Boro

; ; B ; ↓; Al	berilio ← boro → karbono
	B
	5
	↓Perioda tabelo de elementoj↓
Ĝeneralaj informoj
Nomo (latine), simbolo, numero	boro (borium), B, 5
CAS-numero	7440-42-8
Loko en perioda tabelo	13-a grupo, 2-a periodo, bloko p
Karakteriza grupo	Duonmetaloj
Pezono en terkrusto	0,0016 %
Nombro de naturaj izotopoj	2
Aspekto	nigra
Atomaj ecoj
Relativa atompezo	10,811(7) amu
Atomradiuso	85(84) pm
Kovalenta radiuso	82 pm
Radiuso de van der Waals	192 pm
Elektrona konfiguracio	[2He] 2s2 2p1
Oksidiĝa nombro	3
Fizikaj ecoj
Materia stato	solida
Kristala strukturo	romboedra
Denseco	2,46 g/cm3
Malmoleco	9,3 (Mohs-skalo)
Magneta konduto	diamagnetisma ; ( = −19·10−6)
Degelpunkto	2076 °C (2349 K)
Bolpunkto	3930 °C (4203 K)
Molvolumeno	4,39.10-6 · 10−6 m3/mol
Rapido de sono	(je 293,145 K) 16200 m/s
Specifa varmokapacito	1260 J/(kg · K)
Elektra konduktivo	0,1·10-3 S/m
Elektra rezistivo	10000 Ω · m
Termika konduktivo	27 W/(m · K)
Diversaj
Elektronegativeco	2 (Pauling-skalo)
Se ne estas indikite alie, estas uzitaj unuoj de SI kaj SVP.

Boro^[1] aŭ Borio^[2] estas kemia elemento de la perioda tabelo kun la simbolo B kaj atomnumero 5. Ĝi estas duvalenta metaloido.

Ĝi abundas en la naturo en la mineralo borakso (Na₂B₄O₇•10H₂O).

HistorioRedakti

Mineraloj enhavantaj boron estas ekspluatitaj ekde antikveco ekde pluraj civilizacioj, interalie por fabriki vitron.

Boro estis izolita en 1808 (sed ne kiel aparta elemento) de Sir Humphry Davy, Louis Joseph Gay-Lussac kaj la barono Louis-Jacques Thénard (1777-1857)^[3]. Jöns Jacob Berzelius malkovris boron kiel elementon en 1824.

Oni uzas boron interalie...

↑ Boro rekomendita de L.L. Zamenhof en PIV [1]
↑ Borio rekomendita de Zdeněk Pluhař: Sistema ĥemia nomenklaturo en Esperanto (2011, 2-a versio) [2] paĝo 15.
↑ Personensuche (angle)

Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo pri kemio.

Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton).