Darmstadt

	Darmstadt
Administrado
Federacia lando	Hesio
Distrikto	eksterdistrikta urbo
Urborajtoj	Urbo (Stadt)
Telefona antaŭkodo	06151, 06150 (la plej norda urboparto Wixhausen)
Poŝtkodo	64283–64297
Aŭtomobila kodo	DA
Oficiala Municipokodo	06411000
NUTS	DE711
Subdivido	9 urbopartoj (Stadtteile)
Politiko
Komunumestro	Jochen Partsch
Partio de komunumestro	Alianco '90/La Verduloj
Adreso de la administrejo	Luisenplatz 5; 64283 Darmstadt
Demografio
Loĝantaro	159631 (stato 2021-12-31) [fonto: landa statistika oficejo]
Geografio
Geografia situo	49° 52′ N, 8° 39′ O (mapo)49.8666666666678.65Koordinatoj: 49° 52′ N, 8° 39′ O (mapo)
Alto super la marnivelo	144 m
Areo	122 km²
Oficiala retejo	https://www.darmstadt.de/
	v • d • r

Darmstadt [DARMŝtat], en Esperanto Darmŝtato, estas germana urbo en suda Hesio, inter Frankfurt kaj Heidelberg.

Darmstadt estas eksterdistrikta urbo kaj administra centro de la distriktaro Darmstadt - la sudo de Hesio - kaj ties distrikto Darmstadt-Dieburg. Fine de la jaro 2021 la komunumo havis 159 631 loĝantojn. La komunuma teritorio kovras areon de ĉ. 122 km². Ĝiaj koordinatoj estas 49° 52' norde kaj 8° 38' oriente; ĝia alto super marnivelo estas 167 metroj. La urbo apartenas al la ekonomia regiono Rejno-Majno.

La urba teritorio estas parto de la feria regiono "Monta Vojo" (germane "Bergstraße"), kiu de Darmstadt norde vojas suden, ĉe la okcidenta rando de la mezalta montaro Odenvaldo, ĝis la urbo Wiesloch.

La urbon ĉirkaŭas la distrikto Darmstadt-Dieburg (urboj Seeheim-Jugenheim sude, Pfungstadt okcidente, Weiterstadt norde, Dieburg, Groß-Umstadt, Reinheim kaj Babenhausen oriente). Najbaras la distriktoj Bergstraße sude (urboj Heppenheim, Bensheim), Groß-Gerau okcidente (urboj Groß-Gerau, Gernsheim), Offenbach norde (urboj Offenbach, Langen, Dietzenbach), kaj Odenwald sudoriente (urboj Erbach, Michelstadt, Bad König, Höchst).

La kemia elemento Darmŝtatio estas nomata laŭ la urbo, kie ĝi estis unue farita en la jaro 1994 per nuklea kunfandiĝo de plumbo kaj nikelo.

VidindaĵojRedakti

Mathildenhöhe

ServojRedakti

Famuloj kun rilato al la urboRedakti

Adolph Strecker, kemiisto
Elisabeth Schumacher, grafikistino kaj kontraŭnaziulino
Emilo de Hesio-Darmstadt, princo
Reinhard Kekulé von Stradonitz, arĥeologo
Hermann Pfeiffer, grafikisto kaj verkisto
Johann Heinrich Merck, verkisto
Ludwig von Hofmann, pentristo kaj grafikisto
Menyhért Palágyi, filozofo (mortis surloke)
Mirjam Pressler, verkistino kaj tradukistino
Wilhelm Walloth, verkisto

TransportoRedakti

Tramvoja reto de Darmŝtato

Partneraj urbojRedakti

indikilo pri la partneraj urboj de Darmstadt

Darmstadt havas partnerajn rilatojn kun la sekvaj urboj, kaj partnerajn rilatojn ankaŭ havas la Esperanto-grupoj de la koncernaj urboj:

Alkmaar, Nederlando, ekde 1958
Troyes, Francio, ekde 1958
Chesterfield, Britio, ekde 1959
Graz, Aŭstrio, ekde 1968
Trondheim, Norvegio, ekde 1968
Bursa, Turkio, ekde 1971
Płock, Pollando, ekde 1988
Szeged, Hungario, ekde 1990

Gyönk, Hungario, ekde 1990
Freiberg, Saksio (Germanio), ekde 1990
Brescia, Italio, ekde 1991
Gstaad, Svislando, ekde 1991
Uĵhorodo, Ukrainio, ekde 1992
Liepāja, Latvio, ekde 1993
Logroño, Hispanio, ekde 2002
San Antonio, Usono, ekde 2017

placo Luisenplatz
loĝdomo "Waldspirale", planita de Friedensreich Hundertwasser
rusa preĝejeto sur monteto Mathildenhöhe
muzeo kaj "nuptoturo" sur monteto Mathildenhöhe

Esperanto-movadoRedakti

Estas aktiva Esperanto-grupo kaj gastiganto de Pasporta Servo en la urbo.^[1] En la teknologia universitato antaŭe studis ekzemple Franz Kruse, Elisabeth Kuhl-Kruse kaj Remi Rudaitytė, nun studas Leo Sakaguchi, kiu grupigis ĉirkaŭ si studentan Esperanto-rondon, en la loka klubo aktivas interalie la lingvoinstruistino Maria Merla, la libroredaktistino Susanne Warmuth kaj la socia helpisto de rifuĝintoj Detlev Haußner,^[2] lokan librovendejon gvidas Annsybill Kamphausen kaj ekde januaro 2016 kuracistan praktikejon en la urbocentro havas Thomas Pusch ... la listo de internacie aktivaj lokaj esperantistoj daŭrigeblus.

ReferencojRedakti

↑ gazeta artikolo pri informstando de 2013 en la retejo heinertown.de ({de}}=]
↑ raporto pri la interparnter-urba renkontiĝo de 2011 en retejo de la grupo de Troyes Arkivigite je 2016-08-28 per la retarkivo Wayback Machine (esperante)

Darmstadt en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
Kategorio Darmstadt en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)

Vidu ankaŭRedakti

Hesio-Darmstadt, historia ŝtato
Darmstadt-Eberstadt, la plej suda urboparto, ĝis la jaro 1937 memstara komunumo, dokumente unuafoje menciita en 782
Darmstadt-Arheilgen, nun centre norda urboparto, ankaŭ ĝi ĝis la jaro 1937 memstara komunumo, sed dokumente menciita nur en la 10-a jarcento
Darmŝtatio, kemia elemento

	Administra divido de Hesio
distriktaroj	distriktaro Kassel (la nordo) \| distriktaro Gießen (la mezo) \| distriktaro Darmstadt (la sudo)
distriktoj	Bergstraße \| Darmstadt-Dieburg \| Fulda \| Gießen \| Groß-Gerau \| Hersfeld-Rotenburg \| Hochtaunus \| Kassel \| Lahn-Dill \| Limburg-Weilburg \| Main-Kinzig \| Main-Taunus \| Marburg-Biedenkopf \| Odenwald \| Offenbach \| Rheingau-Taunus \| Schwalm-Eder \| Vogelsberg \| Waldeck-Frankenberg \| Werra-Meißner \| Wetterau
eksterdistriktaj urboj	Darmstadt \| Frankfurto ĉe Majno \| Kaselo \| Offenbach \| Wiesbaden

[1] zeta artikolo pri informstando de 2013 en la retejo heinertown.de ({de}}=]

[2] raporto pri la interparnter-urba renkontiĝo de 2011 en retejo de la grupo de Troyes Arkivigite je 2016-08-28 per la retarkivo Wayback Machine (esperante)

[1]

[2]