Vikipedio

Demokratieca indekso

7 ŝanĝoj en ĉi tiu versio atendas kontrolon. La stabila versio estis patrolita je 23 sep. 2021.

La demokratieca indekso (angle Democracy Index) estas indekso kalkulata mende de la anglalingva ĵurnalo The Economist, kiu mezuras la gradon de demokratieco en 167 diversaj ŝtatoj de la tero. La indekso unuafoje publikiĝis en 2006.

La demokratieca indekso de 2022
Plenaj demokratioj:
  •  9–10
  •  8–8,99
    		•  Neplenaj demokratioj:
  •  7–7,99
  •  6–6,99
    		•  Miksaj reĝimoj:
  •  5–5,99
  •  4–4,99
    		•  Aŭtokrataj reĝimoj:
  •  3–3,99
  •  2–2,99
  •  0–1,99

    • Ene de la indekso uzatas la terminoj de du demokratio-tipoj kaj du reĝimo-tipoj: Plenaj demokratioj, neplenaj demokratioj, miksaj reĝimoj (miksaĵoj el aŭtokratio kaj demokratio) kaj aŭtokrataj reĝimoj.

    Laŭ la demokratieca indekso el la jaro 2021, Norvegio estu la plej demokratieca ŝtato je sume 9,75 el 10 eblaj poentoj, dum Afeganujo nomatas aŭtoktata reĝimo, kiu je nur 0,32 el la 10 eblaj poentoj havas la plej malaltan lokon en la listo.

    Kompareblan demokratiecan indekson publikigas la organizaĵo Freedom House ("domo de libero").

    Difinoj de la Rangoj

    redakti

    La difino de la rangoj estas la jenaj:

    Plenaj demokratioj: Landoj en kiuj ne nur bazaj politikaj kaj civilaj liberecoj estas respektataj, sed kiuj ankaŭ tendencas esti subtenataj de politika kulturo favora al la prospero de demokratio. La funkciado de la registaro estas kontentiga. Amaskomunikiloj estas sendependaj kaj diversaj. La juĝistaro estas sendependa kaj juĝaj decidoj estas devigitaj. Estas nur limigitaj problemoj en la funkciado de tiaj demokratioj.

    Ne plenaj demokratioj: Tiuj landoj ankaŭ havas liberajn kaj justajn elektojn kaj, eĉ se ekzistas problemoj (kiel ekzemple malobservo de amaskomunikila libereco), bazaj civilaj liberecoj estas respektataj. Tamen, ekzistas signifaj malfortoj en aliaj aspektoj de demokratio, inkluzive problemoj en administrado, malbona politika kulturo kaj malaltaj niveloj de politika partopreno.

    Miksitaj Sistemoj: Elektoj havas grandajn neregulaĵojn, kiuj ofte malhelpas ilin esti kaj liberaj kaj justaj. Registara premo sur opoziciaj partioj kaj kandidatoj povas esti ofta. Gravaj malfortoj estas pli ĝeneralaj ol en ne plenaj demokratioj: en politika kulturo, funkciado de registaro kaj politika partopreno. Koruptado tendencas esti ĝeneraligita kaj la juĝaj decidoj estas malfortaj. La civila socio estas malforta. Tipe, esnhtas ĉikano kaj premo kontraŭ ĵurnalistoj.

    Aŭtokrataj reĝimoj: En ĉi tiuj ŝtatoj, politika plureco estas neekzistanta aŭ tre limigita. Multaj landoj en ĉi tiu kategorio estas diktatorecoj. Kelkaj formalaj institucioj de demokratio povas ekzisti, sed tiuj apenaŭ havas povon. Elektoj, se ili okazas, ne estas liberaj kaj justaj. Estas malrespekto de civilaj liberecoj. Amaskomunikiloj estas tipe ŝtataj aŭ kontrolitaj de grupoj ligitaj al la reganta registaro. Kritikoj al la registaro estas ne subpremataj, estas cenzuro. Ne ekzistas sendependa juĝistaro.

    Rangoj (2021)

    redakti
    Year 2021[1]
    Rango ΔRango Lando Tipo de reĝimo Funkcio de balotoj kaj pluralismo Funkcio de la registaro Politika partopreno de laŭeble multaj ŝtatanoj Politika kulturo Civitanaj rajtoj Overall score ΔScore
    Plenaj demokratioj
    1     Norvegio Plena demokratio 10.00 9.64 10.00 10.00 9.12 9.75   0.06
    2   2   Nov-Zelando Plena demokratio 10.00 8.93 9.44 8.75 9.71 9.37   0.12
    3   3   Finnlando Plena demokratio 10.00 9.29 8.89 8.75 9.41 9.27   0.07
    4   1   Svedio Plena demokratio 9.58 9.29 8.33 10.00 9.12 9.26  
    5   3   Islando Plena demokratio 10.00 8.21 8.89 9.38 9.41 9.18   0.19
    6   1   Danio Plena demokratio 10.00 8.93 8.33 9.38 8.82 9.09   0.06
    7   1   Irlando Plena demokratio 10.00 7.86 8.33 9.38 9.41 9.00   0.05
    8   3   Tajvano Plena demokratio 10.00 9.64 7.78 8.13 9.41 8.99   0.05
    9     Aŭstralio Plena demokratio 10.00 8.57 7.78 8.75 9.41 8.90   0.06
    9   3    Svislando Plena demokratio 9.58 8.93 7.78 9.38 8.82 8.90   0.07
    11   2   Nederlando Plena demokratio 9.58 8.93 8.33 8.75 8.82 8.88   0.08
    12   7   Kanado Plena demokratio 10.00 8.21 8.89 8.13 9.12 8.87   0.37
    13   2   Urugvajo Plena demokratio 10.00 8.57 7.22 8.75 9.71 8.85   0.24
    14   1   Luksemburgo Plena demokratio 10.00 8.57 6.67 8.75 9.41 8.68  
    15   1   Germanio Plena demokratio 9.58 8.21 8.33 8.13 9.12 8.67  
    16   7   Sud-Koreio Plena demokratio 9.58 8.57 7.22 7.50 7.94 8.16   0.15
    17   4   Japanio Plena demokratio 9.17 8.57 6.67 8.13 8.24 8.15   0.02
    18   2   Britio Plena demokratio 9.58 7.50 8.33 6.25 8.82 8.10   0.44
    19   1   Maŭricio Plena demokratio 9.17 7.86 6.11 8.75 8.53 8.08   0.06
    20   2   Aŭstrio Plena demokratio 9.58 6.79 8.89 6.88 8.24 8.07   0.09
    20   2   Kostariko Plena demokratio 9.58 6.43 7.78 6.88 9.71 8.07   0.09
    Ne plenaj demokratioj
    22   2   Francio Ne plena demokratio 9.58 7.50 7.78 6.88 8.24 7.99  
    23   4   Israelo Ne plena demokratio 9.58 7.50 10.00 6.88 5.88 7.97   0.13
    24   2   Hispanio Ne plena demokratio 9.58 7.14 7.22 7.50 8.24 7.94   0.18
    25   8   Ĉilio Ne plena demokratio 9.58 7.86 5.56 7.50 9.12 7.92   0.36
    26   1   Usono Ne plena demokratio 9.17 6.43 8.89 6.25 8.53 7.85   0.07
    27     Estonio Ne plena demokratio 9.58 7.86 6.67 6.88 8.24 7.84  
    28   2   Portugalio Ne plena demokratio 9.58 7.14 6.67 6.88 8.82 7.82   0.08
    29   2   Ĉeĥio Ne plena demokratio 9.58 6.43 6.67 7.50 8.53 7.74   0.07
    30   3   Bocvano Ne plena demokratio 9.17 6.79 6.67 7.50 8.53 7.73   0.11
    31   2   Italio Ne plena demokratio 9.58 6.43 7.22 7.50 7.65 7.68   0.06
    32     Kaboverdo Ne plena demokratio 9.17 7.00 6.67 6.88 8.53 7.65  
    33   3   Malto Ne plena demokratio 9.17 6.79 5.56 8.13 8.24 7.57   0.11
    34   3   Grekio Ne plena demokratio 9.58 6.07 6.11 7.50 8.53 7.56   0.17
    35     Slovenio Ne plena demokratio 9.58 6.43 7.22 6.25 8.24 7.54  
    36     Belgio Ne plena demokratio 9.58 7.86 5.00 6.88 8.24 7.51  
    37   3   Kipro Ne plena demokratio 9.17 5.36 7.22 6.88 8.53 7.43   0.13
    38     Latvio Ne plena demokratio 9.58 6.07 6.11 6.25 8.53 7.31   0.07
    39     Malajzio Ne plena demokratio 9.58 7.86 7.22 6.25 5.29 7.24   0.05
    40   2   Litovio Ne plena demokratio 9.58 6.07 6.11 5.63 8.53 7.18   0.05
    41     Trinidado kaj Tobago Ne plena demokratio 9.58 7.14 6.11 5.63 7.35 7.16  
    42     Jamajko Ne plena demokratio 8.75 7.14 5.00 6.25 8.53 7.13  
    43   1   Orienta Timoro Ne plena demokratio 9.58 5.93 5.56 6.88 7.35 7.06  
    44   1   Sud-Afriko Ne plena demokratio 7.42 7.14 8.33 5.00 7.35 7.05  
    45   2   Slovakio Ne plena demokratio 9.58 6.43 5.56 5.63 7.94 7.03   0.06
    46   7   Barato Ne plena demokratio 8.67 7.50 7.22 5.00 6.18 6.91   0.30
    47   2   Brazilo Ne plena demokratio 9.58 5.36 6.11 5.63 7.65 6.86   0.06
    48   8   Panamo Ne plena demokratio 9.58 6.07 7.22 3.75 7.65 6.85   0.33
    49   2   Surinamo Ne plena demokratio 9.58 6.07 6.11 5.00 7.35 6.82  
    50   2   Argentino Ne plena demokratio 9.17 5.00 7.22 5.00 7.65 6.81   0.14
    51   1   Pollando Ne plena demokratio 9.17 6.07 6.67 5.63 6.47 6.80   0.05
    52   12   Indonezio Ne plena demokratio 7.92 7.86 7.22 4.38 6.18 6.71   0.41
    53   1   Bulgario Ne plena demokratio 9.17 5.36 7.22 4.38 7.06 6.64   0.07
    54   1   Filipinoj Ne plena demokratio 9.17 5.00 7.78 4.38 6.76 6.62   0.06
    55   3   Namibio Ne plena demokratio 7.00 5.36 6.67 5.63 7.94 6.52  
    56   3   Kroatio Ne plena demokratio 9.17 6.07 6.11 4.38 6.76 6.50  
    56   3   Ganao Ne plena demokratio 8.33 5.36 6.67 6.25 5.88 6.50  
    56   1   Hungario Ne plena demokratio 8.33 6.43 5.00 6.25 6.47 6.50   0.06
    59   13   Kolombio Ne plena demokratio 9.17 5.71 6.11 3.75 7.65 6.48   0.56
    60   3   Dominika Respubliko Ne plena demokratio 9.17 5.00 6.67 4.38 7.06 6.45   0.13
    61   1   Rumanio Ne plena demokratio 9.17 6.07 6.11 3.75 7.06 6.43   0.03
    62   1   Mongolio Ne plena demokratio 8.75 5.71 6.11 5.63 5.88 6.42   0.06
    63   3   Serbio Ne plena demokratio 8.25 6.07 6.67 3.75 7.06 6.36   0.14
    64     Lesoto Ne plena demokratio 9.17 4.14 6.11 5.63 6.47 6.30  
    65   10   Gujano Ne plena demokratio 6.92 6.07 5.56 5.63 7.06 6.25   0.24
    66   8   Singapuro Ne plena demokratio 4.83 8.21 4.44 7.50 6.18 6.23   0.20
    67   1   Srilanko Ne plena demokratio 7.00 5.71 5.56 6.25 6.18 6.14  
    68   3   Albanio Ne plena demokratio 7.00 6.43 4.44 5.63 7.06 6.11   0.03
    69   11   Moldavio Ne plena demokratio 7.00 5.71 6.67 4.38 6.76 6.10   0.32
    69   1   Papuo-Nov-Gvineo Ne plena demokratio 6.92 6.07 3.89 6.25 7.35 6.10  
    71   14   Peruo Ne plena demokratio 8.75 5.36 5.56 3.75 7.06 6.09   0.44
    72   1   Tajlando Ne plena demokratio 7.00 5.00 6.67 6.25 5.29 6.04  
    73   5   Nord-Makedonio Ne plena demokratio 7.42 6.43 6.11 3.13 7.06 6.03   0.14
    74   7   Montenegro Ne plena demokratio 7.42 6.43 6.67 3.13 6.47 6.02   0.25
    Miksitaj Sistemoj
    75   1   Bangladeŝo Miksita Sistemo 7.42 6.07 5.56 5.63 5.29 5.99  
    75   21   Tunizio Miksita Sistemo 7.50 4.64 7.22 5.00 5.59 5.99   0.60
    77   10   Paragvajo Miksita Sistemo 8.75 5.36 5.00 3.13 7.06 5.86   0.32
    78   4   Malavio Miksita Sistemo 7.00 4.29 5.00 6.25 6.18 5.74  
    79   2   Salvadoro Miksita Sistemo 9.17 3.93 5.56 3.75 6.18 5.72   0.18
    79   20   Zambio Miksita Sistemo 7.50 3.64 5.00 6.88 5.59 5.72   0.86
    81   3   Butano Miksita Sistemo 8.75 6.79 3.33 5.00 4.71 5.71  
    81   12   Ekvadoro Miksita Sistemo 8.75 5.00 6.11 2.50 6.18 5.71   0.42
    83   2   Madagaskaro Miksita Sistemo 7.92 3.57 6.67 5.63 4.71 5.70  
    84   1   Fiĝioj Miksita Sistemo 6.58 5.00 5.56 5.63 5.29 5.61   0.11
    85   2   Honkongo Miksita Sistemo 2.75 3.64 5.56 7.50 8.53 5.60   0.03
    86   14   Meksiko Miksita Sistemo 6.92 5.00 7.22 3.13 5.59 5.57   0.50
    86   7   Ukrainio Miksita Sistemo 8.25 2.36 6.67 5.00 5.59 5.57   0.24
    88   2   Senegalo Miksita Sistemo 5.67 5.71 4.44 6.25 5.59 5.53   0.14
    89     Armenio Miksita Sistemo 7.50 5.71 6.11 3.13 5.00 5.49   0.14
    90     Liberio Miksita Sistemo 7.42 2.71 6.11 5.63 5.29 5.43   0.11
    91     Kartvelio Miksita Sistemo 7.42 3.57 5.56 3.75 5.29 5.12   0.19
    92   4   Honduro Miksita Sistemo 8.75 3.93 4.44 2.50 5.88 5.10   0.26
    92   1   Tanzanio Miksita Sistemoe 4.83 5.00 5.00 6.25 4.41 5.10  
    94   1   Kenjo Miksita Sistemo 3.50 5.36 6.67 5.63 4.12 5.05  
    95   6   Bosnio kaj Hercegovino Miksita Sistemo 7.00 3.29 5.56 3.75 5.59 5.04   0.20
    95   1   Maroko Miksita Sistemo 5.25 4.64 5.56 5.63 4.12 5.04  
    97   2   Sieraleono Miksita Sistemo 6.58 2.86 3.89 6.25 5.29 4.97   0.11
    98   4   Bolivio Miksita Sistemo 4.75 4.29 6.11 2.50 5.59 4.65   0.43
    99   2   Gvatemalo Miksita Sistemo 6.92 3.93 3.89 2.50 5.88 4.62   0.35
    100   2   Ugando Miksita Sistemo 3.42 3.21 3.89 6.88 5.00 4.48   0.46
    101   2   Gambio Miksita Sistemo 3.58 4.29 4.44 5.63 4.12 4.41   0.08
    101   9   Nepalo Miksita Sistemo 4.83 5.00 4.44 2.50 5.29 4.41   0.81
    103   1   Turkio Miksita Sistemo 3.50 5.00 5.56 5.63 2.06 4.35   0.13
    104   1   Pakistano Miksita Sistemo 5.67 5.36 3.33 2.50 4.71 4.31  
    105   4   Ebura Bordo Miksita Sistemo 4.33 2.86 4.44 5.63 3.82 4.22   0.11
    106   4   Benino Miksita Sistemo 1.67 5.36 3.89 5.63 4.41 4.19   0.39
    107   3   Niĝerio Miksita Sistemo 5.17 3.93 3.89 3.75 3.82 4.11   0.01
    108   4   Maŭritanio Miksita Sistemo 3.50 3.57 5.56 3.13 4.41 4.03   0.11
    Aŭtokrataj reĝimoj
    109   4   Palestino Aŭtokrata reĝimo 3.33 0.14 8.33 4.38 3.53 3.94   0.11
    110   4   Kuvajto Aŭtokrata reĝimo 3.58 3.93 4.44 4.38 3.24 3.91   0.11
    111   5   Burkino Aŭtokrata reĝimo 3.00 2.36 5.00 5.00 3.82 3.84   0.11
    111   3   Libano Aŭtokrata reĝimo 3.50 1.14 6.67 3.75 4.12 3.84   0.32
    113   2   Alĝerio Aŭtokrata reĝimo 3.08 2.50 4.44 5.00 3.82 3.77  
    114   12   Kataro Aŭtokrata reĝimo 1.50 4.29 3.33 5.63 3.53 3.65   0.41
    115   8   Kirgizio Aŭtokrata reĝimo 4.33 1.50 4.44 3.13 4.71 3.62   0.59
    116   2   Irako Aŭtokrata reĝimo 5.25 0.00 6.11 5.00 1.18 3.51   0.11
    116   6   Mozambiko Aŭtokrata reĝimo 2.58 1.43 5.00 5.00 3.53 3.51  
    118     Jordanio Aŭtokrata reĝimo 2.67 3.93 3.89 3.75 3.24 3.49   0.13
    119   13   Haitio Aŭtokrata reĝimo 3.08 0.00 2.78 6.25 5.29 3.48   0.74
    119   8   Malio Aŭtokrata reĝimo 2.42 0.00 5.56 5.63 3.82 3.48   0.45
    121     Gabono Aŭtokrata reĝimo 2.17 1.86 4.44 5.00 3.53 3.40   0.14
    122   5   Angolo Aŭtokrata reĝimo 1.33 2.86 5.00 5.00 2.65 3.37   0.29
    123     Etiopio Aŭtokrata reĝimo 0.42 3.21 6.11 5.00 1.76 3.30   0.08
    124     Rusio Aŭtokrata reĝimo 1.75 2.14 4.44 3.75 4.12 3.24   0.07
    125     Niĝero Aŭtokrata reĝimo 2.00 1.14 3.89 4.38 4.71 3.22   0.07
    126   6   Komoroj Aŭtokrata reĝimo 2.08 2.21 4.44 3.75 3.53 3.20   0.06
    127   3   Ruando Aŭtokrata reĝimo 1.42 4.29 2.78 4.38 2.65 3.10  
    128   5   Svazilando Aŭtokrata reĝimo 0.92 2.86 2.78 5.63 3.24 3.08  
    128     Kazaĥio Aŭtokrata reĝimo 0.50 3.21 5.00 3.75 2.94 3.08   0.06
    130   6   Omano Aŭtokrata reĝimo 0.08 3.93 2.78 4.38 3.82 3.00  
    131   6   Vjetnamio Aŭtokrata reĝimo 0.00 2.86 3.89 5.63 2.35 2.94  
    132   6   Egiptio Aŭtokrata reĝimo 1.33 3.21 3.33 5.00 1.76 2.93  
    133   6   Zimbabvo Aŭtokrata reĝimo 0.00 2.50 3.89 5.00 3.24 2.92   0.24
    134   4   Kamboĝo Aŭtokrata reĝimo 0.00 3.21 3.89 5.63 1.76 2.90   0.20
    134   11   Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj Aŭtokrata reĝimo 0.00 4.29 2.22 5.63 2.35 2.90   0.20
    136   5   Togolando Aŭtokrata reĝimo 0.92 1.79 3.33 5.00 2.94 2.80  
    137   8   Respubliko Kongo Aŭtokrata reĝimo 0.00 2.50 4.44 3.75 3.24 2.79   0.32
    138   9   Gvineo-Bisaŭo Aŭtokrata reĝimo 4.92 0.00 3.33 3.13 2.35 2.75   0.12
    139   5   Ĝibutio Aŭtokrata reĝimo 0.00 1.29 4.44 5.63 2.35 2.74   0.03
    140   20   Nikaragvo Aŭtokrata reĝimo 0.00 2.50 3.33 4.38 3.24 2.69   0.91
    141   5   Azerbajĝano Aŭtokrata reĝimo 0.50 2.50 3.33 4.38 3.24 2.69  
    142   2   Kubo Aŭtokrata reĝimo 0.00 3.21 3.33 3.75 2.65 2.59   0.25
    143   1   Kameruno Aŭtokrata reĝimo 0.33 2.14 3.89 4.38 2.06 2.56   0.21
    144   6   Barejno Aŭtokrata reĝimo 0.42 2.71 3.33 4.38 1.76 2.52   0.03
    145   4   Sudano Aŭtokrata reĝimo 0.00 1.43 4.44 5.00 1.47 2.47   0.07
    146   2   Belorusio Aŭtokrata reĝimo 0.00 2.00 3.89 4.38 1.76 2.41   0.18
    147   13   Gvineo Aŭtokrata reĝimo 1.25 0.43 3.33 3.75 2.65 2.28   0.80
    148   3   Ĉinio Aŭtokrata reĝimo 0.00 4.29 2.78 3.13 0.88 2.21   0.06
    149   5   Burundo Aŭtokrata reĝimo 0.00 0.00 3.89 5.00 1.76 2.13   0.01
    150   5   Uzbekio Aŭtokrata reĝimo 0.08 1.86 2.78 5.00 0.88 2.12  
    151   8   Venezuelo Aŭtokrata reĝimo 0.00 1.79 3.89 2.50 2.35 2.11   0.65
    152   4   Sauda Arabio Aŭtokrata reĝimo 0.00 3.57 2.22 3.13 1.47 2.08  
    153     Eritreo Aŭtokrata reĝimo 0.00 2.14 0.56 6.88 0.59 2.03   0.12
    154   3   Libio Aŭtokrata reĝimo 0.00 0.00 3.33 3.75 2.65 1.95  
    154   2   Irano Aŭtokrata reĝimo 0.00 2.50 3.89 1.88 1.47 1.95   0.25
    154   3   Jemeno Aŭtokrata reĝimo 0.00 0.00 3.89 5.00 0.88 1.95  
    157   2   Taĝikio Aŭtokrata reĝimo 0.00 2.21 2.22 4.38 0.88 1.94  
    158   2   Ekvatora Gvineo Aŭtokrata reĝimo 0.00 0.43 3.33 4.38 1.47 1.92  
    159   2   Laoso Aŭtokrata reĝimo 0.00 2.86 1.67 3.75 0.59 1.77  
    160   3   Ĉado Aŭtokrata reĝimo 0.00 0.00 2.22 3.75 2.35 1.67   0.12
    161   1   Turkmenio Aŭtokrata reĝimo 0.00 0.79 2.22 5.00 0.29 1.66   0.06
    162   2   Sirio Aŭtokrata reĝimo 0.00 0.00 2.78 4.38 0.00 1.43  
    162   3   Centr-Afrika Respubliko Aŭtokrata reĝimo 1.25 0.00 1.67 1.88 2.35 1.43   0.11
    164   2   Demokratia Respubliko Kongo Aŭtokrata reĝimo 0.75 0.00 2.22 3.13 0.88 1.40   0.27
    165   2   Nord-Koreio Aŭtokrata reĝimo 0.00 2.50 1.67 1.25 0.00 1.08  
    166   31   Birmo Aŭtokrata reĝimo 0.00 0.00 1.67 3.13 0.29 1.02   2.02
    167   28   Afganio Aŭtokrata reĝimo 0.00 0.07 0.00 1.25 0.29 0.32   2.53

    Referencoj

    redakti
    1. ↑ Democracy Index 2021 The China challenge (angle), p. 14-18. EIU.com. Alirita 2022-05-01 .

    Eksteraj ligiloj

    redakti
    Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Demokratieca_indekso&oldid=8735576"