Klasika muziko
Klasika muziko estas muzikstilo, kiu aperis en Eŭropo en la dua jarmilo post Kristo, pli precize de la 11a jarcento ĝis hodiaŭ.[1] Tamen, la plej konataj epokeroj de la klasika muziko komenciĝas ekde la 16a jarcento.
Supra linio: Antonio Vivaldi, Johann Sebastian Bach, George Frideric Handel, Wolfgang Amadeus Mozart, Ludwig van Beethoven;
dua linio: Gioachino Rossini, Felix Mendelssohn, Frédéric Chopin, Richard Wagner, Giuseppe Verdi;
tria lino: Johann Strauss II, Johannes Brahms, Georges Bizet, Pjotr Iljiĉ Ĉajkovskij, Antonín Dvořák;
malsupra lino: Edvard Grieg, Edward Elgar, Sergej Rachmaninoff, George Gershwin, Aram Ĥaĉaturjan.

Klasika muziko estas altkultura muziko produktita aŭ enradikita en la tradicioj de okcidenta muziko, inkludante kaj liturgian (religian) kaj nereligian muzikon. Ĉar simila termino estas uzata ankaŭ por referenci al la periodo de 1750-1820 (nome klasika epoko), tiu artikolo temas pri la larĝa tempoperiodo de ĉirkaŭ la 11a jarcento al la nuntempo, kio inkludas la klasikan epokon kaj variajn aliajn epokojn.[2] La centraj normoj de tiu tradicio iĝis kodigitaj inter 1550 kaj 1900, kio estas konata kiel komunpraktika periodo. La ĉefaj tempodividoj de klasika muziko estas jenaj: la periodo de antikva muziko, kio inkludas la epokojn de la mezepoka (500–1400) kaj de la renesanca (1400–1600) muzikoj; la komunpraktika periodo, kio inkludas la epokojn de la baroka (1600–1750), klasika (1750–1820), kaj de la romantika (1804–1910) muzikoj; kaj la muziko de la 20-a jarcento (1901–2000) kiu inkludas la modernisman (1890–1930) kiu koincidas el la fino de la 19a jarcento, la altmodernisman (meze de la 20a jarcento), kaj nuntempan aŭ postmodernan (1975–2015) muzikojn.
Konataj klasikaj muzikistojRedakti
Mezepoka (ĝis 15a jarcento) kaj Renesanca MuzikoRedakti
15-a kaj 16-a jarcentoj:
- Wiliam Byrd
- Adam de la Halle
- Guillaume Dufay
- Andrea Gabrieli
- Giovanni Gabrieli
- Carlo Gesualdo
- Josquin Des Près
- Guillaume de Machaut
- Luca Marenzio
- Cristóbal de Morales
- Giovanni Maria Nanino
- Jacob Obrecht
- Johannes Ockeghem
- Giovanni Pierluigi da Palestrina
- Hieronymus Praetorius
- Ludwig Senfl
- John Taverner
- Tomás Luis de Victoria
- Adrian Willaert
- Mikołaj Zieleński
Baroka muzikoRedakti
17-a jarcento kaj komenco de la 18-a jarcento:
- Tomaso Albinoni
- Johann Sebastian Bach
- Joseph Bodin de Boismortier
- Dietrich Buxtehude
- Giacomo Carissimi
- Francesco Cavalli
- Arcangelo Corelli
- François Couperin
- Johann Joseph Fux
- Giovanni Gabrieli
- Francesco Geminiani
- Alessandro Grandi
- Orlando Gibbons
- Georg Friedrich Händel
- Leonardo Leo
- Pietro Locatelli
- Claudio Monteverdi
- Georg Muffat
- Giovanni Battista Pergolesi
- Michael Praetorius
- Jean-Philippe Rameau
- Johann Schelle
- Pavel Josef Vejvanovský
- Antonio Vivaldi
Viena KlasikismoRedakti
Mezo kaj fino de la 18-a jarcento:
- Carl Friedrich Abel
- Thomas Arne
- Carl Philipp Emanuel Bach
- Ludwig van Beethoven
- Luigi Boccherini
- William Boyce
- Muzio Clementi
- Bernhard Henrik Crusell
- Franz Danzi
- François Devienne
- Karl Ditters von Ditterdorf
- Carl Heinrich Graun
- Joseph Haydn
- Niccolò Jommelli
- Étienne-Nicolas Méhul
- Wolfgang Amadeus Mozart
- Ignaz Pleyel
- Antonio Rosetti
- Franz Schubert
- Jan Václav Stamitz
- Jan Křtitel Vaňhal
- Giovanni Battista Viotti
- Georg Christoph Wagenseil
Romantika epokoRedakti
Fruromantika muzikoRedakti
Komenco de la 19-a jarcento:
- Adolphe Adam
- Daniel François Esprit Auber
- Ludwig van Beethoven
- Vincenzo Bellini
- Carl Czerny
- Gaetano Donizetti
- Jan Ladislav Dusík
- John Field
- Johann Nepomuk Hummel
- Friedrich Kuhlau
- Franz Lachner
- Carl Loewe
- Albert Lortzing
- Heinrich Marschner
- Saverio Mercadante
- Georges Onslow
- Niccolò Paganini
- Ferdinand Ries
- Gioacchino Rossini
- Franz Schubert
- Louis Spohr
- Gaspare Spontini
- Carl Maria von Weber
- Christoph Ernst Friedrich Weyse
Romantika muzikoRedakti
Mezo kaj fino de la 19-a jarcento:
- Charles Alkan
- Mili Balakirev
- Vincenzo Bellini
- Georges Bizet
- Johannes Brahms
- Anton Bruckner
- Fryderyk Chopin
- Pjotr Iljiĉ Ĉajkovskij
- Antonín Dvořák
- Karl Goldmark
- Franz Liszt
- Felix Mendelssohn Bartholdy
- Modest Mussorgski
- Carl Reinecke
- Camille Saint-Saëns
- Robert Schumann
- Johann Strauss (filo)
- Giuseppe Verdi
- Robert Volkmann
- Richard Wagner
- Clara Wieck-Schumann
Malfruromantika muzikoRedakti
Fino de la 19-a jarcento kaj komenco de la 20-a jarcento:
- Isaac Albéniz
- Hugo Alfvén
- Frank Bridge
- Ferruccio Busoni
- Ernest Chausson
- Claude Debussy
- Erno˝ von Dohnányi
- Manuel de Falla
- Vincent d'Indy
- Leoš Janáček
- Ruggero Leoncavallo
- Edward MacDowell
- Gustav Mahler
- Giacomo Puccini
- Maurice Ravel
- Erik Satie
- Richard Strauss
- Ermanno Wolf-Ferrari
- Alexander von Zemlinsky
Moderna klasika muzikoRedakti
Komenco kaj mezo de la 20-a jarcento:
- Samuel Barber
- Arnold Bax
- Leonard Bernstein
- Arthur Bliss
- Henry Cowell
- Hugo Distler
- Maurice Duruflé
- Hanns Eisler
- George Gershwin
- Paul Hindemith
- Otakar Jeremiáš
- László Lajtha
- Federico Mompou
- Carl Orff
- Walter Piston
- Charles Seeger
- Josef Suk pli aĝa
- Geirr Tveitt
- Sándor Veress
- Stefan Wolpe
Nuntempa klasika muzikoRedakti
Fino de la 20-a jarcento kaj komenco de la 21-a jarcento:
- Michel van der Aa
- Malcolm Arnold
- George Benjamin
- Rafał Blechacz
- John Cage
- Peter Maxwell Davies
- Henri Dutilleux
- Luca Francesconi
- Jonathan Harvey
- Reinbert de Leeuw
- Magnus Linberg
- James Macmillan
- Michael Nyman
- Einojuhani Rautavaara
- Giacinto Scelsi
- Elmer Schönberger
- Valentin Silvestrov
- Robert Simpson
- Galina Ustvolskaja
- Claude Vivier
- Judith Weir
- Hans Zender
- Udo Zimmermann
OperoRedakti
- Hector Berlioz
- Georges Bizet
- Benjamin Britten
- Francesca Caccini
- Pjotr Iljiĉ Ĉajkovskij
- Francesco Cavalli
- Gaetano Donizetti
- Leoš Janáček
- Giacomo Meyerbeer
- Stanisław Moniuszko
- Claudio Monteverdi
- Wolfgang Amadeus Mozart
- Modest Mussorgski
- Jacques Offenbach
- Giacomo Puccini
- Jean-Philippe Rameau
- Gioacchino Rossini
- Bedřich Smetana
- Richard Strauss
- Giuseppe Verdi
- Claude Vivier
- Richard Wagner
- Carl Maria von Weber
Muzikistoj de kelkaj landojRedakti
Ĉeĥaj komponistojRedakti
- František Benda
- Jiří Antonín Benda
- Karel Bendl
- Vilém Blodek
- František Xaver Brixi
- Šimon Brixi
- Jan Ladislav Dusík
- Antonín Dvořák
- Josef Bohuslav Foerster
- Alois Hába
- Leoš Janáček
- Otakar Jeremiáš
- Jaroslav Ježek
- Bohuslav Martinů
- Adam Michna
- Oskar Nedbal
- Vítězslav Novák
- Antonín Rejcha
- Jan Jakub Ryba
- Karel Stamic
- Jan Václav Hugo Voříšek
- Pavel Vranický
Famaj operojRedakti
Vidu ankaŭRedakti
ReferencojRedakti
- ↑ “Classical”, The Oxford Concise Dictionary of Music, editoro Michael Kennedy, (Oksfordo, 2007), Oxford Reference Online. Trovita la 23an de Julio 2007
- ↑ "Classical", The Oxford Concise Dictionary of Music, eld. Michael Kennedy, (Oxford, 2007), Oxford Reference Online. Alirita la 23an de Julio, 2007.
ReferencojRedakti
- Grout, Donald Jay (1973). A History of Western Music. W. W. Norton. ISBN 0-393-09416-2.
- Grout, Donald J.; Palisca, Claude V. (1988). A History of Western Music. Norton. ISBN 978-0-393-95627-6.
- Johnson, Julian (2002), Who Needs Classical Music?: Cultural Choice and Musical Value. Oxford University Press, 140pp.
- Katz, Adele (1946; reprinted 2007), Challenge to Musical Tradition – A New Concept of Tonality. Alfred A. Knopf/reprinted by Katz Press, 444pp., ISBN 1-4067-5761-6.
- Kennedy, Michael (2006), The Oxford Dictionary of Music, 985 pages, ISBN 0-19-861459-4
- Lebrecht, Norman (1996). When the Music Stops: Managers, Maestros and the Corporate Murder of Classical Music. Simon & Schuster. ISBN 978-0-671-01025-6.
- Swafford, Jan (1992). The Vintage Guide to Classical Music. New York: Vintage Books. ISBN 0-679-72805-8.