Boro

; ; B ; ↓; Al	Be ← boro → C
11	B
	5
	↓Perioda tabelo de elementoj↓
kemia elemento • simpla substanco • lithophile
metaloido
Ĝeneralaj informoj
Nomo (latine), simbolo, numero	boro (borium), B, 5
CAS-numero	7440-42-8
Loko en perioda tabelo	13-a grupo, 2-a periodo, bloko p
Karakteriza grupo	Metaloidoj
abundeco en terkrusto	0,001 %
Nombro de naturaj izotopoj	2
Aspekto	nigra aŭ bruna solido
Atomaj ecoj
Relativa atompezo	10.806-10.821 amu
Atomradiuso	85 pm
Kovalenta radiuso	84 pm
Radiuso de van der Waals	192 pm
Elektrona konfiguracio	He 2s2 2p1
Elektronoj en ĉiu energia ŝelo	2; 3
Oksidiĝa nombro	0, +1, +2, +3
Fizikaj ecoj
Materia stato	solida
Kristala strukturo	romboedra
Denseco	2,46 g/cm3
Malmoleco	9,3 (Mohs-skalo)
Magneta konduto	diamagneta
Bolpunkto	4000 °C (4273,15 K)
Molvolumeno	4,45 · 10−6 m3/mol
Specifa varmokapacito	1026 J/(kg · K)
Elektra rezistivo	1,0 · 106 Ω · m
Termika konduktivo	27,4 W/(m · K)
Diversaj
Elektronegativeco	2 (Pauling-skalo)
Joniga energio	800,6 kJ/mol
Izotopoj
Se ne estas indikite alie, estas uzitaj unuoj de SI kaj SVP.

Boro^[1] aŭ Borio^[2] estas kemia elemento de la perioda tabelo kun la simbolo B kaj atomnumero 5. Ĝi estas duvalenta metaloido.

Ĝi abundas en la naturo en la mineralo borakso (Na₂B₄O₇•10H₂O).

Historio

Mineraloj enhavantaj boron estas ekspluatitaj ekde antikveco ekde pluraj civilizacioj, interalie por fabriki vitron.

Boro

Boro estis izolita en 1808 (sed ne kiel aparta elemento) de Sir Humphry Davy, Louis Joseph Gay-Lussac kaj la barono Louis-Jacques Thénard (1777-1857)^[3]. Jöns Jacob Berzelius malkovris boron kiel elementon en 1824.

Oni uzas boron interalie...

↑ Boro rekomendita de L.L. Zamenhof en PIV [1]
↑ Borio rekomendita de Zdeněk Pluhař: Sistema ĥemia nomenklaturo en Esperanto (2011, 2-a versio) [2] paĝo 15.
↑ Personensuche (angle)

Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo pri kemio.

Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton).