Vikipedio:Artikolo de la semajno/2015

2005  • 2006  • 2007  • 2008  • 2009  • 2010  • 2011  • 2012  • 2013  • 2014  • 2015  • 2016  • 2017  • 2018  • 2019  • 2020


1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42 | 43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49 | 50 | 51 | 52 | 53
 

La imperiestra pingveno (Aptenodytes forsteri) estas la plej granda (plej alta kaj plej fortika) de ĉiuj pingvenoj. Ĝi estas la nura pingveno kiu reproduktiĝas dum la vintro en Antarktio, kie ĝi estas endemio. Nature, imperiestraj pingvenoj tipe vivas por 20 jaroj, sed iuj registroj indikas maksimuman vivdaŭron de proksimume 40 al 50 jaroj. La masklo kaj la ino estas similaj laŭ plumaro kaj grando, kaj atingas 122 cm de alto kaj pezas inter 22 kaj 45 kg. La dorso kaj kapo estas nigraj kaj tre klare limomarkita el la blanka ventro, estas ankaŭ palflava brusto kaj brilflavaj orelareaj makuloj.

Imperiestraj pingvenoj manĝas ĉefe krustacojn (kiel kriloj) kaj malgrandajn fiŝojn kaj ankaŭ cefalopodojn kiaj loligojkalmaroj. Por ĉasado la specio povas resti submerĝe ĝis 18 minutojn, plonĝe al profundoj de ĝis 535 m. Ĝi havas kelkajn adaptojn por faciligi tion, kiaj nekutime strukturita hemoglobino kiu permesas funkciadon je niveloj de malmulta oksigeno, solidaj ostoj por malpliigi eblon de premovundo, kaj la kapablon malpliigi sian metabolismon kaj nuligi la neneprajn organismajn funkciojn.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Tahirih - elektromagnetismo - Islando

 

La imperiestra pingveno (Aptenodytes forsteri) estas la plej granda (plej alta kaj plej fortika) de ĉiuj pingvenoj. Ĝi estas la nura pingveno kiu reproduktiĝas dum la vintro en Antarktio, kie ĝi estas endemio. Nature, imperiestraj pingvenoj tipe vivas por 20 jaroj, sed iuj registroj indikas maksimuman vivdaŭron de proksimume 40 al 50 jaroj. La masklo kaj la ino estas similaj laŭ plumaro kaj grando, kaj atingas 122 cm de alto kaj pezas inter 22 kaj 45 kg. La dorso kaj kapo estas nigraj kaj tre klare limomarkita el la blanka ventro, estas ankaŭ palflava brusto kaj brilflavaj orelareaj makuloj.

Imperiestraj pingvenoj manĝas ĉefe krustacojn (kiel kriloj) kaj malgrandajn fiŝojn kaj ankaŭ cefalopodojn kiaj loligojkalmaroj. Por ĉasado la specio povas resti submerĝe ĝis 18 minutojn, plonĝe al profundoj de ĝis 535 m. Ĝi havas kelkajn adaptojn por faciligi tion, kiaj nekutime strukturita hemoglobino kiu permesas funkciadon je niveloj de malmulta oksigeno, solidaj ostoj por malpliigi eblon de premovundo, kaj la kapablon malpliigi sian metabolismon kaj nuligi la neneprajn organismajn funkciojn.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Tahirih - elektromagnetismo - Islando

 

La preĝejo Sankta Marteno estas malnova paroĥa preĝejo de la vilaĝo Laives en Burgonjo. Ĝi situas je 15 kilometroj sude de Chalon-sur-Saône. La konstruaĵo kronas monteton, kiu estas la komenca parto de la montaro en la makona regiono. Ĝi estas lumigita preskaŭ ĉiuvespere ekde 1972. Oni nomas ĝin la lumturo de suda Burgonjo.

Prahistoriaj restaĵoj, malkovritaj ĉirkaŭ 1876, supozigas, ke antikvaj triboj fuĝis al tiu monteto inter la riveroj Saône, Grosne kaj Grison. La keltoj starigis tie siajn opidumojn (Cuny kaj Sankta Marteno). Geobiologoj asertas, ke druida templo staris en la loko, kie situas nun la preĝejo. Ŝajnas ke romia templo dediĉita al Merkuro anstataŭis druidan templon. En la 4-a jarcento, sankta Marteno - aŭ liaj adeptoj - faligis la paganan templon kaj anstataŭis ĝin per preĝejo dediĉita al Sankta Marteno. En la 9-a jarcento, kelkaj skribaĵoj uzis la nomon Sanctus Martinus in monte, Villa Montes kaj aliaj Ecclesia Sancti Martini in monte aŭ simple Mons (la monto), kaj dum la 11-a jarcento estis konstruita la aktuala romanika preĝejo.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Imperiestra pingveno - Tahirih - elektromagnetismo

 

La preĝejo Sankta Marteno estas malnova paroĥa preĝejo de la vilaĝo Laives en Burgonjo. Ĝi situas je 15 kilometroj sude de Chalon-sur-Saône. La konstruaĵo kronas monteton, kiu estas la komenca parto de la montaro en la makona regiono. Ĝi estas lumigita preskaŭ ĉiuvespere ekde 1972. Oni nomas ĝin la lumturo de suda Burgonjo.

Prahistoriaj restaĵoj, malkovritaj ĉirkaŭ 1876, supozigas, ke antikvaj triboj fuĝis al tiu monteto inter la riveroj Saône, Grosne kaj Grison. La keltoj starigis tie siajn opidumojn (Cuny kaj Sankta Marteno). Geobiologoj asertas, ke druida templo staris en la loko, kie situas nun la preĝejo. Ŝajnas ke romia templo dediĉita al Merkuro anstataŭis druidan templon. En la 4-a jarcento, sankta Marteno - aŭ liaj adeptoj - faligis la paganan templon kaj anstataŭis ĝin per preĝejo dediĉita al Sankta Marteno. En la 9-a jarcento, kelkaj skribaĵoj uzis la nomon Sanctus Martinus in monte, Villa Montes kaj aliaj Ecclesia Sancti Martini in monte aŭ simple Mons (la monto), kaj dum la 11-a jarcento (1050-1080?) estis konstruita la aktuala romanika preĝejo.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Imperiestra pingveno - Tahirih - elektromagnetismo

 

La preĝejo Sankta Marteno estas malnova paroĥa preĝejo de la vilaĝo Laives en Burgonjo. Ĝi situas je 15 kilometroj sude de Chalon-sur-Saône. La konstruaĵo kronas monteton, kiu estas la komenca parto de la montaro en la makona regiono. Ĝi estas lumigita preskaŭ ĉiuvespere ekde 1972. Oni nomas ĝin la lumturo de suda Burgonjo.

Prahistoriaj restaĵoj, malkovritaj ĉirkaŭ 1876, supozigas, ke antikvaj triboj fuĝis al tiu monteto inter la riveroj Saône, Grosne kaj Grison. La keltoj starigis tie siajn opidumojn (Cuny kaj Sankta Marteno). Geobiologoj asertas, ke druida templo staris en la loko, kie situas nun la preĝejo. Ŝajnas ke romia templo dediĉita al Merkuro anstataŭis druidan templon. En la 4-a jarcento, sankta Marteno - aŭ liaj adeptoj - faligis la paganan templon kaj anstataŭis ĝin per preĝejo dediĉita al Sankta Marteno. En la 9-a jarcento, kelkaj skribaĵoj uzis la nomon Sanctus Martinus in monte, Villa Montes kaj aliaj Ecclesia Sancti Martini in monte aŭ simple Mons (la monto), kaj dum la 11-a jarcento (1050-1080?) estis konstruita la aktuala romanika preĝejo.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Imperiestra pingveno - Tahirih - elektromagnetismo

 

Federico Fellini (naskiĝis la 20-an de januaro, 1920, mortis la 31-an de oktobro 1993) estis itala reĝisoro kaj scenaristo.

Fellini naskiĝis en Rimini. Sian unuan filmon li faris en la jaro 1951: Lo sceicco bianco. Famon li gajnis tri jarojn poste, per La strada, kies ĉefrolon prezentis lia edzino Giulietta Masina. Estas tri momentoj en la filmaro de la reĝisoro: komenco ĉe la tendenco novrealista hegemonia en la itala kino de la 40-aj kaj 50-aj jaroj, ĝis I vitelloni, 1953; la internacia famo kaj ekonomia sukceso, Oskar-premioj ktp. (La strada, La noktoj de Kabirio, La dolce vita, Julieto de la spiritoj, La Satirikono, Casanova kaj Amarcord); kaj la maturiĝo, markata de distancigo disde la krítikaro kaj de la perdo de ekonomia enspezo ĉe la merkato. En la jaro 1993 li gajnis Oskaron pro sia dumviva agado. Li mortis en Romo.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Preĝejo Sankta Marteno (Laives) - Imperiestra pingveno - Tahirih

 

Federico Fellini (naskiĝis la 20-an de januaro, 1920, mortis la 31-an de oktobro 1993) estis itala reĝisoro kaj scenaristo.

Fellini naskiĝis en Rimini. Sian unuan filmon li faris en la jaro 1951: Lo sceicco bianco. Famon li gajnis tri jarojn poste, per La strada, kies ĉefrolon prezentis lia edzino Giulietta Masina. Estas tri momentoj en la filmaro de la reĝisoro: komenco ĉe la tendenco novrealista hegemonia en la itala kino de la 40-aj kaj 50-aj jaroj, ĝis I vitelloni, 1953; la internacia famo kaj ekonomia sukceso, Oskar-premioj ktp. (La strada, La noktoj de Kabirio, La dolce vita, Julieto de la spiritoj, La Satirikono, Casanova kaj Amarcord); kaj la maturiĝo, markata de distancigo disde la krítikaro kaj de la perdo de ekonomia enspezo ĉe la merkato. En la jaro 1993 li gajnis Oskaron pro sia dumviva agado. Li mortis en Romo.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Preĝejo Sankta Marteno (Laives) - Imperiestra pingveno - Tahirih

 

Federico Fellini (naskiĝis la 20-an de januaro, 1920, mortis la 31-an de oktobro 1993) estis itala reĝisoro kaj scenaristo.

Fellini naskiĝis en Rimini. Sian unuan filmon li faris en la jaro 1951: Lo sceicco bianco. Famon li gajnis tri jarojn poste, per La strada, kies ĉefrolon prezentis lia edzino Giulietta Masina. Estas tri momentoj en la filmaro de la reĝisoro: komenco ĉe la tendenco novrealista hegemonia en la itala kino de la 40-aj kaj 50-aj jaroj, ĝis I vitelloni, 1953; la internacia famo kaj ekonomia sukceso, Oskar-premioj ktp. (La strada, La noktoj de Kabirio, La dolce vita, Julieto de la spiritoj, La Satirikono, Casanova kaj Amarcord); kaj la maturiĝo, markata de distancigo disde la krítikaro kaj de la perdo de ekonomia enspezo ĉe la merkato. En la jaro 1993 li gajnis Oskaron pro sia dumviva agado. Li mortis en Romo.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Preĝejo Sankta Marteno (Laives) - Imperiestra pingveno - Tahirih

 
Konturoj de la tonoj en la norma ĉina lingvo

En lingvistiko (fonologio, fonetiko) tonlingvotona lingvo estas lingvo, en kiu la tono havas leksike distingivan funkcion. En tiaj lingvoj ekzistas malsamsignifaj vortoj (aŭ morfemoj), kiuj distingiĝas unu de la alia nur per sia tono. En tonlingvoj la tono nedisigeble apartenas al la vorto aŭ morfemo. Ekzistas tonemoj, kiuj funkcias kiel fonemoj. Tipe, la signifodistingo estas ligita al ŝanĝo de la tonalto aŭ de la konturo de la tono, sed ankaŭ aliaj tonrilataj ecoj povas esti distingivaj. La plej multaj el la nuntempe tutmonde parolataj lingvoj estas tonlingvoj, sed ilia parolantaro (malgraŭ la multaj parolantoj de la ĉinaj lingvoj) ne ampleksas la plimulton de ĉiuj homoj.

Lingvoj kiuj uzas tonon nur por distingoj sur la nivelo de frazoj kaj konversaciaj parolturnoj, ofte por indiki finon aŭ nefinon de parolturno kaj por distingi demandon disde konstato, estas nomataj ne tonaj lingvoj sed intonaciaj lingvoj. Multaj tonlingvoj tamen ankaŭ utiligas tonon por distingoj je fraza kaj parolturna niveloj. Oni do povas diri, ke tiuj estas kaj tonaj kaj intonaciaj lingvoj. Tio validas ekzemple por la ĉinaj lingvoj.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Federico Fellini - Preĝejo Sankta Marteno (Laives) - Imperiestra pingveno

 
Konturoj de la tonoj en la norma ĉina lingvo

En lingvistiko (fonologio, fonetiko) tonlingvotona lingvo estas lingvo, en kiu la tono havas leksike distingivan funkcion. En tiaj lingvoj ekzistas malsamsignifaj vortoj (aŭ morfemoj), kiuj distingiĝas unu de la alia nur per sia tono. En tonlingvoj la tono nedisigeble apartenas al la vorto aŭ morfemo. Ekzistas tonemoj, kiuj funkcias kiel fonemoj. Tipe, la signifodistingo estas ligita al ŝanĝo de la tonalto aŭ de la konturo de la tono, sed ankaŭ aliaj tonrilataj ecoj povas esti distingivaj. La plej multaj el la nuntempe tutmonde parolataj lingvoj estas tonlingvoj, sed ilia parolantaro (malgraŭ la multaj parolantoj de la ĉinaj lingvoj) ne ampleksas la plimulton de ĉiuj homoj.

Lingvoj kiuj uzas tonon nur por distingoj sur la nivelo de frazoj kaj konversaciaj parolturnoj, ofte por indiki finon aŭ nefinon de parolturno kaj por distingi demandon disde konstato, estas nomataj ne tonaj lingvoj sed intonaciaj lingvoj. Multaj tonlingvoj tamen ankaŭ utiligas tonon por distingoj je fraza kaj parolturna niveloj. Oni do povas diri, ke tiuj estas kaj tonaj kaj intonaciaj lingvoj. Tio validas ekzemple por la ĉinaj lingvoj.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Federico Fellini - Preĝejo Sankta Marteno (Laives) - Imperiestra pingveno

 
Konturoj de la tonoj en la norma ĉina lingvo

En lingvistiko (fonologio, fonetiko) tonlingvotona lingvo estas lingvo, en kiu la tono havas leksike distingivan funkcion. En tiaj lingvoj ekzistas malsamsignifaj vortoj (aŭ morfemoj), kiuj distingiĝas unu de la alia nur per sia tono. En tonlingvoj la tono nedisigeble apartenas al la vorto aŭ morfemo. Ekzistas tonemoj, kiuj funkcias kiel fonemoj. Tipe, la signifodistingo estas ligita al ŝanĝo de la tonalto aŭ de la konturo de la tono, sed ankaŭ aliaj tonrilataj ecoj povas esti distingivaj. La plej multaj el la nuntempe tutmonde parolataj lingvoj estas tonlingvoj, sed ilia parolantaro (malgraŭ la multaj parolantoj de la ĉinaj lingvoj) ne ampleksas la plimulton de ĉiuj homoj.

Lingvoj kiuj uzas tonon nur por distingoj sur la nivelo de frazoj kaj konversaciaj parolturnoj, ofte por indiki finon aŭ nefinon de parolturno kaj por distingi demandon disde konstato, estas nomataj ne tonaj lingvoj sed intonaciaj lingvoj. Multaj tonlingvoj tamen ankaŭ utiligas tonon por distingoj je fraza kaj parolturna niveloj. Oni do povas diri, ke tiuj estas kaj tonaj kaj intonaciaj lingvoj. Tio validas ekzemple por la ĉinaj lingvoj.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Federico Fellini - Preĝejo Sankta Marteno (Laives) - Imperiestra pingveno

 
La Oto-Matilda-Kruco el la katedrala trezoro de Essen

La Oto-Matilda-Kruco estas procesiokruco el la trezoro de la katedralo de Essen en Germanio. Ĝi estis produktita en la 10-a jarcento kaj ĝis en la plej lasta tempo estis uzata je altaj festotagoj. La nomo de la kruco deduktiĝas de la personoj, kiuj estas bildigitaj sur la enigita fondintotabuleto. Je tiuj ĉi temas pri duko Oto de Ŝvabio kaj lia fratino, abatino de abatinejo Essen, Matilda la 2-a. La du estis genepoj de imperiestro Oto la Granda kaj konfidatoj de sia onklo, imperiestro Oto la 2-a. La kruco estas per tio unu el la pecoj, kiuj montras la aparte intiman ligon de la Otidoj kun la abatinujo Essen.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Tonlingvo - Federico Fellini - Preĝejo Sankta Marteno (Laives)

 
La Oto-Matilda-Kruco el la katedrala trezoro de Essen

La Oto-Matilda-Kruco estas procesiokruco el la trezoro de la katedralo de Essen en Germanio. Ĝi estis produktita en la 10-a jarcento kaj ĝis en la plej lasta tempo estis uzata je altaj festotagoj. La nomo de la kruco deduktiĝas de la personoj, kiuj estas bildigitaj sur la enigita fondintotabuleto. Je tiuj ĉi temas pri duko Oto de Ŝvabio kaj lia fratino, abatino de abatinejo Essen, Matilda la 2-a. La du estis genepoj de imperiestro Oto la Granda kaj konfidatoj de sia onklo, imperiestro Oto la 2-a. La kruco estas per tio unu el la pecoj, kiuj montras la aparte intiman ligon de la Otidoj kun la abatinujo Essen.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Tonlingvo - Federico Fellini - Preĝejo Sankta Marteno (Laives)

 
La Oto-Matilda-Kruco el la katedrala trezoro de Essen

La Oto-Matilda-Kruco estas procesiokruco el la trezoro de la katedralo de Essen en Germanio. Ĝi estis produktita en la 10-a jarcento kaj ĝis en la plej lasta tempo estis uzata je altaj festotagoj. La nomo de la kruco deduktiĝas de la personoj, kiuj estas bildigitaj sur la enigita fondintotabuleto. Je tiuj ĉi temas pri duko Oto de Ŝvabio kaj lia fratino, abatino de abatinejo Essen, Matilda la 2-a. La du estis genepoj de imperiestro Oto la Granda kaj konfidatoj de sia onklo, imperiestro Oto la 2-a. La kruco estas per tio unu el la pecoj, kiuj montras la aparte intiman ligon de la Otidoj kun la abatinujo Essen.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Tonlingvo - Federico Fellini - Preĝejo Sankta Marteno (Laives)

 
Busto de Julio Cezaro

Julio Cezaro (latine ĉe naskiĝo: CAIVS•IVLIVS•CAESAR•IV, ĉe morto: IMPERATOR•CAIVS•IVLIVS•CAESAR•DIVVS•, Gaius Iulius Caesar [GAjus JUlius KAJsar]; naskiĝis en Romo la 12-an13-an de julio 100 a.K.; mortis la 15-an de marto 44 a.K. samloke) estis romia militestro kaj politikisto kaj unu de la plej potencaj viroj de la antikva historio. Li ludis gravan rolon en la procedo de la malapero de la romia respubliko kaj ĝia transformo al monarkio.

Komence de sia kariero li kun Kraso kaj Pompeo kreis la unuan triumviraron, kiu dum pluraj jaroj dominis la romian politikon. Lia aparta destino markis la romian mondon kaj la universalan historion: ambicia kaj brila, li apogis sin al la "populares" por grimpi la politikan ŝtuparon; stratego kaj taktikisto lerta li forpuŝis la romiajn landlimojn ĝis la rivero Rejno kaj la Atlantiko konkerinte Gaŭlujon, poste li utiligis siajn trupojn por tiri al si la ŝtatan povon. Sekve li nomumis sin mem dumviva diktatoro kaj ekis ampleksajn reformojn de la romia socio kaj registaro.

En la jaro 44 a.K. li estis murdita pro konspiro de senatanoj, esperantaj pri restarigo de la respubliko. Sed ilia ago nur startis novan cirklon de internaj militoj, kies fina venkinto, la adopta filo de Cezaro Oktavo, sekve oficialigis la Romian Imperion. En 42 a.K., 2 jarojn post murdo de Cezaro, la senato proklamis lin oficiale kiel unu el la romiaj dioj.

Multo el la vivo de Cezaro estas konata el liaj propraj libroj Komentoj pri la gaŭla milito kaj Komentoj pri la interna milito, kiu ankoraŭ nuntempe estas ofte legataj.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Oto-Matilda-Kruco - Tonlingvo - Federico Fellini

 
Busto de Julio Cezaro

Julio Cezaro (latine ĉe naskiĝo: CAIVS•IVLIVS•CAESAR•IV, ĉe morto: IMPERATOR•CAIVS•IVLIVS•CAESAR•DIVVS•, Gaius Iulius Caesar [GAjus JUlius KAJsar]; naskiĝis en Romo la 12-an13-an de julio 100 a.K.; mortis la 15-an de marto 44 a.K. samloke) estis romia militestro kaj politikisto kaj unu de la plej potencaj viroj de la antikva historio. Li ludis gravan rolon en la procedo de la malapero de la romia respubliko kaj ĝia transformo al monarkio.

Komence de sia kariero li kun Kraso kaj Pompeo kreis la unuan triumviraron, kiu dum pluraj jaroj dominis la romian politikon. Lia aparta destino markis la romian mondon kaj la universalan historion: ambicia kaj brila, li apogis sin al la "populares" por grimpi la politikan ŝtuparon; stratego kaj taktikisto lerta li forpuŝis la romiajn landlimojn ĝis la rivero Rejno kaj la Atlantiko konkerinte Gaŭlujon, poste li utiligis siajn trupojn por tiri al si la ŝtatan povon. Sekve li nomumis sin mem dumviva diktatoro kaj ekis ampleksajn reformojn de la romia socio kaj registaro.

En la jaro 44 a.K. li estis murdita pro konspiro de senatanoj, esperantaj pri restarigo de la respubliko. Sed ilia ago nur startis novan cirklon de internaj militoj, kies fina venkinto, la adopta filo de Cezaro Oktavo, sekve oficialigis la Romian Imperion. En 42 a.K., 2 jarojn post murdo de Cezaro, la senato proklamis lin oficiale kiel unu el la romiaj dioj.

Multo el la vivo de Cezaro estas konata el liaj propraj libroj Komentoj pri la gaŭla milito kaj Komentoj pri la interna milito, kiu ankoraŭ nuntempe estas ofte legataj.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Oto-Matilda-Kruco - Tonlingvo - Federico Fellini

 
Busto de Julio Cezaro

Julio Cezaro (latine ĉe naskiĝo: CAIVS•IVLIVS•CAESAR•IV, ĉe morto: IMPERATOR•CAIVS•IVLIVS•CAESAR•DIVVS•, Gaius Iulius Caesar [GAjus JUlius KAJsar]; naskiĝis en Romo la 12-an13-an de julio 100 a.K.; mortis la 15-an de marto 44 a.K. samloke) estis romia militestro kaj politikisto kaj unu de la plej potencaj viroj de la antikva historio. Li ludis gravan rolon en la procedo de la malapero de la romia respubliko kaj ĝia transformo al monarkio.

Komence de sia kariero li kun Kraso kaj Pompeo kreis la unuan triumviraron, kiu dum pluraj jaroj dominis la romian politikon. Lia aparta destino markis la romian mondon kaj la universalan historion: ambicia kaj brila, li apogis sin al la "populares" por grimpi la politikan ŝtuparon; stratego kaj taktikisto lerta li forpuŝis la romiajn landlimojn ĝis la rivero Rejno kaj la Atlantiko konkerinte Gaŭlujon, poste li utiligis siajn trupojn por tiri al si la ŝtatan povon. Sekve li nomumis sin mem dumviva diktatoro kaj ekis ampleksajn reformojn de la romia socio kaj registaro.

En la jaro 44 a.K. li estis murdita pro konspiro de senatanoj, esperantaj pri restarigo de la respubliko. Sed ilia ago nur startis novan cirklon de internaj militoj, kies fina venkinto, la adopta filo de Cezaro Oktavo, sekve oficialigis la Romian Imperion. En 42 a.K., 2 jarojn post murdo de Cezaro, la senato proklamis lin oficiale kiel unu el la romiaj dioj.

Multo el la vivo de Cezaro estas konata el liaj propraj libroj Komentoj pri la gaŭla milito kaj Komentoj pri la interna milito, kiu ankoraŭ nuntempe estas ofte legataj.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Oto-Matilda-Kruco - Tonlingvo - Federico Fellini

 
Nizo

Nizo (Accipiter nisus) estas eta rabobirdo el familio de akcipitredoj kiu inkludas ankaŭ multajn aliajn tagajn rabobirdojn agloj, buteoj kaj cirkuoj.

Maskla plenkreskulo de Nizo havas bluecgrizajn suprajn partojn kaj oranĝecstriecajn subajn partojn; inoj kaj junuloj estas brunaj supre kun bruna strieco sube. La ino estas je ĝis 25% pli granda ol la masklo – unu el la plej grandaj diferencoj inter seksoj el ĉiuj ajn birdospecioj. Kvankam ĝi estas predanto kiu specialiĝas en kaptado de arbaraj birdoj, la Nizo povas troviĝi en ĉiu ajn habitato kaj ofte ĉasas ĝardenajn birdojn en urboj. Maskloj tendencas kapti pli malgrandajn birdojn, nome paruoj, fringoj kaj paseroj; dum inoj kaptas ĉefe turdojn kaj sturnojn, sed kapablas mortigi birdojn pezajn 500 g aŭ eĉ plie.

Temas pri tre disvastigita specio tra la ĉiuj mezvarmaj kaj subtropikaj partoj de la Malnova Mondo, tio estas la tuta Eŭropo (escepte de Islando), Turkio, Siberio, la montara regiono inter Ĉinio kaj Barato kaj Nordafriko. Ĝi estas plej ofte loĝanta specio, sed birdoj de pli malvarmaj regionoj nordeŭropaj kaj aziaj migrantas suden vintre tiom malproksime kiel ĝis Nordafriko kaj Barato.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Julio Cezaro - Oto-Matilda-Kruco - Tonlingvo

 
Nizo

Nizo (Accipiter nisus) estas eta rabobirdo el familio de akcipitredoj kiu inkludas ankaŭ multajn aliajn tagajn rabobirdojn agloj, buteoj kaj cirkuoj.

Maskla plenkreskulo de Nizo havas bluecgrizajn suprajn partojn kaj oranĝecstriecajn subajn partojn; inoj kaj junuloj estas brunaj supre kun bruna strieco sube. La ino estas je ĝis 25% pli granda ol la masklo – unu el la plej grandaj diferencoj inter seksoj el ĉiuj ajn birdospecioj. Kvankam ĝi estas predanto kiu specialiĝas en kaptado de arbaraj birdoj, la Nizo povas troviĝi en ĉiu ajn habitato kaj ofte ĉasas ĝardenajn birdojn en urboj. Maskloj tendencas kapti pli malgrandajn birdojn, nome paruoj, fringoj kaj paseroj; dum inoj kaptas ĉefe turdojn kaj sturnojn, sed kapablas mortigi birdojn pezajn 500 g aŭ eĉ plie.

Temas pri tre disvastigita specio tra la ĉiuj mezvarmaj kaj subtropikaj partoj de la Malnova Mondo, tio estas la tuta Eŭropo (escepte de Islando), Turkio, Siberio, la montara regiono inter Ĉinio kaj Barato kaj Nordafriko. Ĝi estas plej ofte loĝanta specio, sed birdoj de pli malvarmaj regionoj nordeŭropaj kaj aziaj migrantas suden vintre tiom malproksime kiel ĝis Nordafriko kaj Barato.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Julio Cezaro - Oto-Matilda-Kruco - Tonlingvo

 
Samarkando

Samarkando (uzbeke: Samarqand); ankaŭ konata internacie kiel Samarkand) estas urbo en Uzbekio, ĉefurbo de la provinco samnoma. Ĝi estas fama pro sia arkitekturo.

Samarkando estas tre malnova urbo, kiun oni fondis antaŭ preskaŭ 3 mil jaroj. Aleksandro la Granda konkeris la urbon en la jaro -329. Grekoj nomis ĝin "Marakanda". En tiu tempo kaj ankaŭ poste Samarkando estis grava urbo de la vojo de silko de Ĉinio al la okcidento.

En la frua islama epoko ekde la 7-a jarcento la urbo prosperis ĝis la detruo fare de Ĝingis-Ĥano en la jaro 1220. En la 14-a jarcento Tamerlano igis Samarkandon ĉefurbo de sia granda imperio.

En 1868 Samarkando iĝis parto de la Rusia Imperio kaj de 1925 ĝis 1930 ĝi estis ĉefurbo de la Uzbeka Soveta Socialisma Respubliko.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Nizo - Julio Cezaro - Oto-Matilda-Kruco

 
Samarkando

Samarkando (uzbeke: Samarqand); ankaŭ konata internacie kiel Samarkand) estas urbo en Uzbekio, ĉefurbo de la provinco samnoma. Ĝi estas fama pro sia arkitekturo.

Samarkando estas tre malnova urbo, kiun oni fondis antaŭ preskaŭ 3 mil jaroj. Aleksandro la Granda konkeris la urbon en la jaro -329. Grekoj nomis ĝin "Marakanda". En tiu tempo kaj ankaŭ poste Samarkando estis grava urbo de la vojo de silko de Ĉinio al la okcidento.

En la frua islama epoko ekde la 7-a jarcento la urbo prosperis ĝis la detruo fare de Ĝingis-Ĥano en la jaro 1220. En la 14-a jarcento Tamerlano igis Samarkandon ĉefurbo de sia granda imperio.

En 1868 Samarkando iĝis parto de la Rusia Imperio kaj de 1925 ĝis 1930 ĝi estis ĉefurbo de la Uzbeka Soveta Socialisma Respubliko.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Nizo - Julio Cezaro - Oto-Matilda-Kruco

 
la nova sinagogo

La nova sinagogo de Berlino en la strato Oranienburger Straße en la kvartalo Spandauer Vorstadt de la urba distrikto Berlin-Mitte estas konstruaĵo de elstara signifo en la historio de la urba juda loĝantaro de la urbo kaj ankaŭ en ĝenerala perspektivo estas grava konstrua monumento. La konservita parto de la konstruaĵo estas leĝe protektata monumento. La sinagogon planis la arkitektoj Eduard Knoblauch kaj Friedrich August Stüler. Krom por diservoj, la konstruaĵo ankaŭ uziĝis por publikaj koncertoj, inter ili ekzemple violina koncerto kun Albert Einstein en 1930.

Post kiam la konstruaĵo estis difektita kadre de la pogromoj de novembro 1938 kaj de bombadoj de la Dua Mondmilito, en GDR ekzistis planoj neniigi la lastajn konstruaĵopartojn kaj nur meti memorŝtonon al tiu loko, sed en 1988, lige al memorigoj pro la 50-jara datreveno de la pogromoj de novembro 1938 estis starigita fondaĵo kun la celo rekonstrui la sinagogon kaj samtempe krei centron por flegado kaj konservado de la loka juda kulturo. La renovigaj laboroj estis finitaj en 1993, tri jarojn post la reunuiĝo de Germanio. Amplekse protektata kontraŭ aktualaj teroraj minacoj kaj de dekstraj ekstremistoj kaj de islamistoj, la renovigita konstruaĵo remalfermiĝis en decembro 1994. En senpera najbareco troveblas pluraj instalaĵoj de la urba juda komunumo, judaj restoracioj, kafejoj kaj juda arta galerio.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Samarkando - Nizo - Julio Cezaro

 
la nova sinagogo

La nova sinagogo de Berlino en la strato Oranienburger Straße en la kvartalo Spandauer Vorstadt de la urba distrikto Berlin-Mitte estas konstruaĵo de elstara signifo en la historio de la urba juda loĝantaro de la urbo kaj ankaŭ en ĝenerala perspektivo estas grava konstrua monumento. La konservita parto de la konstruaĵo estas leĝe protektata monumento. La sinagogon planis la arkitektoj Eduard Knoblauch kaj Friedrich August Stüler. Krom por diservoj, la konstruaĵo ankaŭ uziĝis por publikaj koncertoj, inter ili ekzemple violina koncerto kun Albert Einstein en 1930.

Post kiam la konstruaĵo estis difektita kadre de la pogromoj de novembro 1938 kaj de bombadoj de la Dua Mondmilito, en GDR ekzistis planoj neniigi la lastajn konstruaĵopartojn kaj nur meti memorŝtonon al tiu loko, sed en 1988, lige al memorigoj pro la 50-jara datreveno de la pogromoj de novembro 1938 estis starigita fondaĵo kun la celo rekonstrui la sinagogon kaj samtempe krei centron por flegado kaj konservado de la loka juda kulturo. La renovigaj laboroj estis finitaj en 1993, tri jarojn post la reunuiĝo de Germanio. Amplekse protektata kontraŭ aktualaj teroraj minacoj kaj de dekstraj ekstremistoj kaj de islamistoj, la renovigita konstruaĵo remalfermiĝis en decembro 1994. En senpera najbareco troveblas pluraj instalaĵoj de la urba juda komunumo, judaj restoracioj, kafejoj kaj juda arta galerio.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Samarkando - Nizo - Julio Cezaro

 
kulta ceremonio en 2009

Romuva estas moderna religia kulto, kiu vivtenas la antikvajn ritojn de la antaŭkristanaj religioj de Baltio. La nomo devenas de la samnoma antikva balta sanktejo Romuva, kiu laŭ la legendo ekestis dum la jaro 523 kaj al kies ĉefa pastro obeis ĉiuj baltaj popoloj de Litovio, Livonio, Kuronio kaj Praprusio.

La kulta komunumo do vivtenas antikvajn religiajn ritojn kaj folklorajn kutimojn, sed ankaŭ la fabelojn kaj legendojn de la antikva balta mitologio, el kiuj multaj ĝis la 19-a jarcento estis transdonitaj parole de generacio al generacio kaj nur tiam estis skribe fiksitaj.

Estas anoj de la komunumo Romuva ĉie en la mondo, sed la religio unuavice ekzistas en Litovio. La movado havas proksimajn ligojn al movadoj pri nacia rekonsciiĝo pri la naciaj lingvoj kaj kulturoj en Litovio kaj Latvio dum la 19-a kaj 20-a jarcentoj. La plej multaj anoj sen religia misiemo simple subtenas la vivtenon de la prakristana balta kulturo, kun rerakontado de antikvaj fabeloj kaj legendoj, festado de tradiciaj festoj, subteno de la historia lignoskulptado, kantado de antikvaj kantoj kaj ludado de historiaj muzikiloj, kune kun ekologia intereso pri protekto de historiaj naturaj sanktejoj.

plena artikolo ...


Lastaj artikoloj de la semajno: Nova sinagogo de Berlino - Samarkando - Nizo

 
kulta ceremonio en 2009

Romuva estas moderna religia kulto, kiu vivtenas la antikvajn ritojn de la antaŭkristanaj religioj de Baltio. La nomo devenas de la samnoma antikva balta sanktejo Romuva, kiu laŭ la legendo ekestis dum la jaro 523 kaj al kies ĉefa pastro obeis ĉiuj baltaj popoloj de Litovio, Livonio, Kuronio kaj Praprusio.

La kulta komunumo do vivtenas antikvajn religiajn ritojn kaj folklorajn kutimojn, sed ankaŭ la fabelojn kaj legendojn de la antikva balta mitologio, el kiuj multaj ĝis la 19-a jarcento estis transdonitaj parole de generacio al generacio kaj nur tiam estis skribe fiksitaj.

Estas anoj de la komunumo Romuva ĉie en la mondo, sed la religio unuavice ekzistas en Litovio. La movado havas proksimajn ligojn al movadoj pri nacia rekonsciiĝo pri la naciaj lingvoj kaj kulturoj en Litovio kaj Latvio dum la 19-a kaj 20-a jarcentoj. La plej multaj anoj sen religia misiemo simple subtenas la vivtenon de la prakristana balta kulturo, kun rerakontado de antikvaj fabeloj kaj legendoj, festado de tradiciaj festoj, subteno de la historia lignoskulptado, kantado de antikvaj kantoj kaj ludado de historiaj muzikiloj, kune kun ekologia intereso pri protekto de historiaj naturaj sanktejoj.

plena artikolo ...


Lastaj artikoloj de la semajno: Nova sinagogo de Berlino - Samarkando - Nizo

 
Waterloo

La batalo de Waterloo estis batalo inter la Franca armeo, estrata de Napoléon Bonaparte, kaj alianco de Eŭropaj reĝlandoj. Ĝi okazis je la 15-a de junio de 1815 en Waterloo, loko en la tiama Unuigita Reĝlando de la Malaltaj Landoj, en enkampara vilaĝo, nun municipo en Belgio, 15 kilometrojn sude de la urbocentro de Bruselo. Ĝi fine rezultis decida malvenko de la armeo de Napoléon Bonaparte, kaj influis la politikan historion de tuta Eŭropo. En multaj lingvoj, tiel ankaŭ en Esperanto, la termino iĝis sinonimo de laŭ vidpunkto grandioza malvenko aŭ grandioza venko.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Romuva (kulto) - Nova sinagogo de Berlino - Samarkando

 
Waterloo

La batalo de Waterloo estis batalo inter la Franca armeo, estrata de Napoléon Bonaparte, kaj alianco de Eŭropaj reĝlandoj. Ĝi okazis je la 15-a de junio de 1815 en Waterloo, loko en la tiama Unuigita Reĝlando de la Malaltaj Landoj, en enkampara vilaĝo, nun municipo en Belgio, 15 kilometrojn sude de la urbocentro de Bruselo. Ĝi fine rezultis decida malvenko de la armeo de Napoléon Bonaparte, kaj influis la politikan historion de tuta Eŭropo. En multaj lingvoj, tiel ankaŭ en Esperanto, la termino iĝis sinonimo de laŭ vidpunkto grandioza malvenko aŭ grandioza venko.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Romuva (kulto) - Nova sinagogo de Berlino - Samarkando

 

La pelikanoj (Pelecanus) estas genro de grandaj akvobirdoj nekonfuzeblaj danke al siaj longa beko kaj diferencige granda sako subbeka (gorĝosako) uzata por meti la predon kaj elirigi la akvon samtempe prenitan. Estas la ununura genro ene de la familio de Pelikanedoj. Ili kune kun saguloj, kormoranoj, suloj, fregatoj kaj tropikbirdoj formas la ordon de Pelikanoformaj birdoj, sed plie oni ĵus konis, ke ili rilatas plie al la Ŝubekulo kaj al la Martelbirdo kaj tiele tiuj estis lokataj en la sama ordo Pelikanoformaj. Ibisoj, plataleoj kaj ardeoj estas pli malplroksimaj parencoj, sed estis same klasitaj en la sama ordo.

Kiel aliaj birdoj en sia grupo, pelikanoj havas la kvar fingrojn membranretajn. Ili havas ĉefe palan plumaron, kaj esceptoj estas la Bruna kaj la Perua pelikanoj. La bekoj, sakoj kaj nudaj vizaĝaj haŭtaĵoj de ĉiuj specioj iĝas brilkoloraj antaŭ la reprodukta sezono. La ok vivantaj pelikanaj specioj havas disan tutmondan distribuado, kun teritorioj latitudaj el tropikoj al moderklimataj zonoj.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: pelikano - Batalo de Waterloo - Romuva (kulto)

 

La pelikanoj (Pelecanus) estas genro de grandaj akvobirdoj nekonfuzeblaj danke al siaj longa beko kaj diferencige granda sako subbeka (gorĝosako) uzata por meti la predon kaj elirigi la akvon samtempe prenitan. Estas la ununura genro ene de la familio de Pelikanedoj. Ili kune kun saguloj, kormoranoj, suloj, fregatoj kaj tropikbirdoj formas la ordon de Pelikanoformaj birdoj, sed plie oni ĵus konis, ke ili rilatas plie al la Ŝubekulo kaj al la Martelbirdo kaj tiele tiuj estis lokataj en la sama ordo Pelikanoformaj. Ibisoj, plataleoj kaj ardeoj estas pli malplroksimaj parencoj, sed estis same klasitaj en la sama ordo.

Kiel aliaj birdoj en sia grupo, pelikanoj havas la kvar fingrojn membranretajn. Ili havas ĉefe palan plumaron, kaj esceptoj estas la Bruna kaj la Perua pelikanoj. La bekoj, sakoj kaj nudaj vizaĝaj haŭtaĵoj de ĉiuj specioj iĝas brilkoloraj antaŭ la reprodukta sezono. La ok vivantaj pelikanaj specioj havas disan tutmondan distribuado, kun teritorioj latitudaj el tropikoj al moderklimataj zonoj.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: pelikano - Batalo de Waterloo - Romuva (kulto)

 
Frederiko la 2-a permesas al la ordeno konkeri Prusion, pentraĵo de Peter Janssen

La Ordeno de Germanaj Kavaliroj (germane: Deutscher Ritterorden) estas unu el la kristanaj kavaliraj ordenoj, kiuj estiĝis dum la 12-a jarcento en la teritorio de la tiutempe mallonge ekzistanta kristana Jerusalema reĝlando. Ĝia memdifino estis "protekti la interesojn de la kristanismo per militaj rimedoj", komence en la ĵus konkerita Jerusalema reĝlando. Tamen ne temis pri teologio, sed nur pri kristanismaj simboloj: baze la ordeno estis firma alianco de militistoj, kiu celis konkeri kaj kontroli plejeble grandan teritorion. Dum pli postaj jarcentoj la ordeno provis realigi tiun celon precipe en nordorienta Eŭropo, dumtempe tre sukcese.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: pelikano - Batalo de Waterloo - Romuva (kulto) - Nova sinagogo de Berlino

 
Frederiko la 2-a permesas al la ordeno konkeri Prusion, pentraĵo de Peter Janssen

La Ordeno de Germanaj Kavaliroj (germane: Deutscher Ritterorden) estas unu el la kristanaj kavaliraj ordenoj, kiuj estiĝis dum la 12-a jarcento en la teritorio de la tiutempe mallonge ekzistanta kristana Jerusalema reĝlando. Ĝia memdifino estis "protekti la interesojn de la kristanismo per militaj rimedoj", komence en la ĵus konkerita Jerusalema reĝlando. Tamen ne temis pri teologio, sed nur pri kristanismaj simboloj: baze la ordeno estis firma alianco de militistoj, kiu celis konkeri kaj kontroli plejeble grandan teritorion. Dum pli postaj jarcentoj la ordeno provis realigi tiun celon precipe en nordorienta Eŭropo, dumtempe tre sukcese.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: pelikano - Batalo de Waterloo - Romuva (kulto) - Nova sinagogo de Berlino

 

Voltero, franclingve Voltaire [volTER], pseŭdonimo de François Marie Arouet [franSŬA maRI arŬE] (naskiĝis la  21-an de novembro 1694(nun 1694-11-21) en Parizo, mortis samloke la 30-an de majo 1778, 83-jara) estis franca verkisto kaj filozofo. Li estis unu el la plej elstaraj figuroj de la 18-a jarcento por Francio kaj ankaŭ por la tuta Eŭropo kaj aparte por la movado de la Klerismo.

Li iĝis simbola figuro de la movado nomita filozofio de la Lumoj, plej elstara reprezentanto de la filozofa partio, dum lia nomo restis ligita al lia luktado kontraŭ la religia fanatikismo, kion li nomigis «Fifama», por la toleremo kaj la liberpenso. Diisto ekster religioj jam konstituitaj, lia politika celo estis por monarkio kaj modera kaj liberala, lumigita de la «filozofoj». Lia literatura verkaro estas varia: lia teatro, lia eposa poezio, liaj historiaj verkoj, faris el li unu de la francaj verkistoj la plej famaj en la 18a jarcento; tiu verkaro enhavas ankaŭ rakontojn kaj romanojn, la Lettres philosophiques, la Dictionnaire philosophique kaj gravan leteraron, nome de ĉirkaŭ 21 000 trovitaj leteroj.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Ordeno de germanaj kavaliroj - pelikano - Batalo de Waterloo - Romuva (kulto)

 

Voltero, franclingve Voltaire [volTER], pseŭdonimo de François Marie Arouet [franSŬA maRI arŬE] (naskiĝis la  21-an de novembro 1694(nun 1694-11-21) en Parizo, mortis samloke la 30-an de majo 1778, 83-jara) estis franca verkisto kaj filozofo. Li estis unu el la plej elstaraj figuroj de la 18-a jarcento por Francio kaj ankaŭ por la tuta Eŭropo kaj aparte por la movado de la Klerismo.

Li iĝis simbola figuro de la movado nomita filozofio de la Lumoj, plej elstara reprezentanto de la filozofa partio, dum lia nomo restis ligita al lia luktado kontraŭ la religia fanatikismo, kion li nomigis «Fifama», por la toleremo kaj la liberpenso. Diisto ekster religioj jam konstituitaj, lia politika celo estis por monarkio kaj modera kaj liberala, lumigita de la «filozofoj». Lia literatura verkaro estas varia: lia teatro, lia eposa poezio, liaj historiaj verkoj, faris el li unu de la francaj verkistoj la plej famaj en la 18a jarcento; tiu verkaro enhavas ankaŭ rakontojn kaj romanojn, la Lettres philosophiques, la Dictionnaire philosophique kaj gravan leteraron, nome de ĉirkaŭ 21 000 trovitaj leteroj.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Ordeno de germanaj kavaliroj - pelikano - Batalo de Waterloo - Romuva (kulto)

 

Voltero, franclingve Voltaire [volTER], pseŭdonimo de François Marie Arouet [franSŬA maRI arŬE] (naskiĝis la  21-an de novembro 1694(nun 1694-11-21) en Parizo, mortis samloke la 30-an de majo 1778, 83-jara) estis franca verkisto kaj filozofo. Li estis unu el la plej elstaraj figuroj de la 18-a jarcento por Francio kaj ankaŭ por la tuta Eŭropo kaj aparte por la movado de la Klerismo.

Li iĝis simbola figuro de la movado nomita filozofio de la Lumoj, plej elstara reprezentanto de la filozofa partio, dum lia nomo restis ligita al lia luktado kontraŭ la religia fanatikismo, kion li nomigis «Fifama», por la toleremo kaj la liberpenso. Diisto ekster religioj jam konstituitaj, lia politika celo estis por monarkio kaj modera kaj liberala, lumigita de la «filozofoj». Lia literatura verkaro estas varia: lia teatro, lia eposa poezio, liaj historiaj verkoj, faris el li unu de la francaj verkistoj la plej famaj en la 18a jarcento; tiu verkaro enhavas ankaŭ rakontojn kaj romanojn, la Lettres philosophiques, la Dictionnaire philosophique kaj gravan leteraron, nome de ĉirkaŭ 21 000 trovitaj leteroj.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Ordeno de germanaj kavaliroj - pelikano - Batalo de Waterloo - Romuva (kulto)

 

Voltero, franclingve Voltaire [volTER], pseŭdonimo de François Marie Arouet [franSŬA maRI arŬE] (naskiĝis la  21-an de novembro 1694(nun 1694-11-21) en Parizo, mortis samloke la 30-an de majo 1778, 83-jara) estis franca verkisto kaj filozofo. Li estis unu el la plej elstaraj figuroj de la 18-a jarcento por Francio kaj ankaŭ por la tuta Eŭropo kaj aparte por la movado de la Klerismo.

Li iĝis simbola figuro de la movado nomita filozofio de la Lumoj, plej elstara reprezentanto de la filozofa partio, dum lia nomo restis ligita al lia luktado kontraŭ la religia fanatikismo, kion li nomigis «Fifama», por la toleremo kaj la liberpenso. Diisto ekster religioj jam konstituitaj, lia politika celo estis por monarkio kaj modera kaj liberala, lumigita de la «filozofoj». Lia literatura verkaro estas varia: lia teatro, lia eposa poezio, liaj historiaj verkoj, faris el li unu de la francaj verkistoj la plej famaj en la 18a jarcento; tiu verkaro enhavas ankaŭ rakontojn kaj romanojn, la Lettres philosophiques, la Dictionnaire philosophique kaj gravan leteraron, nome de ĉirkaŭ 21 000 trovitaj leteroj.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Ordeno de germanaj kavaliroj - pelikano - Batalo de Waterloo - Romuva (kulto)

 
Giacomo Puccini

Giacomo PUCCINI [ˈd͡ʒakɔmo putˈt͡ʃini], plennome: Giacomo Antonio Domenico Michele Secondo Maria Puccini (naskiĝis la 22-an de decembro 1858 en Lucca, mortis la 29-an de novembro 1924 en Bruselo) estis itala komponisto kies operoj estas konsiderataj standarde inter la plej gravaj en la historio.

Puccini estis nomita "la plej granda komponisto de itala opero post Verdi". Dum lia komenca verkaro enradikiĝis en tradicia romantikisma opero de la fino de la 19a jarcento, li sukcese disvolvigis sian postan verkaron en la realisma stilo verismo, el kiu li iĝis unu el plej elstaraj reprezentantoj.

plena artikolo...

Lastaj artikoloj de la semajno: Voltaire - Ordeno de germanaj kavaliroj - Pelikano

 
Giacomo Puccini

Giacomo PUCCINI [ˈd͡ʒakɔmo putˈt͡ʃini], plennome: Giacomo Antonio Domenico Michele Secondo Maria Puccini (naskiĝis la 22-an de decembro 1858 en Lucca, mortis la 29-an de novembro 1924 en Bruselo) estis itala komponisto kies operoj estas konsiderataj standarde inter la plej gravaj en la historio.

Puccini estis nomita "la plej granda komponisto de itala opero post Verdi". Dum lia komenca verkaro enradikiĝis en tradicia romantikisma opero de la fino de la 19a jarcento, li sukcese disvolvigis sian postan verkaron en la realisma stilo verismo, el kiu li iĝis unu el plej elstaraj reprezentantoj.

plena artikolo...

Lastaj artikoloj de la semajno: Voltaire - Ordeno de germanaj kavaliroj - Pelikano

 
Giacomo Puccini

Giacomo PUCCINI [ˈd͡ʒakɔmo putˈt͡ʃini], plennome: Giacomo Antonio Domenico Michele Secondo Maria Puccini (naskiĝis la 22-an de decembro 1858 en Lucca, mortis la 29-an de novembro 1924 en Bruselo) estis itala komponisto kies operoj estas konsiderataj standarde inter la plej gravaj en la historio.

Puccini estis nomita "la plej granda komponisto de itala opero post Verdi". Dum lia komenca verkaro enradikiĝis en tradicia romantikisma opero de la fino de la 19a jarcento, li sukcese disvolvigis sian postan verkaron en la realisma stilo verismo, el kiu li iĝis unu el plej elstaraj reprezentantoj.

plena artikolo...

Lastaj artikoloj de la semajno: Voltaire - Ordeno de germanaj kavaliroj - Pelikano

 
Molière

Jean-Baptiste Poquelin, alinomita MOLIÈRE ​[mɔljɛʁ] kaj Moliero en esperanto (naskiĝis en Parizo, estis baptita la 15-an de januaro 1622 kaj mortis la 17-an de februaro 1673 en Parizo), estis franca dramaturgo kaj komediisto.

Konsiderata kiel animo de aktora grupo el kiu evoluis la teatrejo Franca Komedio, li restas tie la plej ludata aŭtoro. Senkompata kontraŭ pedanteco de falsaj sciuloj, mensogoj de nesciaj kuracistoj, pretendemo de novriĉaj burĝoj, Molière amis junularon, kiun li volis liberigi de absurdaj postuloj. Fore de rigoroj de devoteco aŭ asketismo, lia rolo de moralisto haltas tie, kien li difinis ĝin: « Mi ne scias ĉu ne estas pli bone labori por korekti kaj mildigi la pasiojn de homoj ol voli tute fortranĉi ilin », kaj lia celo estis unue « ridigi honestajn homojn ». Li do alproprigis al si la devizon Castigat ridendo mores (Ĝi punas ridante morojn) kiu aperis sur italaj scenejoj ekde la 1620-aj jaroj en Francio, pri komedio.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Giacomo Puccini - Voltaire - Ordeno de germanaj kavaliroj

 
Molière

Jean-Baptiste Poquelin, alinomita MOLIÈRE ​[mɔljɛʁ] kaj Moliero en esperanto (naskiĝis en Parizo, estis baptita la 15-an de januaro 1622 kaj mortis la 17-an de februaro 1673 en Parizo), estis franca dramaturgo kaj komediisto.

Konsiderata kiel animo de aktora grupo el kiu evoluis la teatrejo Franca Komedio, li restas tie la plej ludata aŭtoro. Senkompata kontraŭ pedanteco de falsaj sciuloj, mensogoj de nesciaj kuracistoj, pretendemo de novriĉaj burĝoj, Molière amis junularon, kiun li volis liberigi de absurdaj postuloj. Fore de rigoroj de devoteco aŭ asketismo, lia rolo de moralisto haltas tie, kien li difinis ĝin: « Mi ne scias ĉu ne estas pli bone labori por korekti kaj mildigi la pasiojn de homoj ol voli tute fortranĉi ilin », kaj lia celo estis unue « ridigi honestajn homojn ». Li do alproprigis al si la devizon Castigat ridendo mores (Ĝi punas ridante morojn) kiu aperis sur italaj scenejoj ekde la 1620-aj jaroj en Francio, pri komedio.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Giacomo Puccini - Voltaire - Ordeno de germanaj kavaliroj

 
Molière

Jean-Baptiste Poquelin, alinomita MOLIÈRE ​[mɔljɛʁ] kaj Moliero en esperanto (naskiĝis en Parizo, estis baptita la 15-an de januaro 1622 kaj mortis la 17-an de februaro 1673 en Parizo), estis franca dramaturgo kaj komediisto.

Konsiderata kiel animo de aktora grupo el kiu evoluis la teatrejo Franca Komedio, li restas tie la plej ludata aŭtoro. Senkompata kontraŭ pedanteco de falsaj sciuloj, mensogoj de nesciaj kuracistoj, pretendemo de novriĉaj burĝoj, Molière amis junularon, kiun li volis liberigi de absurdaj postuloj. Fore de rigoroj de devoteco aŭ asketismo, lia rolo de moralisto haltas tie, kien li difinis ĝin: « Mi ne scias ĉu ne estas pli bone labori por korekti kaj mildigi la pasiojn de homoj ol voli tute fortranĉi ilin », kaj lia celo estis unue « ridigi honestajn homojn ». Li do alproprigis al si la devizon Castigat ridendo mores (Ĝi punas ridante morojn) kiu aperis sur italaj scenejoj ekde la 1620-aj jaroj en Francio, pri komedio.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Giacomo Puccini - Voltaire - Ordeno de germanaj kavaliroj

 
Tombo de Ciro la 2-a

Ciro la 2-a (Kūruš; en moderna persa lingvo: کوروش بُزُرگ Kuroŝ-e Bozorg, vivis ĉirkaŭ la jaroj 575 – 530 a. K.), ofte nomata Ciro "la Granda" estis reĝo de la aĥemenida dinastio de Persio (inter la jaroj 559-530 a. K.) kaj fondinto de la persa aĥemenida imperio. Liaj konkeroj ampleksiĝis al Medio, Lidio kaj Babilono, ekde la Mediteraneo ĝis la montĉeno Hindukuŝo, kreante tiel la plej grandan imperion de tiu epoko. La imperio fondita de Ciro ekzistis dum pli ol ducent jaroj, ĝis ĝia fina konkero fare de Aleksandro la Granda en 332 antaŭ nia erao.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Molière - Giacomo Puccini - Voltaire

 
Tombo de Ciro la 2-a

Ciro la 2-a (Kūruš; en moderna persa lingvo: کوروش بُزُرگ Kuroŝ-e Bozorg, vivis ĉirkaŭ la jaroj 575 – 530 a. K.), ofte nomata Ciro "la Granda" estis reĝo de la aĥemenida dinastio de Persio (inter la jaroj 559-530 a. K.) kaj fondinto de la persa aĥemenida imperio. Liaj konkeroj ampleksiĝis al Medio, Lidio kaj Babilono, ekde la Mediteraneo ĝis la montĉeno Hindukuŝo, kreante tiel la plej grandan imperion de tiu epoko. La imperio fondita de Ciro ekzistis dum pli ol ducent jaroj, ĝis ĝia fina konkero fare de Aleksandro la Granda en 332 antaŭ nia erao.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Molière - Giacomo Puccini - Voltaire

 
Tombo de Ciro la 2-a

Ciro la 2-a (Kūruš; en moderna persa lingvo: کوروش بُزُرگ Kuroŝ-e Bozorg, vivis ĉirkaŭ la jaroj 575 – 530 a. K.), ofte nomata Ciro "la Granda" estis reĝo de la aĥemenida dinastio de Persio (inter la jaroj 559-530 a. K.) kaj fondinto de la persa aĥemenida imperio. Liaj konkeroj ampleksiĝis al Medio, Lidio kaj Babilono, ekde la Mediteraneo ĝis la montĉeno Hindukuŝo, kreante tiel la plej grandan imperion de tiu epoko. La imperio fondita de Ciro ekzistis dum pli ol ducent jaroj, ĝis ĝia fina konkero fare de Aleksandro la Granda en 332 antaŭ nia erao.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Molière - Giacomo Puccini - Voltaire

 
Marilyn Monroe en la filmo The Seven Year Itch

Marilyn Monroe (naskiĝis la 1-an de junio 1926 en Losanĝeleso, Kalifornio, kaj mortis la 5-an de aŭgusto 1962 samloke) estis usona aktorino. Ŝi estis unu el plej popularaj filmostelulinoj kaj seksaj simboloj de la 1950-aj jaroj, kaj estas konsiderata unu el plej gravaj ikonoj de la popola kulturo de la 20-a jarcento. La roloskemo ĉiam estis la sama: bela, naiva, sekse alloga. Tion atendis la publiko, kaj kelkaj provoj, eskapi al pli postulemaj roloj (ekz. en The prince and the Showgirl) ne estis vere akceptataj, tiel ke la aktorino rezignacie revenis al sia kutima rolaro. Intertempe ŝi denove estis edziniĝinta: unue kun la basbalisto Joe DiMaggio kaj poste kun la verkisto Arthur Miller. Ankaŭ la edzeco kun Miller fiaskis: dum la laboroj por la filmo The Misfits, kies scenaron li verkis, la paro disiĝis. The Misfits restis la lasta filmo de Marilyn Monroe: en la aĝo de 36 jaroj ŝi mortis pro trodozo da dormigiloj en Losanĝeleso.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Ciro la 2-a - Molière - Giacomo Puccini

 
Marilyn Monroe en la filmo The Seven Year Itch

Marilyn Monroe (naskiĝis la 1-an de junio 1926 en Losanĝeleso, Kalifornio, kaj mortis la 5-an de aŭgusto 1962 samloke) estis usona aktorino. Ŝi estis unu el plej popularaj filmostelulinoj kaj seksaj simboloj de la 1950-aj jaroj, kaj estas konsiderata unu el plej gravaj ikonoj de la popola kulturo de la 20-a jarcento. La roloskemo ĉiam estis la sama: bela, naiva, sekse alloga. Tion atendis la publiko, kaj kelkaj provoj, eskapi al pli postulemaj roloj (ekz. en The prince and the Showgirl) ne estis vere akceptataj, tiel ke la aktorino rezignacie revenis al sia kutima rolaro. Intertempe ŝi denove estis edziniĝinta: unue kun la basbalisto Joe DiMaggio kaj poste kun la verkisto Arthur Miller. Ankaŭ la edzeco kun Miller fiaskis: dum la laboroj por la filmo The Misfits, kies scenaron li verkis, la paro disiĝis. The Misfits restis la lasta filmo de Marilyn Monroe: en la aĝo de 36 jaroj ŝi mortis pro trodozo da dormigiloj en Losanĝeleso.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Ciro la 2-a - Molière - Giacomo Puccini

 
Marilyn Monroe en la filmo The Seven Year Itch

Marilyn Monroe (naskiĝis la 1-an de junio 1926 en Losanĝeleso, Kalifornio, kaj mortis la 5-an de aŭgusto 1962 samloke) estis usona aktorino. Ŝi estis unu el plej popularaj filmostelulinoj kaj seksaj simboloj de la 1950-aj jaroj, kaj estas konsiderata unu el plej gravaj ikonoj de la popola kulturo de la 20-a jarcento. La roloskemo ĉiam estis la sama: bela, naiva, sekse alloga. Tion atendis la publiko, kaj kelkaj provoj, eskapi al pli postulemaj roloj (ekz. en The prince and the Showgirl) ne estis vere akceptataj, tiel ke la aktorino rezignacie revenis al sia kutima rolaro. Intertempe ŝi denove estis edziniĝinta: unue kun la basbalisto Joe DiMaggio kaj poste kun la verkisto Arthur Miller. Ankaŭ la edzeco kun Miller fiaskis: dum la laboroj por la filmo The Misfits, kies scenaron li verkis, la paro disiĝis. The Misfits restis la lasta filmo de Marilyn Monroe: en la aĝo de 36 jaroj ŝi mortis pro trodozo da dormigiloj en Losanĝeleso.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Ciro la 2-a - Molière - Giacomo Puccini

 
Daniela Mercury dum prezentado je la karnavalo

La karnavalo en Salvador de Bahio (portugale: Carnaval da Bahia) estas laŭ la Guinness-Libro de Rekordoj la plej granda strata karnavalo de la mondo kaj unu el la plej grandaj festoj tutmonde. La festaĵojn partoprenas en la ĉefurbo de la brazila federaciero Bahio ĝis 2,7 milionoj da homoj. La karnavalo okazas sur tri ĉefaj lokoj (circuitos): Dodô (en Barra-Ondina), Osmar (sur Campo Grande de Avenida Sete) kaj Batatinha (en Centro Histórico, historia centro de Salvador). Krom tio okazas kvartalaj festoj inter alie en Cajazeiras, Itapoã, Periperi kaj Pau da Lima. La populareco kaj tutmonda konateco de la karnavalo en Salvador estas tre altaj krom tiuj de Rio-de-ĴanejroOlinda. En Salvador okazas la plej granda karnavala evento, alia konata karnavala festo de la federaciero Bahio estas en Porto Seguro.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Marilyn Monroe - Ciro la 2-a - Molière

 
Daniela Mercury dum prezentado je la karnavalo

La karnavalo en Salvador de Bahio (portugale: Carnaval da Bahia) estas laŭ la Guinness-Libro de Rekordoj la plej granda strata karnavalo de la mondo kaj unu el la plej grandaj festoj tutmonde. La festaĵojn partoprenas en la ĉefurbo de la brazila federaciero Bahio ĝis 2,7 milionoj da homoj. La karnavalo okazas sur tri ĉefaj lokoj (circuitos): Dodô (en Barra-Ondina), Osmar (sur Campo Grande de Avenida Sete) kaj Batatinha (en Centro Histórico, historia centro de Salvador). Krom tio okazas kvartalaj festoj inter alie en Cajazeiras, Itapoã, Periperi kaj Pau da Lima. La populareco kaj tutmonda konateco de la karnavalo en Salvador estas tre altaj krom tiuj de Rio-de-ĴanejroOlinda. En Salvador okazas la plej granda karnavala evento, alia konata karnavala festo de la federaciero Bahio estas en Porto Seguro.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Marilyn Monroe - Ciro la 2-a - Molière

 
Daniela Mercury dum prezentado je la karnavalo

La karnavalo en Salvador de Bahio (portugale: Carnaval da Bahia) estas laŭ la Guinness-Libro de Rekordoj la plej granda strata karnavalo de la mondo kaj unu el la plej grandaj festoj tutmonde. La festaĵojn partoprenas en la ĉefurbo de la brazila federaciero Bahio ĝis 2,7 milionoj da homoj. La karnavalo okazas sur tri ĉefaj lokoj (circuitos): Dodô (en Barra-Ondina), Osmar (sur Campo Grande de Avenida Sete) kaj Batatinha (en Centro Histórico, historia centro de Salvador). Krom tio okazas kvartalaj festoj inter alie en Cajazeiras, Itapoã, Periperi kaj Pau da Lima. La populareco kaj tutmonda konateco de la karnavalo en Salvador estas tre altaj krom tiuj de Rio-de-ĴanejroOlinda. En Salvador okazas la plej granda karnavala evento, alia konata karnavala festo de la federaciero Bahio estas en Porto Seguro.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Marilyn Monroe - Ciro la 2-a - Molière

 
Lignaj ludiloj en Ĉannapatna, barata urbo fama pro siaj ludiloj.

Ludilo estas objekto per kiu oni ludas. Ilin uzas ĉefe infanoj kaj maskotoj, sed ankaŭ plenkreskuloj povas amuziĝi per ludiloj. Ludi per ludiloj estas ĝuenda rimedo trejnigi junulon por vivo en socio; kaj tion faras ankaŭ en naturo kelkaj bestoj, laŭ kiu gepatroj lernigas ekzemple ĉasadon aŭ diferencigon de manĝaĵoj. Oni uzas tre diversajn materialojn por fari ludilojn ĝuindajn de kaj junuloj kaj de pliaĝuloj (ĉu por donaci ilin aŭ eĉ por ludi mem). Multaj aĵoj estas desegnitaj por utili kiel ludiloj, sed oni povas uzi ankaŭ varojn produktitajn dekomence por aliaj celoj. Ekzemple, infano povas preni ajn aĵon el la hejmo kaj "flugigi" ĝin traaere en la intenco ke temas pri aviadilo; tiele la uzado de ludilo eĉ stimulas la imagopovon de la uzanto. Alia konsidero estas interaktiva cifereca distrilaro. Kelkaj ludiloj estas produktitaj dekomence kiel kolekteroj kaj ili celas pli la montron ol la uzadon mem.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Karnavalo en Salvador de Bahio - Marilyn Monroe - Ciro la 2-a

 
Lignaj ludiloj en Ĉannapatna, barata urbo fama pro siaj ludiloj.

Ludilo estas objekto per kiu oni ludas. Ilin uzas ĉefe infanoj kaj maskotoj, sed ankaŭ plenkreskuloj povas amuziĝi per ludiloj. Ludi per ludiloj estas ĝuenda rimedo trejnigi junulon por vivo en socio; kaj tion faras ankaŭ en naturo kelkaj bestoj, laŭ kiu gepatroj lernigas ekzemple ĉasadon aŭ diferencigon de manĝaĵoj. Oni uzas tre diversajn materialojn por fari ludilojn ĝuindajn de kaj junuloj kaj de pliaĝuloj (ĉu por donaci ilin aŭ eĉ por ludi mem). Multaj aĵoj estas desegnitaj por utili kiel ludiloj, sed oni povas uzi ankaŭ varojn produktitajn dekomence por aliaj celoj. Ekzemple, infano povas preni ajn aĵon el la hejmo kaj "flugigi" ĝin traaere en la intenco ke temas pri aviadilo; tiele la uzado de ludilo eĉ stimulas la imagopovon de la uzanto. Alia konsidero estas interaktiva cifereca distrilaro. Kelkaj ludiloj estas produktitaj dekomence kiel kolekteroj kaj ili celas pli la montron ol la uzadon mem.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Karnavalo en Salvador de Bahio - Marilyn Monroe - Ciro la 2-a

 
Flago de Grandduklando Flandrensis

Grandduklando Flandrensis (nederlande Groothertogdom Flandrensis) estas mikronacio kun postuloj super kelkaj teritorioj de Antarkto, kiu estis fondita en 2008 fare de la belgo Niels Vermeersch. Flandrensis ne estas agnoskita fare de iu lando aŭ registaro. La mikronacio estas inspirita fare de la mezepoka graflando Flandrio. Flandrensis estas rigardita fare de la fondinto kiel ŝatokupo-mikronacio, daŭre la Mikronacio havas siajn proprajn identigilojn, valuton, gazeton, konstitucion kaj nacian himnon. Flandrensis estas ankaŭ politika simulaĵo kun partioj kiel la APPF (piratopartio), DRP (monarkista), NPF (naciisma), FDUP (uniisto), FL-AL (solidareco) kaj Lijst Govaert (liberala) kaj organizas ĉiujarajn elektojn. La fondinto ankaŭ priskribas Flandrensis kiel kulturan organizon. En 2012 la Mikronacio estas kunmetita de 128 civitanoj de 28 malsamaj naciecoj.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Ludilo - Karnavalo en Salvador de Bahio - Marilyn Monroe