, pro kio okazis apartigo de tiu urba parto, kiu aliĝis al la urbo en la jaro 1896, tiu ĉi parto, kiu ĝis la jaro 1896 estis vilaĝo Újszőny, troviĝas sur la dekstra bordo de Danubo. Ambaŭ partoj estas kunigitaj per pontoj: per ŝosea kaj fervoja.
Komárno estas ĝemela urbo de sia transdanuba hungara ĝemelo Komárom. Ĝi estas pliparte hungarlingva kaj estas centro de la sud-slovakia hungarlingva minoritato; oficialaj ŝildoj estas dulingvaj. Ekzistas tie hungarlingva universitato, nomita laŭ Selye Janos.
La centra placo de Komárno nomiĝas laŭ generalo Klapka György, konata filo de la urbo. Ĉe ĝi staras interesa pestkolono. Apude situas "Eŭropa Korto" (hungare Europa-udvar, slovake Nádvorie Európy), ĉirkaŭata de domoj konstruitaj en la stiloj de diversaj eŭropaj landoj.
La urbo posedas kompletan ringon da bastionoj kaj fortikaĵon defendantan la riverbuŝon de Danubo kaj Vago. Historia signifo ĝia estas, ke ĝi neniam estis konkerita de la Osmanida Regno. Similaj fortikaĵoj ekzistas aliflanke de Danubo.
Ekde 1920 la urbo apartenis al Ĉeĥoslovakio, kie estis grava limotrapasejo. Inter 1938-1944 la regiono rehungariĝis. En 2001 loĝis tie 37366 da homoj (22452 hungaroj, 12960 slovakoj, 459 ciganoj, ktp). Ekde 2008 ambaŭ ŝtatoj apartenas al zono de Schengen, sekve la limoj malaperis.
Vidindaĵoj
redakti
- Eŭropa Korto
- Bratislava Pordo
- Urba muro kun bastionoj
- Urbodomo
- Akvoturo
- Oficira Pavilono
- Pestkolono ĉe Klapka-placo
- Universitato Janos Selye
- Kalvinana preĝejo (Komárno)
- Luterana preĝejo (Komárno)
- Preĝejo de Plej Sankta Dipatrino (Komárno)
Famaj urbanoj
redaktiNaskiĝis kaj mortis en Komárom/Komárno:
- Gyula Alapi, hungara ĵurnalisto
- Zsigmond Beöthy, hungara poeto, juristo
- Gábor Gregorics, hungara oficiro, instruisto
Naskiĝis en Komárom/Komárno:
- Ladislao la 1-a (Bohemio) reĝo de Bohemio kaj Hungario
- Mór Jókai, la plej granda hungara verkisto
- Ferenc Lehár, hungara komponisto pri operetoj
- Albin Rovács, Gyula Alapi kaj Viktor Bátor, hungaraj advokatoj
- Balázs Csémy, Géza Galán, József Konrád, Gusztáv Molnár, János Németh, Lajos Mezey, Béla Polgár hungaraj aktoroj
- Jana Nagyová kaj Szilvia Varga, aktorinoj
- Barna Káldy, hungara arkitekto
- Bernát József Benyák, hungara piarista instruisto
- Antal Gévay, hungara orientalisto
- Károly Nagy kaj Zsigmond Bödők, hungaraj astronomoj
- József Szinnyei, hungara bibliografo, akademiano
- Lőrinc Tóth kaj Kristóf Simai hungaraj dramistoj
- József Király, hungara episkopo
- Tamás Priskin, hungara futbalisto
- József Péczely kaj Sándor Takáts hungaraj historiistoj
- Pál Keresztes (instruisto)
- József Rötth kaj Gyula Térfy, hungaraj juristoj
- Lipót Kollonich, hungara kardinalo
- Árpád Abonyi, hungara kemiisto
- Lajos György Arányi, Szilveszter Somogyi, János Wagner kaj Sámuel Zay hungaraj kuracistoj
- Ödön Beke, hungara lingvisto
- Zoltán Szeberényi, hungara literaturisto
- Kálmán Ghyczy, hungara ministro
- Lajos Beszédes, hungara notario
- Juliska Kopácsy, hungara operetkantisto
- Pongrác Sörös, hungara pastro
- György Komáromi Csipkés, hungara kalvinana pastro
- László Patay, hungara pentristo
- Miklósné Máthé, hungara pianisto
- Gusztáv Csengey kaj Károly Döme hungaraj poetoj
- Ivan Reitman, reĝisoro
- Károly Samarjay, hungara advokato
- István Nagy, hungara rektoro, episkopo
- Gyula Berecz, hungara skulptisto
- Jenő Gilyén, hungara statikisto
- Béla Zsolt kaj László Beöthy hungaraj verkistoj.
Mortis en Komárom/Komárno:
- hungara aktoro István Holocsy
- hungaraj kalvinanaj episkopoj Gábor Antal kaj Gábor Pap
- hungara pentristo Károly Harmos.
Vivis en Komárom/Komárno:
- György Klapka, hungara generalo
- János Selye, hungara medicinisto.
Esperanto-vivo
redaktiEn Komárno okazis Sanmarinecaj Universitataj Sesioj, (sciencaj konferencoj): SUS 25 (2002), SUS 27 (2004) kaj SUS 29 (2006) de AIS San-Marino.
Dum SUS 27 AIS fondis LEUKAIS (Libera Eŭropa Universitato Kelemantia de AIS) ref?, privatan universitatecan institucion, kiu instruu interalie en Esperanto. LEUKAIS jam akiris kelkajn domojn apud la Eŭropa Korto, sed ĝis nun ne havas ŝtatan permeson instrui.
La stacidomo de apuda Komárom la vojaĝantojn salutas per ŝildoj en la lingvoj hungara, slovaka, germana kaj Esperanto.
En oktobro 2003 en Komárno okazis "renkontiĝo Ernesto Geleta" de Esperanta Societo Bratislava.
