Sciencfikcio

Sciencfikcio aŭ estas literaturo aŭ kinarto pri okazaĵoj en iugrade probabla mondo, plej ofte estonteco aŭ malproksima pasinteco, sed foje ankaŭ en la nuno (aŭ en paralela mondo aŭ eĉ en ĉi tiu). Ofte ĝi prifilozofiumas aŭ kritikas hodiaŭan socion. (Male al fantasto, kiu ne postulas tian logikon, sciencfikcio estu bazita sur faktoj - ofte almenaŭ sur fikcioj kiuj aspektas kiel faktoj.)

Kovrilpaĝo de Sciencfikcio en Esperanto: Vage tra la dimensioj

La termino devenas de la anglalingva science fiction [SAJens FIKŝn], origine scientifiction [sajENTifikŝn]; la termino lanĉita de Hugo Gernsback en sia revuo Amazing Stories en 1926. Internacie, la anglalingva termino "science fiction" disvastiĝis en multajn lingvojn; en la itala, tamen, oni diras fantascienza, kaj la Esperanto-poeto William Auld proponis en Esperanto la analogan vorton fantascienco, kiu tamen ne enradikiĝis.

Sciencfikcio ekestis kiel reago al la socia ŝanĝo efikita de la scienco kaj teĥniko de industria revolucio dum la 19-a jarcento. La romano Frankenstein de la anglino Mary Shelley, publikigita en 1818, estas foje rigardata kiel la unua vere sciencfikcia romano, kaj fine de la jarcento transprenis la taskon unue la franco Jules Verne kaj poste la anglo H. G. Wells. Aŭtoroj eksterpolis onten la principojn kies efikon ili spertis. Ili ankaŭ priskribas imagajn sociojn (utopioj kaj distopioj) rezultintaj el malsamaj kondiĉoj.

Subĝenro temas pri kosmoesplorado. En tiu fariĝas tre okulfraba kaj solvenda la problemo pri tio, per kiu lingvo parolu la eksterteranoj. Ofte oni sendeviĝas de ĝi enkondukante iun formon de universala tradukilo.

La limoj de la ĝenro ne estas klaraj. Foje verkaĵoj markitaj "scienc-fikciaj" estas vere aventuraĵoj en pli ekzotika ejo aŭ filozofiaj eseoj perrakontigitaj.

Sciencfikcio kaj EsperantoRedakti

Ĉar Esperanto estas artefarita lingvo kaj ankaŭ alternativo al la nuna lingvosistemo, pro ambaŭ tialoj estas logike ke Esperanto interesiĝu pri fikciaj realaĵoj kaj pri alternativaj socioj. Tiele ekde la komenco de la esperantlingva literaturo estis interesoj kaj por traduki verkojn de diversaj lingvoj ĉu sciencfikciajn ĉu priajn kaj por produkti originalajn verkojn kiaj el Nova Sento de Hyams (1915) aŭ Landoj de l'fantazio de Teo Jung (1927) Vojaĝo al Kazohinio (1941) aŭ Maŝinmondo (1964) de Sándor Szathmári kaj multaj aliaj. En 1979 oni kreis la serion Sferoj dediĉita al kolektiva publikigo de diversaj tekstoj en ĉiu numero el 10, fakte ĝis 60 tradukitaj noveloj plus 43 originalaĵoj. Grava verko kiu estas ne nur sciencfikcio sed ĉefe poemo eposa estas Poemo de Utnoa de la kataluna verkisto Abel Montagut. En 2009 Beletra Almanako dediĉis specialan numeron al scienfikcio, nome la numero 4; en ĝi publikiĝis tekstoj de Bernard Golden nome Kosma rubaĵo, de Bjørn A. Bojesen nome Kornon kontraŭ krud’, de István Ertl nome Arnim, de Higinio García nome Rifuzita memuaro, de Rinko Kubota nome Feliĉo de unu talanto, kaj de Liven Dek nome Ne ekzistas verdaj steloj; Godabuk; Infano kaj fiŝo kaj Mineplu´, el kiuj la ĉefa tendenco estas sciencfikcia sed ne nur. En la sama numero estas ankaŭ aliaj tekstoj, nome eseoj aŭ recenzoj pri sciencfikcio.^[1]

En 2018 "Literatura Foiro", (n-ro 292, 49-a jarkolekto) dediĉas atenton al Aleksandr Grin kaj lia sciencfikciaĵo "Esperanto" (elrusigita fare de Miĥaelo Bronŝtejn).

Sciencfikcio

Sciencfikcio kaj EsperantoRedakti

SubĝenrojRedakti

Famaj verkistojRedakti

Famaj verkojRedakti

Originala Esperanta sciencfikcioRedakti

Sciencfikciaj serioj kaj eldonejojRedakti

Kategorio:Sciencfikciaj filmojRedakti

Sciencfikciaj konceptojRedakti

Sciencfikciaj aranĝojRedakti

Sciencfikciaj PremiojRedakti

Vidu ankaŭRedakti

ReferencojRedakti

Eksteraj ligilojRedakti