27-a de novembro

novembro 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

La 27-a de novembro estas la 331-a tago de la jaro (la 332-a en superjaroj) laŭ la Gregoria kalendaro. 34 tagoj restas.

Je la 27-a de novembro okazis interalie:

Enhavo

EventojRedakti

25: Lŭojango iĝis ĉefurbo de orienta dinastio Han
176: Marko Aŭrelio igis sian filon Komodo kunimperiestro
399: Anastazio la 1-a iĝis papo
602: Fokas iĝis bizanca imperiestro murdinte sian antaŭulon Maurikios kaj ties filojn
1095: Papo Urbano la 2-a dum koncilio en Clermont alvokis partopreni la unuan krucmiliton
1237: Imperiestro Frederiko la 2-a venkis armeon de Lombarda Ligo en batalo de Cortenuova
1582: William Shakespeare edziĝis al Anne Hathaway
1812: Franca invado al Rusio: retiriĝanta Grande Armée de Napoleono trairis la dekstran alfluanton de Dnepro - Berezina
1815: Kongresa Pollando ricevis altruditan konstitucion de la rusa caro - per persona unio ligita al Rusio
1826: Angla apotekisto John Walker inventis alumetojn
1838: Franca ŝiparo komencis bombardon de havenurbo Veracruz
1866: En Irkuck caraj regopovoj de Rusio laŭverdikte mortpunis 4 gvidantojn de la ribeleto de Transbajkalo, eksplodigita la 24-an de junio 1866 de polaj ekziligitoj, senditaj al Siberio post la januara ribelo kontraŭ Rusia Imperio
1891: Alphonse Louis Nicolas Borrelly malkovris asteroidon Feo
1895: Alfred Nobel testamentis Nobel-premion
1896: Tiele parolis Zaratuŝtra de Richard Strauss unuafoje prezentita.
1912: Hispanio deklaris protektoraton super norda Maroko
1919: Bulgario subskribis en Neuilly-sur-Seine packontrakton kun Triopa Entento
1919: Ĉeĥoslovakio ŝanĝas nomon de urbo Ostrava de la Pola al Silezia Ostrava
1926: Malkovro de la Monumento al Frederiko Ŝopen en Varsovio en palaca Reĝa Parko Łazienki
1930: 291 personoj pereis en tertremo en Japanio
1938: Taĉmento de kavalerio de la Dua Pola Respubliko batalis kun Ĉeĥoslovaka armeo en Ždiar - mortfalis pola majoro
Dua mondmilito en Pollandokaj la mondo:
- 1939: Germanoj konfiskis bienon de Polaj Ŝtataj Fervojoj kaj de Franca-Pola Fervoja Asocio; gestapo pafmortigis 24 polojn de malliberejo en Szamotuly; Poznań: oni ordonis prepari lokon por germanaj koncentrejoj en ĉiu distrikto de Varto-Lando; Albert Forster anoncis en Bydgoszcz tutan germanigon de la areo Gdańsk-Okcidenta Prusio; la duan tagon de sia vizito en Varsovio Hans Frank malfermis la unuan germanan bazlernejon - post unu jaro frekventas ĝin pli ol mil infanoj
- Registaro de Nazia Germanio decidis enkonduki germanan markon en enkorpigitaj teritorioj ĝis la 16-a de decembro
- 1940: Gestapo en Varto-Lando raportis pri kresko de konspira gazetaro kaj germana polico kontrolis kelkcent domojn serĉante armilojn kaj sekretajn presejojn
- Rumana faŝisma Legiana movado ekzekutis 64 membrojn de la registaro de estinta reĝo Karolo la 2-a
- 1941: Germana firmao transprenis en Zgierz konfiskitan polan kemian fabrikon; en "Informa Bulteno" aperas nova rubriko Varsovia-germana milito (pri mursurskriboj, surgluaĵoj, ornamo de monumentoj per floroj, gasumo de publikaj lokoj, hiso de naciaj flagoj)
- Nord-Afrika kampanjo: per venko de Aliancanoj finiĝis batalo de Tobruk, al kiu kontribuis pola Memstara Brigado de Karpatoj-Pafistoj; Orienta Fronto: batalo de Rostov-na-Donu finiĝis - la unua granda batalo malvenka por germanoj
- 1942: Nokte de la 27-a/28-a germanoj komencis amasan deportadon de la loĝantaro de Zamość-regiono kadre de Generalplan Ost por Mez-Orienta Eŭropo - entute ĝis aŭgusto 1943 oni elveturigis de 294 vilaĝoj 110 mil polojn kune kun 30 mil polaj infanoj por ilin germanigi (germana teroro kaŭzis eksplodon de la ribelo de Zamość); germanaj ĝendarmoj pafmortigis en Czarnoziem, apud Krasnystaw 12 personojn
- Nacia Konsilio de Pollando en Londono apelaciis al ĉiuj aliancitaj nacioj por preventi ekstermon de loĝantaro sur teritorioj okupataj de Nazia Germanio
- 1943: En Varsovio germana polico pafekzekutis 10 personojn; en Krakovo aperis la lasta numero de revuo "Bez Wędzidła" (Sen Brido)
- 1944: En Lublin komenciĝis la unua proceso de germanaj krimuloj - funkciuloj de koncentrejo Majdanek
- En Bletchley apud Londono ĉesis funkcii pola radiostacio "Świt" (Aŭroro), funkcianta de aŭtuno 1942; bombaviadiloj de Royal Air Force amase aeratakis Freiburg (Baden-Virtembergo) - 2800 personoj pereis, 10 mil vundiĝis, 28 mil perdis domon
1945: Kadre de Operaco "Deadlight" apud brita marbordo komenciĝis sinkigo de 115 transprenitaj post la milito germanajn submarŝipojn U-Boot
1947: Stalinismo: en Zabrze estis arestita de komunista Sekurec-Oficejo subkolonelo Łukasz Ciepliński, soldato de la dummilita Asocio de Armita Batalado kaj komandanto de postmilita Asocio Libero kaj Sendependo
1962: Todor Ĵivkov iĝis ĉefministro de Bulgario
1967: Brita rokgrupo The Beatles eldonis albumon Magical Mystery Tour
1975: Pollando: unua renkonto de volontuloj por sendi pakaĵojn al Barato - komenco de la Movado de Solidareco kun Mizeruloj de Tria Mondo MAITRI
1976: Premiero de la satira usona filmo Network pri amaskomunikiloj
1978: Kurdistana Laborista Partio fondiĝis
1989: Rezulte de bombatenco fare de Medellín-Kartelo kontraŭ aviadilo Boeing 727 pereis 107 personoj kun 3 sur la tero
1990: John Major iĝis ĉefministro de Britio
1990: Kantono Apencelo Interna atribuis – kiel la lasta svisa kantono – balotrajton al la virinoj
1991: Esperanta PEN-Centro estas fondita.
1992: En Venezuelo okazis sensukcsa provo de armea puĉo
2001: Anders Fogh Rasmussen iĝis ĉefministro de Danio
2001: Kosmoteleskopo Hubble unuafoje mezuris elektromagnetan spektron de ekstersunsistema planedo en konstelacio Pegazo malkovrante natrion en ties atmosfero
2005: Manuel Zelaya gajnis prezidentan balotadon en Honduro
2012: En Ramalaho okazis elterigo de la korpo de Jasir Arafat (pro suspekto de venenigo)
2012: Konstitucia Tribunalo en Pollando verdiktis, ke la rita buĉado por juda diasporo estas malakorda kun la leĝo pri bestprotektado
2013: Lige al konstrua katastrofo en Rigo rezulte de kiu la 21-an de novembro 54 personoj pereis kaj 38 vundiĝis ĉefministro de Latvio Valdis Dombrovskis demisiiĝis kune kun sia registaro
2015: Senkomunismigo: en Pollando oni nokte malmuntis Danko-Monumenton al Ruĝa Armeo en Mielec

NaskiĝojRedakti

110: Antinoo, greka junulo, amanto de romia imperiestro Hadriano (m. 130)
1380: Fernando la 1-a, reĝo de Aragono, regento de Kastilio (m. 1416)
1635: Françoise d'Aubigné, sekreta edzino de franca reĝo Ludoviko la 14-a (m. 1719)
1701: Anders Celsius, sveda sciencisto mezurinta temperaturon laŭ Grado celsia (m. 1744)
1754: Georg Forster, germana natursciencisto kaj verkisto, kunfondinto de vojaĝliteraturo (m. 1794)
1798: Andries Pretorius, bura politikisto kaj komandanto (m. 1853)
1814: Áron Gábor, hungara oficiro kaj kanon-muldisto (m. 1849)
1854: Johan Ludvig Heiberg, dana profesoro, filozofo, filologo kaj historiisto de matematiko (m. 1928)
1865: José Asunción Silva, kolombia nacia poeto (m. 1896)
1867: Charles Koechlin, franca komponisto, pedagogo kaj teoriulo de muziko (m. 1950)
1869: Lóránt Balogh, hungara arkitekto, instruisto (m. 1945)
1870: Juho Kusti Paasikivi, prezidento de Finnlando (m. 1956)
1891: Pedro Salinas, hispana poeto, eseisto kaj tradukisto, reprezentanto de Generacio de la 27a (m. 1951)
1895: Nico Dostal, aŭstra komponisto
1904: Endre Gyárfás, hungara ĵurnalisto kaj redaktoro (m. 1974)
1907: Lyon Sprague de Camp, usona verkisto, konata de sciencfikcio kaj fantasto (m. 2000)
1913: Kálmán Benda, hungara historiisto, arkivisto, akademiano (m. 1994)
1915: Stanisław Skalski, pola generalo kaj flug-aso, dum periodo de stalinismo kondamnita la mortpuno (m. 2004)
1921: Alexander Dubček, slovaka politikisto, prezidento de Ĉeĥoslovakio, ĉefa reprezentanto de la Praga printempo (m. 1992)
1921: János Pilinszky, hungara poeto rilatanta al la milito (m. 1981)
1923: György Kiss, rumania hungara ĉefkuracisto en Târgu Mureș
1927: Mihály András Sarkadi, rumania hungara artisto, redaktoro (m. 2004)
1930: Ilona Krajnik, rumania hungara-usona pentristino
1939: Laurent Kabila, prezidento de Demokratia Respubliko Kongo (m. 2001)
1940: Bruce Lee, usona agfilma aktoro ĉindevena, majstro de luktosporto (m. 1973)
1940: Zoltán Vincze, rumania hungara historiisto
1942: Jimi Hendrix, usona rok-muzikisto, gitaristo, komponisto, kantaŭtoro (m. 1970)
1942: René Steichen, luksemburgia politikisto, membro de Eŭropa Komisiono
1955: András Duma-István, hungara verkisto, poeto, membro de la Ligo de Transilvaniaj Hungaraj Verkistoj
1960: Julija Timoŝenko, ĉefministrino de Ukrainio post la Oranĝa Revolucio, ekonomikistino
1970: Brooke Langton, usona aktorino konata de televida serio Baywatch
1973: László Gábor, rumania hungara aktoro
1982: Aleksandr Kerĵakov, rusia futbalisto
1984: Sanna Nielsen, sveda kantistino, komponistino, kantaŭtorino
1988: Miroslav Šmajda, slovaka kantisto kaj kantaŭtoro, ĉeestinta Eŭrovidan-Kantokonkurson en Bakuo

MortojRedakti

-8: Horacio, romia poeto, lirikisto kaj majstro de satiro (n. -65)
450: Galla Placidia, romia imperiestrino kaj reĝino de visigotoj (n. ĉ. 390)
511: Kloviso la 1-a, reĝo de frankoj, fondinto de Franka imperio (n. ĉ. 466)
602: Maurikios, bizanca imperiestro, la lasta reprezentanto de dinastio devenanta de Justino la 1-a (n. 582)
1474: Guillaume Dufay, flandra komponisto, kantisto kaj muzikteoriisto (m. ĉ. 1400)
1570: Jacopo Sansovino, itala skulptisto kaj arkitekto konstruinta ĉirkaŭ la Placo de Sankta Marko en Venecio (n. 1486)
1680: Athanasius Kircher, germana jezuito, konanto de orientaj lingvoj, esploristo de egiptaj hieroglifoj (n. 1602)
1699: Wilhelm Karges, germana komponisto de Nordgermana Orgenskolo kaj orgenisto (n. ĉ. 1614)
1754: Abraham de Moivre, franca matematikisto, malkovrinto de la formulo de de Moivre pri potencigo de kompleksaj nombroj (n. 1667)
1811: Gaspar Melchor de Jovellanos, hispana politikisto, juristo kaj ekonomikisto de klerismo (n. 1744)
1852: Ada Lovelace, angla matematikistino, filino de George Byron, kunlaborantino de Charles Babbage, prapionirino de komputado (n. 1815)
1895: Alexandre Dumas (filo), franca verkisto, kies verkojn tradukis esperantistoj (n. 1824)
1899: Guido Gezelle, flandra verkisto, lingvisto, tradukisto (n. 1830)
1905: Ferenc Koós, hungara pastro, verkisto (n. 1905)
1916: Emile Verhaeren, belga poeto franclingva (n. 1855)
1931: Lia Putty, hungara aktorino de muta filmo kaj de teatro (n. 1897)
1936: Edward Bach, angla kuracisto, patologo, bakteriologo, homeopato, kreinto de direkto de alternativa medicino (n. 1886)
1953: Eugene O'Neill, usona Nobelpremiita verkisto, kies filino Oona O'Neill estis edzino de Charlie Chaplin, gajninto de Pulitzer-premioj (n. 1888)
1969: István Merly, rumania hungara, hungara ĵurnalisto (n. 1914)
1977: György Kese, rumania hungara kuracisto (n. 1906)
1978: Harvey Milk, usona politikisto konata de biografia filmo (n. 1930)
1980: Antal Kicsi, hungara literaturhistoriisto (n. 1936)
1980: Ernő Teleki, hungara pentristo, grafo (n. 1902)
1981: Lotte Lenya, aŭstra aktorino kaj kantistino (n. 1898)
1982: János Xántus, hungara geografo, patro de János Xántus (etnologo) (n. 1917)
1985: Fernand Braudel, franca historiisto, reprezentanto de la skolo de analoj (n. 1902)
1992: András Seres, rumania hungara etnografo (n. 1935)
2003: Will Quadflieg, germana aktoro, konata de filmo (n. 1914)
2006: Győző Határ, hungara poeto, verkisto (n. 1914)
2011: Ken Russell, angla filmoreĝisoro kaj scenaristo (n. 1927)
2014: Stanisław Mikulski, pola filma aktoro konata pro la rolo de Hans Kloss (n. 1929)