1-a de junio

junio
lu	ma	me	ĵa	ve	sa	di
			1	2	3	4
5	6	7	8	9	10	11
12	13	14	15	16	17	18
19	20	21	22	23	24	25
26	27	28	29	30
aranĝo de 2023 tagoj

La 1-a de junio estas la 152-a tago de la jaro (la 153-a en superjaroj) laŭ la Gregoria kalendaro. 213 tagoj restas.

Je la 1-a de junio okazis, interalie:

Eventoj

• 193: Romia Senato: romia imperiestro Didio Juliano estis murdita de pretorgvardianoj
• 987: Hugo Kapeto estis elektita kaj kronita kiel reĝo de frankoj
• 1204: Kapitulaco de Rueno, kiu falis en la manojn de Filipo la 2-a, alvenigis Normandion al sino de la Reĝlando Francio
• 1215: Ĝingis-Ĥano konkeris kaj bruligis Pekinon kun 350 mil loĝantoj
• 1235: Pollando: Gubin iĝis urbo
• 1252: Alfonso la 10-a iĝis reĝo de Kastilio kaj Leono
• 1259: Ĉeĥio: en Vyšší Brod fondiĝis monaĥejo
• 1307: La urbo Buda estis transformita laŭ lojaleco al reĝo Karolo la 1-a fare de ties sekvantoj, la adeptoj de Venceslao la 3-a estis forpelitaj aŭ kaptitaj
• 1346: En Supra Luzacio kreiĝis Sesurbaro
• 1421: En Čáslav ĉeĥaj kaj moraviaj nobeloj malakceptis Sigismondon kiel reĝo, formante sian registaron
• 1479: Universitato de Kopenhago fondiĝis
• 1485: Hungara reĝo Matiaso la 1-a konkeris Vienon, kien li translokiĝis
• 1533: Anne Boleyn, nova edzino de Henriko la 8-a, kroniĝis kiel reĝino de Anglio
• 1646: Bremeno iĝis Libera regna urbo en la Sankta Romia Imperio
• 1652: Pola-kozaka batalo de Batoh komenciĝis
• 1670: Karlo la 2-a kaj Ludoviko la 14-a subskribis sekretan traktaton de Dovero, postulanta ke Anglio helpu Francion en ĝia milito kontraŭ Nederlanda Respubliko, kaj la angla reĝo ricevu pension kaj promesu estonte konvertiĝi al katolikismo
• 1676: Skania Milito: venko de dana-nederlanda ŝiparo en marbatalo de Öland
• 1792: Kentukio fariĝis la 15-a ŝtato de Usono
• 1796: Tenesio fariĝis la 16-a ŝtato de Usono
• 1814: Surteriĝo de konfederaciaj trupoj ĉe Port-Noir markis unuan paŝon de la eniro de Respubliko de Ĝenevo al Svislando kiel nova Kantono Ĝenevo
• 1816: Nacia Banko de Aŭstrio fondiĝis
• 1831: James Clark Ross malkovris situon de Arkta magnetpoluso
• 1862: En Ĉeĥio okazis unua publika korpa ekzercado de Sokol-movado en la Nova Urbo de Prago
• 1863: Januara ribelo kontraŭ la Rusia Imperio: en Mazovia Provinco pola traknivela gardisto per malmunto de reloj elvojigis rusan trajnon — ĉirkaŭ 20 oficiroj kaj 600 soldatoj pereis
• 1879: Rezulte de la atako de zuluoj al brita skoltada taĉmento pereis unusola filo de Napoleono la 3-a
• 1906: Finnlando enkondukis virinan balotrajton
• 1906: En Varsovio fondiĝis Pola Regionografia Societo
• 1913: Norda Bulgario estis skuita de tertremo kun severaj damaĝoj en Gorna Orjaĥovica, Veliko Tarnovo kaj apuda Laskovica
• Unua mondmilito
  • 1916: Batalo de Jutlando inter germana kaj brita mararmeoj finiĝis senrezulte - britoj perdis 6,8 mil viktimojn, 3 krozŝipojn kaj 11 aliajn ŝipojn, germanoj pli ol 3 mil maristojn, 1 krozoŝipon kaj 10 aliajn
  • 1918: Okcidenta Fronto: Batalo de arbaro Belleau komencita
• 1922: Aŭtonoma Ojrot-Provinco estis kreita kiel parto de Altaja regiono, nun de Respubliko Altajo
• 1926: Profesoro pri kemio Ignacy Mościcki elektiĝis prezidento de Pollando.
• 1932: Dua Pola Respubliko: Nacia parko Pieniny fondiĝis
• 1932: Franz von Papen iĝis kanceliero de Germanio
• 1935: En Anglio oni okazigis unuan teston pri kondukpermesilo por ŝoforoj
• 1938: Unua rakonto pri aventuroj de superheroo nomata Superviro aperis
• Dua mondmilito
  • 1940: Okcidenta Fronto: apud Dunkirko Aliancanaj trupoj retiriĝis sur orienta liniparto al la franca-belga landlimo; germana aviado sinkigis 31 ŝipojn kaj 11 damaĝis, malgraŭ tio dum diurno evakuiĝis 64 429 personoj; en Flandrio restis kelke da miloj de britoj kaj dekkelke da miloj de francoj; en Lilo-regiono kapitulacis resto de la franca 1-a Armeo; Norvega Fronto: germana grupiĝo moviĝanta de Trondheim okupis Bodø (Nordland)
  • 1941: Pola Instituto en Budapeŝto fondis eldonan serion "Biblioteka Polska" (Pola Biblioteko); en Bonaero komenciĝis kunveno de la Asocio de Poloj en Argentino - reprezentanto de 75 000 mil de poloj; en Edinburgo oni solene malfermis Polan-Skotan Domon - kun biblioteko, pianino ktp.; per okupado de Kreto finiĝis Balkana kampanjo; oni liberigis 14 mil italajn militkaptitojn; nokte britaj ŝipoj evakuis de Sfakia (Ĥanio) 3710 personojn, la ceteraj loĝantoj (5,5 mil) iris al mallibero; britaj okupaciaj trupoj eniris Bagdadon por malhelpi nazi-amikajn transprenojn; nokte de la 1-a/2-a de junio 110 aviadiloj de Luftwaffe atakis Manchester
  • 1942: Operaco Reinhardt: germanoj komencis konstrui ekstermejon Treblinka; Gestapo pafmortigis en Lublin 16 politikajn malliberulojn; provinca komandanto de Supra Silezio restarigis agadon de provizoraj policaj juĝejoj; en Irano komencis aperi revuo "Polak w Iranie" (Polo en Irano); Bomba Korpuso de RAF atakis nokte Essen
  • 1943: Germana okupado de Pollando: Wehrmacht kaj Luftwaffe mortigis ĉirkaŭ 200 loĝantojn de pola vilaĝo Sochy (apud Zamość) - oni ĉirkaŭis kun maŝinpafiloj la vilaĝon, kiun aviadiloj bombadis; germana polico murdis en Rzeszów 55 personojn, en Zemborzyce (nun kvartalo de Lublin) - 40, en Bodzentyn - 39, en Nieskóz (apud Ostrów Mazowiecka) - 9; en Kielce germanoj fondis du labor-koncentrejojn por judoj; Arthur Greiser en Provinco Vartlando malpermesis al germanoj viziti polajn kuracistojn kaj akuŝistojn; Pola Rezistomovado: taĉmentoj de Pola Enlanda Armeo, Kamparanaj Batalionoj kaj Popola Gvardio batalis apud Józefów kontraŭ germanaj pununuoj; Nigra Maro: batalo de soveta submarŝipo D-4 kontraŭ rumana destrojero "Marasesti"; soveta aviado atakis nokte fervojajn nodojn en Smolensk, Karaĉev kaj Krasnij Bor, urbotipa loĝloko en Leningrada provinco
  • 1944: Al koncentrejo Ravensbrück alvenis transporto de 375 polinoj de Bjalistoko; en Supra Silezio troviĝis 52 entreprenoj translokigitaj de Nazia Germanio; Pola Rezistomovado: soldatoj de Enlanda Armeo bombatencis kontraŭ garda taĉmento de SS en Varsovio - pereis 3; taĉmento de subleŭtenanto Florian Budniak batalis kontraŭ polica traserĉo kaj protekto de malliberejo en la kastelo de Lublin - 3 gardistoj pereis kaj 4 vundiĝis; taĉmentoj de Enlanda Armeo kaj Kamparanaj Batalionoj kun 3 mil soldatoj atakis de 3 flankoj vilaĝon Ulhówek, la centron de la Ukraina Ribela Armeo-taĉmentoj; sur fervojlinio Varsovio-Brześć partizana grupiĝo "Jeszcze Polska nie zginęła" (Ankoraŭ Pollando ne pereis) elreligis 12 fervojajn transportojn (ĝis la 8-a de junio); Kreta maro: brita aviado frakasis germanan konvojon kun provizo por germana garnizono sur Kreto - de tiam germanoj uzis nur unuopajn ŝipojn; en prezidenta voĉdonado sur Kubo plimulton da voĉoj ricevis Ramón Grau San Martín; Okcidenta Fronto: aviado de Aliancanoj ĝis la 5-a de junio atakis transportan sistemon en Okcidenta Eŭropo kaj germanajn defendinstalaĵojn apud Manika markolo; BBC elsendis koditan mesaĝon (la unua linio de poemo de Paul Verlaine) al la franca rezistado, avertante pri baldaŭa invado de Eŭropo fare de la aliancitaj fortoj
  • 1945: Pacifiko: sur Okinavo usona 10-a Armeo transiris al postkuro de japana 31-a Armeo; Aliancanoj perdis sur maroj, pro japanaj atakoj, 8 ŝipojn (ĝis la 2-a de junio); en postmilita Eŭropo Soveta Armeo solene transdonis liberigitan Kołobrzeg al polaj regopovoj
• 1946: Plenumo de mortpuno de Ion Antonescu, estinta faŝisma diktatoro de Rumanio
• 1947: Romo: unua numero de pollingva revuo "Kultura" aperis, redaktata de Jerzy Giedroyc - samjare la redakcio estis translokigita apud Parizon
• 1949: En Usono kunvenis la Komitato de Libera Eŭropo, kiu decidis liberigi landojn de Mez-Orienta Eŭropo de la soveta dominado — ĉefa ilo por kunordigi la laboron iĝis la Radio Libera Eŭropo
• 1950: Malvarma milito: Agrikultura ministerio de Pollando aperigis artikolon pri terpoma skarabo, kiun usonaj aviadiloj ĵetis ĉe la pola marbordo, kio kaŭzis kontraŭusonan kampanjon
• 1958: Charles de Gaulle la trian fojon iĝis ĉefministro de Francio
• 1962: Samoo fariĝis sendependa de Nov-Zelando
• 1962: Sovetunio: Ribelo de laboristoj en Novoĉerkassk komenciĝis — subpremita de la armeo
• 1967: Muzikalbumo Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band de The Beatles aperis
• 1970: Tramtransporto ĉesiĝis en Ústí nad Labem (Bohemio)
• 1970: Lanĉo de skipa kosmoveturilo Sojuz 9, esploranta influon de longtempa restado en senpezeco al la homa organismo - lasta provo antaŭ komenco de la programo Salut
• 1972: Saddam Hussein komencis ŝtatigon de okcidentaj monopolaj nafto-firmaoj en Irako
• 1972: Germanio: en Frankfurto ĉe Majno estis arestitaj teroristoj de la Frakcio de Ruĝa Armeo - Andreas Baader kun aliaj
• 1973: Brita Honduro eknomiĝis Belizo
• 1973: Laŭ dekreto de la norvega reĝo Olavo la 5-a Nacia Parko de Nord-Okcidenta Spicbergo fondiĝis
• 1974: Sukuro: en neformala artikolo en medicina gazeto, usona kuracisto Henry Heimlich enkondukis koncepton de ventraj puŝoj, ofte konataj kiel "Heimlich-manovro", por kontraŭstari al sufokiĝo
• 1978: La 11-a Futbala Mondpokalo komenciĝis en Argentino
• 1980: Usona informa televido CNN ekfunkciis - unua tiutipa en la mondo
• 1988: Pola Popola Respubliko: en Vroclavo okazis granda marŝo de koboldoj, organizita de artisto kaj kontraŭkomunisto Waldemar Fydrych
• 1990: Prezidentoj George H. W. Bush kaj Miĥail Gorbaĉov subskribis en Vaŝingtono interkonsenton pri ĉeso de produktado de kemiaj armiloj kaj detruo de la jam ekzistantaj
• 1990: Germanio: urba parlamento de Karl-Marx-Stadt decidis renomi la urbon al Chemnitz post kiam 76 elcentoj de la voĉoj por la malnova nomo estis enpoŝtigitaj en civitana enketo
• 1991: Kvara pilgrimado de papo Johano Paŭlo la 2-a al Pollando komenciĝis
• 1998: Eŭropa Centra Banko fondiĝis en Frankfurto ĉe Majno
• 2001: Masakro de la nepala reĝfamilio
• 2003: Akvoenergia Baraĵo Tri Gorĝoj en Ĉinio komenciĝis pleniĝi per akvo
• 2003: Pollando: Donald Tusk iĝis prezidanto de Civitana Platformo
• 2005: Nederlandanoj forĵetis referendume la Eŭropan Konstitucion
• 2006: Lanĉo de Ubuntu 6.06 LTS, nomita Dapper Drake.
• 2009: Usona konzerno General Motors anoncis nesolventecon kaj poste estis grandparte ŝtatigita
• 2009: Mauricio Funes iĝis prezidento de Salvadoro
• 2009: Atlantiko: Flugo Air France 447 al Parizo akcidentis - 228 personoj pereis, en brazila Rio-de-Ĵanejrio oni deklaris 3-tagan funebron
• 2011: Politika partio Movado de Palikot registriĝis en Pollando
• 2011: NASA: la lasta kosma misio STS-134 de la Kosmopramo Endeavour finiĝis
• 2016: Gotarda Baza Tunelo malfermiĝis en Alpoj
• 2017: Rezulte de esploro de la unuaj 27 eltombigitaj korpoj de la viktimoj de kraŝo de la pola registara aviadilo super Smolensk landa akuzistaro informis, ke rusiaj sekco-medicinistoj interŝanĝis 2 korpojn kaj en 9 ĉerkoj troviĝis partoj de pluraj aliaj personoj
• 2018: Giuseppe Conte iĝis ĉefministro de Italio
• Invado de Rusio en Ukrainion:
  • 2022: 98-a tago de la rusa agreso: Lastan tagon en Donbaso ekster la fronto estis atakitaj 21 lokoj; dum la lastaj tagoj ukraina armeo perdis ĉiutage en akraj bataloj 60-100 soldatojn, kun 500 vunditajn; en Kievo komenciĝas polaj-ukrainaj interregistaraj konsultoj - la unua renkonto kun fremdlingva registaro depost la invado; rusoj pripafis monastiron de Svjatohirsk, 3 personoj pereis; ukraina akuzistaro ĉiutage ricevas 200-300 sciigojn pri laŭvicaj militkrimoj - ĝis nun oni identigis ĉ. 600 suspektitojn, oni komencis 80 enketadojn; de la invadkomenco 32 ĵurnalistoj pereis; de la invado oni komencis pli ol 2 900 punenketojn pri krimoj de rusoj kontraŭ ukrainaj infanoj
  • Mondreago: Eŭropa Konsilio alvokis Rusion haltigi atakojn al transporta infrastrukturo, ĉesigi blokadon de marhavenoj en la Nigra Maro kaj ebligi eksportadon de greno el Ukrainio; Gazpromo informis pri ĉesigo de liverado de gaso al kelkaj kompanioj de Danio kaj Germanio pro ilia rifuzo pagi en rusiaj rubloj; Parlamento de Irlando agnoskis la invadon de Rusio al Ukrainio kiel akton de genocido (simile rezoluciis Latvio, Litovio, Estonio, Ĉeĥio, Kanado kaj Pollando); Olaf Scholz: Germanio sendis al Ukrainio 15 mln de ekzempleroj da municio, 100 000 grenadojn kaj pli ol 5 000 kontraŭtankajn minojn
  • 2023: Kievo atakita de 10 raketoj Iskander, faligitaj de ukraina aerdefendo, kies partoj falis i.a. al sanprizorgejo kun fermita bunkro — 3 personoj kun 9-jara knabino pereis, kaj 14, kune kun infano, estis vunditaj; Ĥersona Militista Administracio informis pri bombado de vilaĝo, kie estis detruita muziklernejo; komandanto de Ukraina Ter-Armeo: paŭzo en bataloj apud Baĥmut estas momenta, rusoj ŝanĝas formaton de bataloj
  • Mondreago: antaŭ pintkunveno de Eŭropa Politika Komunumo en Moldavio la prezidanto de Ukrainio renkontiĝis kun Maia Sandu — dum la kunsido ĉefministroj de Nederlando kaj Pollando anoncis, ke iliaj landoj intencas instrui ukrainajn pilotojn sur ĉasaviadiloj F-16 - registaro de Nederlando intencas aĉeti de Svislando dekkelkajn tankojn Leopard 1 por sindefendanta Ukrainio; Usono aĉetos sistemojn de aerdefendo Gepard por Ukrainio kontraŭ 118 mln da dolaroj (de la invadkomenco Germanio liveris jam 34 Gepardojn, kune kun ĉ. 6 000 ekzemplerojn de municio - ĝi ankoraŭ ne decidis pri livero de krozmisiloj Taurus); rezulte de pripafo de rusa Belgoroda provinco 11 personoj trafis al malsanulejo, en Ŝebekino brulas entreprenejo Monocrystal produktanta sintetikajn safirojn — rusaj volontuloj el Legio "Libereco de Rusio" skribas pri "senarmigo" de la armeo de Putin kaj montras pripafitajn celojn

Naskiĝoj

• 1076: Mstislav la 1-a de la Kieva Regno, Granda Princo de la Kieva Regno (m. 1132)
• 1498: Maarten van Heemskerck, nederlanda pentristo de manierismo (m. 1574)
• 1563: Robert Cecil, 1-a Grafo de Salisbury, angla politikisto (m. 1612)
• 1618: Johann Franck, germana juristo kaj poeto de ekleziaj himnoj (m. 1677)
• 1653: Georg Muffat, franca komponisto de baroka muziko (m. 1704)
• 1742: Rudolf Steiner, germana kortega arĥitekto kaj konstrukonsilisto (m. 1804)
• 1744: Christian Gotthilf Salzmann, germana verkisto, protestanta pastro, pedagogo, filo de Ernst Julius Theodor Salzmann (m. 1811)
• 1745: Justus Friedrich Froriep, germana orientalisto, teologo kaj predikisto (m. 1800)
• 1780: Carl von Clausewitz, prusa militestro, verkisto kaj teoriisto de milito (m. 1831)
• 1782: József Szász, hungara poeto, bibliotekisto (m. 1812)
• 1790: Ferdinand Raimund, aŭstra dramisto (m. 1836)
• 1796: Sadi Carnot, franca fizikisto formulinta la duan leĝon de termodinamiko (m. 1832)
• 1801: Brigham Young, fondinto de la Eklezio de Jesuo Kristo de la Sanktuloj de la Lastaj Tagoj (m. 1877)
• 1804: Miĥail Glinka, rusa komponisto, kies komponaĵo La Patriota Kanto estis nacia himno de Rusia Federacio (m. 1857)
• 1815: Otto la 1-a, bavara princo, unua reĝo de Grekio (m. 1867)
• 1826: Kornélia Prielle, hungara aktorino, fratino de Péter Prielle (m 1906)
• 1834: Emil Felletár, hungara farmaciisto kaj kemiisto (m. 1917)
• 1844: Domokos Sylvester, hungara reformita pastro, instruisto (m. 1901)
• 1870: Attila Gerő, hungara ĵurnalisto, redaktoro, poeto (m. 1916)
• 1870: Lajos György, hungara franciskano, historiisto (m. 1945)
• 1871: Lajos Erdélyi, hungara lingvisto, privatprofesoro en la Universitato de Budapeŝto (m. 1932)
• 1874: Helena Zamenhof, pola esperantistino, edzino de Felikso Zamenhof (m. 1940)
• 1875: Paul Landowski, franca skulptisto, aŭtoro de la Statuo de Kristo Savinto en Rio-de-Ĵanejro aŭ de la patronino de Parizo - Sankta Ĝenoveva (m. 1961)
• 1878: John Masefield, angla verkisto, enestanta en Angla Antologio (m. 1967)
• 1882: John Drinkwater, angla verkisto, kies verkon esperantigis Reto Rossetti (m. 1937)
• 1883: Dezső Czigány, hungara pentristo, grafikisto (m. 1937)
• 1888: Ludwig Puff, germana seruristo kaj esperantisto, kunfondinto de Socialista Esperanto-Asocio (m. nekonata)
• 1889: Charles Kay Ogden, brita lingvisto, verkisto, tradukisto, aŭtoro de la simpligita baza angla (m. 1957)
• 1891: Béla Székely, hungara ĵurnalisto, verkisto kaj psikologo (m. 1955)
• 1892: Amanullah Ĥan, reĝo de Afganujo, elmigrinta (m. 1960)
• 1895: Tadeusz Komorowski, pola generalo, komandanto de Pola Enlanda Armeo decidinta pri eksplodo de la Varsovia insurekcio, ĉefministro de la pola ekzila registaro (m. 1966)
• 1897: Vilmos Czunft, hungara kuracisto (m. 1945)
• 1906: Ernő Fodor, rumania hungara ĵurnalisto, tradukisto (m. 1977)
• 1907: Jan Patočka, ĉeĥa filozofo, disĉiplo de Edmund Husserl, kunfondinto kaj reprezentanto de Ĉarto 77, viktimo de ĉeĥaj stalinistoj (m. 1977)
• 1910: György Hámos, hungara policano, verkisto, ĵurnalisto, aŭtoro de filmigita Ambaŭ vivoj de onklino Mici (m. 1976)
• 1910: Gyula Kállai, hungara politikisto, ĉefministro (m. 1996)
• 1915: Jan Twardowski, pola katolika pastro kaj poeto, reprezentanto de religia liriko (m. 2006)
• 1921: Sándor Tekeres, hungara popolkant-kantististo kaj operetkantisto (m. 1977)
• 1923: Károly Tompa, hungara inĝeniero pri arbarkulturado (m. 2002)
• 1926: Andy Griffith, usona aktoro, reĝisoro pri televidaĵoj, kantisto (ĉefe de gospelo), kaj verkisto (m. 2012)
• 1926: Marilyn Monroe, usona aktorino, seksosimbolo, honorigita de la Premio Ora Globo (m. 1962)
• 1927: Maria Iliescu, rumana-aŭstra filologino, romanistino (m. 2020)
• 1928: Péter Veress, hungara ministro pri ekstera komerco, diplomato
• 1929: Dániel Veress, hungara literaturhistoriisto, dramverkisto (m. 2002)
• 1930: Pál Baróti, hungara ĵurnalisto, kriktikisto (m. 1981)
• 1937: Morgan Freeman, usona aktoro kaj reĝisoro
• 1938: József Essig, hungara redaktoro, kameristo, fotisto
• 1955: Chiyonofuji Mitsugu, japana sumoisto
• 1955: Emese Zsigmond, rumania hungara redaktorino
• 1958: Nambaryn Enĥbajar, ĉefministro kaj prezidento de Mongolio
• 1963: Krzysztof Jackowski, pola klarvidanto, parapsikologo loĝanta en Człuchów
• 1966: Zsolt Siklódi, rumania hungara grafikisto
• 1968: Jason Donovan, aŭstralia kantisto kaj aktoro
• 1969: Mónika Pădureț, rumania hungara ceramikistino
• 1969: Teri Polo, usona filma kaj televida aktorino
• 1971: Ghil'ad Zuckermann, israela itala brita aŭstralia lingvisto kaj profesoro
• 1973: Heidi Klum, germana entreprenistino kaj manekeno
• 1974: Alanis Morissette, kanada kantistino, komponistino kaj kantaŭtorino ludanta buŝharmonikon, klavinstrumentojn, fluton kaj gitaron, la plej bona debutanta artistino en la mondo
• 1982: Justine Henin, belga tenisistino estinta pinte de la rangolisto de Virina Tenisa Asocio
• 1985: Attila László, hungara aktoro

Mortoj

• -195: Liu Bang, fondinto de la ĉina Dinastio Han (n. -247)
• 193: Didio Juliano, senatano kaj imperiestro de Romio, murdita (n. 133)
• 1307: Dolĉino, itala franciskano, estro de kamparana ribelo, ekzekutita (n. ĉirkaŭ 1250)
• 1310: Margareta Porete, franca begina mistikulino kaj verkistino, ekskomunikita kaj brulŝtiparita (n. ĉirkaŭ 1260)
• 1434: Ladislao la 2-a, grandduko de Litovio kaj reĝo de Pollando, fondinto de Jagelona dinastio, aŭtoro, kun sia kuzo Vytautas, de la fama venka batalo de Grunwald kontraŭ la ordeno de germanaj kavaliroj, subskribinto de la Unio de Horodło (n. 1351)
• 1616: Tokugawa Ieyasu, ŝoguno de Japanio, la lasta el tri unuigintoj de Japanio Oda Nobunaga, Toyotomi Hideyoshi (n. 1543)
• 1639: Melchior Franck, germana komponisto de renesanco kaj barokmuziko (n. ĉirkaŭ 1580)
• 1763: Johann Caspar Vogler, germana komponisto kaj orgenisto, disĉiplo de Johann Sebastian Bach (n. 1696)
• 1804: František Herzan von Harras, ĉeĥa kanoniko kaj kardinalo en servo de Habsburgoj (n. 1735)
• 1815: James Gillray, brita karikaturisto kaj gravuristo (n. 1757)
• 1820: August Ferdinand Bernhardi, germana filologo kaj verkisto (n. 1769)
• 1826: Johann Friedrich Oberlin, alzaca paroĥestro protestanta kaj sociala reformanto, aŭtoro de edifaj verkoj (n. 1740)
• 1830: Svaminarajan, barata guruo viŝnuisma rekomendanta legadon de Vedoj, Vedanto, Bagavata Purano, Bhagavadgitao kaj aliaj sanktaj tekstoj (n. 1781)
• 1841: Nicolas Appert, franca inventisto, patro de sterilvakuigo (n. 1749)
• 1846: Gregorio la 16-a, monaĥo-romualdano kaj papo (n. 1765)
• 1868: James Buchanan, prezidento de Usono 1857-61, presbiteriano (n. 1791)
• 1876: Ĥristo Botev, bulgara poeto-profeto, inspirita de la pola patriotismo, reprezentanto de nacia renaskiĝo, esperantigata, murdita (n. 1848)
• 1890: Camilo Castelo Branco, portugala verkisto kaj tradukisto, konata de psikografiita esperantlingva libro Memoraĵoj de Sinmortiginto (n. 1825)
• 1897: August von Heyden, germana pentristo, filo de Friedrich von Heyden (n. 1827)
• 1905: Jakab Kandra, hungara historiisto, teologo kaj etnografo (n. 1843)
• 1919: Hedwig Dohm, germana verkistino kaj feministino (n. 1831)
• 1926: Lukács Patrubány, hungara lingvisto, armenologo (n. 1861)
• 1935: Arthur Arz, aŭstra-hungara generalkolonelo (n. 1857)
• 1938: Ödön von Horváth, aŭstra verkisto influita de la grupo Jung-Wien (n. 1901)
• 1942: Vladislav Vančura, ĉeĥa verkisto kaj filmreĝisoro, murdita (n. 1891)
• 1946: Leo Slezak, aŭstra kantisto (tenoro) kaj aktoro (n. 1873)
• 1946: Ion Antonescu, rumana militisto kaj ĉefministro, respondeca pri holokaŭsto de judoj kaj porajmos de ciganoj, ekzekutita (n. 1882)
• 1952: John Dewey, usona filozofo kaj pedagogia reformisto (n. 1859)
• 1954: Ferenc Göndör, hungara ĵurnalisto, redaktoro (n. 1885)
• 1954: János Mester, hungara filozofo, pedagogo, papa prelato (n. 1879)
• 1954: Martin Andersen Nexø, dana verkisto (n. 1869)
• 1960: Paula Hitler, fratino de Adolf Hitler, senpartia (n. 1896)
• 1961: Louis-Ferdinand Céline, franca kuracisto kaj verkisto, aŭtoro de la romano Vojaĝo ĝis noktofino (n. 1894)
• 1968: Helen Keller, blinda kaj surda usona verkistino, esperantigata (n. 1880)
• 1970: Giuseppe Ungaretti, itala poeto kaj tradukisto, fondinto kaj reprezentanto de hermetika poezio, esperantigata de Nicolino Rossi (n. 1888)
• 1971: Reinhold Niebuhr, usona protestanta teologo kaj etikisto (n. 1892)
• 1983: Anna Seghers, germana aŭtorino (n. 1900)
• 1983: Karolo de Belgio, regento de Belgio (n. 1903)
• 1984: Edit Kunovits-Schranz, rumania hungara scenejdekoraciistino, kostumistino (n. 1922)
• 1991: Stan Getz, usona ĵazmuzikisto, konata de la Garota de Ipanema (n. 1927)
• 1993: Laura Mándy, rumania hungara pentristino (n. 1904)
• 1995: György Angyalossy, rumania hungara pentristo, grafikisto (n. 1934)
• 1999: Christopher Cockerell, angla inĝeniero kaj inventisto de la aeroglita boato (n. 1910)
• 2001: Reĝo Birendra, reĝo de Nepalo, filo de Mahendra de Nepalo, murdita (n. 1945)
• 2004: Michał Gryziński, pola nuklea fizikisto specialiĝanta pri fiziko de plasmo (n. 1930)
• 2015: Jacques Parizeau, kanada ekonomikisto, kebekia politikisto (n. 1930)
• 2015: Nicholas Liverpool, prezidento de Dominiko (n. 1934)
• 2017: Alois Mock, aŭstra politikisto, gvidanto de Aŭstria Popola Partio (n. 1934)
• 2019: Michel Serres, franca filozofo, historiisto pri sciencoj kaj epistemologo (n. 1930)

Specialaj tagoj kaj festoj

• Festoj kaj rememoroj en Katolika Eklezio:
  • Memoro de Sankta Justeno Martiro, kristana martiro kaj apologiisto
  • Paŭla Romana, katolika sanktulino
• Internacia: Tago de la infano, festata ekde 1955 en diversaj membro-landoj de UN
• Mongolio - La Tago de Infano kaj Patrino
• Nacia tago en Samoo, tago de la sendependiĝo (1962)
• Palaŭo - La Tago de Prezidento
• Pollando: Tago sen Alkoholo, fiksita en majo 2006

Tagoj de semajno

La 1-a de junio estas (laŭ gregoria kalendaro):

• Dimanĉo en jaroj: 1586 1597 1603 1608 1614 1625 1631 1636 1642 1653 1659 1664 1670 1681 1687 1692 1698 1704 1710 1721 1727 1732 1738 1749 1755 1760 1766 1777 1783 1788 1794 1800 1806 1817 1823 1828 1834 1845 1851 1856 1862 1873 1879 1884 1890 1902 1913 1919 1924 1930 1941 1947 1952 1958 1969 1975 1980 1986 1997 2003 2008 2014 2025 2031 2036 2042 2053 2059 2064 2070 2081 2087 2092 2098;
• Lundo en jaroj: 1587 1592 1598 1609 1615 1620 1626 1637 1643 1648 1654 1665 1671 1676 1682 1693 1699 1705 1711 1716 1722 1733 1739 1744 1750 1761 1767 1772 1778 1789 1795 1801 1807 1812 1818 1829 1835 1840 1846 1857 1863 1868 1874 1885 1891 1896 1903 1908 1914 1925 1931 1936 1942 1953 1959 1964 1970 1981 1987 1992 1998 2009 2015 2020 2026 2037 2043 2048 2054 2065 2071 2076 2082 2093 2099;
• Mardo en jaroj: 1582 1593 1599 1604 1610 1621 1627 1632 1638 1649 1655 1660 1666 1677 1683 1688 1694 1700 1706 1717 1723 1728 1734 1745 1751 1756 1762 1773 1779 1784 1790 1802 1813 1819 1824 1830 1841 1847 1852 1858 1869 1875 1880 1886 1897 1909 1915 1920 1926 1937 1943 1948 1954 1965 1971 1976 1982 1993 1999 2004 2010 2021 2027 2032 2038 2049 2055 2060 2066 2077 2083 2088 2094;
• Merkredo en jaroj: 1583 1588 1594 1605 1611 1616 1622 1633 1639 1644 1650 1661 1667 1672 1678 1689 1695 1701 1707 1712 1718 1729 1735 1740 1746 1757 1763 1768 1774 1785 1791 1796 1803 1808 1814 1825 1831 1836 1842 1853 1859 1864 1870 1881 1887 1892 1898 1904 1910 1921 1927 1932 1938 1949 1955 1960 1966 1977 1983 1988 1994 2005 2011 2016 2022 2033 2039 2044 2050 2061 2067 2072 2078 2089 2095;
• Ĵaŭdo en jaroj: 1589 1595 1600 1606 1617 1623 1628 1634 1645 1651 1656 1662 1673 1679 1684 1690 1702 1713 1719 1724 1730 1741 1747 1752 1758 1769 1775 1780 1786 1797 1809 1815 1820 1826 1837 1843 1848 1854 1865 1871 1876 1882 1893 1899 1905 1911 1916 1922 1933 1939 1944 1950 1961 1967 1972 1978 1989 1995 2000 2006 2017 2023 2028 2034 2045 2051 2056 2062 2073 2079 2084 2090;
• Vendredo en jaroj: 1584 1590 1601 1607 1612 1618 1629 1635 1640 1646 1657 1663 1668 1674 1685 1691 1696 1703 1708 1714 1725 1731 1736 1742 1753 1759 1764 1770 1781 1787 1792 1798 1804 1810 1821 1827 1832 1838 1849 1855 1860 1866 1877 1883 1888 1894 1900 1906 1917 1923 1928 1934 1945 1951 1956 1962 1973 1979 1984 1990 2001 2007 2012 2018 2029 2035 2040 2046 2057 2063 2068 2074 2085 2091 2096;
• Sabato en jaroj: 1585 1591 1596 1602 1613 1619 1624 1630 1641 1647 1652 1658 1669 1675 1680 1686 1697 1709 1715 1720 1726 1737 1743 1748 1754 1765 1771 1776 1782 1793 1799 1805 1811 1816 1822 1833 1839 1844 1850 1861 1867 1872 1878 1889 1895 1901 1907 1912 1918 1929 1935 1940 1946 1957 1963 1968 1974 1985 1991 1996 2002 2013 2019 2024 2030 2041 2047 2052 2058 2069 2075 2080 2086 2097.

---