6-a de junio

junio 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

La 6-a de junio estas la 157-a tago de la jaro (la 158-a en superjaroj) laŭ la Gregoria kalendaro. 208 tagoj restas.

Je la 6-a de junio okazis, interalie:

Enhavo

EventojRedakti

824: Eŭgeno la 2-a iĝis papo
848: Karlo la 2-a kroniĝis en Orléans kiel reĝo de Okcidentfranka imperio
1242: Parizo: laŭ ordono de antaŭa papo Gregorio la 9-a oni bruligis 24 librokolektojn de Talmudo
1513: Venko de svisa armeo super la franca en batalo de Novara (Lombardujo)
1523: Gustavo Vasa ekreĝis en Svedio kun la sekva malfondo de Unio de Kalmar
1610: Francisko el Sales kunfondis en Annecy religiulinan Ordenon de Vizito de Maria
1617: Ferdinando la 2-a iĝis reĝo de Ĉeĥio
1654: Karolo la 10-a Gustavo iĝis reĝo de Svedio sekve de la abdiko de reĝino Kristina
1660: Reĝlandoj Svedio kaj Danio-Norvegio subskribis Traktaton de Kopenhago, kiu finis Nordian Militon
1674: Ŝivaĝi, liberiginta ĝatiojn de Maharaŝtro, kroniĝis kiel la unua maharaĝo de Maratha Imperio
1683: Oksfordo: Muzeo Ashmolean malfermiĝis en la Universitato de Oksfordo kiel la unua universitata muzeo en la mondo
1761: Pasado de Venuso surfone de la sundisko
1808: Joseph Bonaparte iĝis reĝo de Hispanio
1808: Milito de Hispana Sendependiĝo: venko de hispana armeo en batalo de El Bruc (apud Barcelono)
1809: Svedio enkondukis la konstitucion de 1809.
1844: Londono: Kristana Asocio de Junaj Viroj fondiĝis - kontribuinta al popularigo de korbopilkado kaj manpilkado
1859: Reĝino Viktorino proklamis Kvinslandon sendependa.
1867: En Parizo pola elmigranto kaj januara ribelinto Antoni Berezowski provis pafmortigi restantan en Francio caron Aleksandro la 2-a
1888: Unuiĝinta Reĝlando aneksis Kristnaskinsulon.
1891: En Krakovo fondiĝis Krakova Volontula Savista Asocio (la dua en Eŭropo - post la Viena)
1894: Germana futbalklubo Karlsruher SC fondiĝis
1920: En Sopot malfermiĝis la unua kazino en Pollando
1931: Vitropalaco en Munkeno tute bruliĝis
1932: Alexandru Vaida-Voevod la duan fojon iĝis ĉefministro de Rumanio
Dua mondmilito en Pollando kaj la mondo:
- 1940: Germana polico pafmortigis en Celiny 30 polojn revenĝe pro vundigo de ĝendarmo de gardejo en Mierzęcice (distrikto Będzin)
- Berlino: dispono pri enkonduko de germana krim-leĝo en teritorio enkorpigita al Nazia Germanio, kiu ekvalidos de la 15-a de junio 1940 rilate al poloj kaj judoj kaj daŭros ĝis la 4-a de decembro 1941
- 1941: En Poznań germanoj ekzekutis 12 polojn; al germana koncentrejo Aŭŝvico alvenis la unua transporto de 60 ĉeĥoj; Varsovio: konspira "Biuletyn Informacyjny" publikigis artikolon Patriotismo pasiva kaj patriotismo aktiva listigante formojn de la aktiva: porsendependeca laboro (partopreno en sekretaj organizoj, distribuo de konspiraj gazetoj, helpo al kaŝiĝantaj homoj, ktp) bojkoto (de malamika propagando, brando ktp), pasiva rezisto (per malfruigo kaj malbona plenumo de laboro), eta sabotado (rilate al la malamiko kaj perfiduloj) kaj oferemo (materia helpo al familioj pro ilia malsato, setligo, aresto ktp)
- Feldmarŝalo Wilhelm Keitel ordonis nome de Hitler mortpafi politikajn komisarojn kaptitajn en Sovetunio; Manĉestro: "Manchester Guardian" publikigis leteron de pola ambasadoro Edward Raczyński, responde al letero de Bernard Pares, kiu laŭdis sovetan agreson kontraŭ Pollando
- 1942: Germanoj bruligis en Ciepielów 5 polajn familiojn pro helpo al judoj
- Pola registaro en ekzilo sendis al Aliancanoj noton pri preventado de la ekstermo de judoj en Pollando; al germana koncentrejo en Dachau alvenis transporto de kelkdekoj de polaj katolikaj pastroj de simila koncentrejo Buchenwald
- 1943: Germana polico aŭ ĝendarmaro pafmortigis en Radzice Duże (proksime al Opoczno) 10 personojn pro kunlaboro kun Pola Enlanda Armeo; al koncentrejo Aŭŝvico alvenis mil judoj de Varta-Lando; 24 loĝantoj en Distrikto Krasnostawski estis de germanoj pafmortigitaj dum deportado
- La 1-a Divizio de Infanterio je la nomo al Tadeusz Kościuszko en Sovetunio nombris 6092 polajn soldatojn
- 1944: Ruĝa Armeo transpaŝis antaŭmilitan polan landlimon apud Sarny (nun en Rivna provinco); taĉmento de SS pafmortigis en Milejczyce (proksime al Biała Podlaska) 6 belorusojn kaj 4 polojn; Wilhelm Koppe informis Hans Frank pri preteco kontraŭbatali polajn partizanojn en arbaro de Biłgoraj; taĉmento de Pola Enlanda Armeo bataletis kun germanoj en Sulejów
- T-Tago: Batalo de Normandio komenciĝis - la plej granda albordiĝo en historio de la militoj, en kiu ankaŭ partoprenis 5 polaj militŝipoj kaj aviadiloj
1946: Novjorko: Nacia Korbopilkada Asocio fondiĝis
1956: Universitato Tel-Avivo fondiĝis en Israelo
1976: Tumultoj ĉe Soweto en Sud-Afriko
1980: Pollando: la plej granda en Orienta Bloko festivalo de rok-muziko komenciĝis en Jarocin
1981: En barata Biharo kelkcent personoj pereis pro falo de pasaĝera trajno de ponto al rivero
1982: Israelo atakis sudan Libanon
1984: Aleksej Paĵitnov inventis en Sovetunio popularan ludon Tetriso
1984: Barata armeo konkeris Harmandir Sahib, la sanktan lokon de sikismo (pereis 1200 homoj)
1985: Postrestaĵoj de Josef Mengele, germana nazia kuracisto, kiu krime eksperimentis kun malliberuloj de Aŭŝvico, estis elterigitaj en Embu das Artes (Brazilo)
1990: En Pollando ekvalidis leĝo pri malfondo de la Ĉefoficejo pri Kontrolo de Publikaĵoj kaj Spektakloj (cenzuro), kiu funkciis de la 5-a de julio 1946
1992: 47 personoj pereis en Panamo en katastrofo de Boeing 737 apartenanta al Copa Airlines
1994: 160 personoj pereis en katastrofo de aviadilo Tu-154M apud ĉina urbo Ŝjiano (la plej granda en historio de Ĉinio)
1994: Pro tertremo kun descendo de lavango kaj laharo de vulkana deklivo en sud-okcidenta Kolumbio ĉ. 1100 personoj mortis en valo de rivero
2002: Super Mediteraneo eksplodis asteroido
2004: Barata Unio: dum kunsido de la Barata Parlamento prezidento Abdul Kalam anoncis, ke la tamila lingvo estos la unua oficiale agnoskita klasika lingvo de Barato
2005: Prezidento de Bolivio Carlos Mesa anoncis sian demision pro sociaj protestoj
2007: Germanio: G8-pintkonferenco en Heiligendamm komenciĝis
2008: Nacia Asembleo en Japanio akceptis rezolucion por ke la registaro agnosku ajnuojn en Hokajdo enlanda popolo kaj ĉesu ilian diskriminacion
2010: Beatigo de Jerzy Popiełuszko, la katolika sacerdoto de Solidareco murdita de komunista reĝimo, okazis en Varsovio
2010: Pola atletikistino Anita Włodarczyk akiris en Bydgoszcz mondrekordon pri martelĵeto (78,30 m).
2012: Pasado de Venuso surfone de la sundisko (la lasta ĉi-jarcente)
2012: Siria enlanda milito: proregistaraj alavitaj batalgrupoj masakris 78 civilulojn en du vilaĝoj apud Hamao
2013: Rami Hamd Allah iĝis ĉefministro de Palestina Aŭtonomio
2014: En Hungario establiĝis la Tria Kabineto Orbán
2015: Apostola vizito de la papo Francisko al Sarajevo en Bosnio kaj Hercegovino

NaskiĝojRedakti

1436: Regiomontanus, germana matematikisto, astronomo kaj astrologo (m. 1476)
1502: Johano la 3-a, reĝo de Portugalio heredinta vastegan imperion (m. 1557)
1519: Andrea Cesalpino, itala filozofo, botanikisto, kuracisto, anatomo (m. 1603)
1530: Jan Kochanowski, pola renesanca poeto kaj humanisto, reĝa sekretario, kontribuinta al disvolvo de la pola literatura lingvo, tradukisto (m. 1584)
1576: Johano Diodato, itala kalvina teologo kaj diplomato, profesoro pri la hebrea en Universitato de Ĝenevo, Biblio-tradukisto en la italan lingvon (m. 1649)
1599: Diego Velázquez, hispana pentristo kaj portretisto de baroko (m. 1660)
1606: Pierre Corneille, franca dramisto, ano de Franca Akademio (m. 1684)
1661: Giacomo Antonio Perti, itala komponisto kaj kapelmajstro (m. 1756)
1678: Louis Alexandre de Bourbon, franca nobelo el dinastio Burbonoj (m. 1737)
1714: Jozefo la Reformisto, reĝo de Portugalio el dinastio Braganzo (m. 1777)
1735: Anton Schweitzer, germana komponisto kaj orkestrestro (m. 1787)
1740: Louis-Sébastien Mercier, franca verkisto kaj retorikisto (m. 1814)
1755: Nathan Hale, unua usona spiono dum la Usona Milito de Sendependeco, ekzekutita (m. 1776)
1799: Aleksandr Puŝkin, rusa poeto kaj fondinto de la moderna rusa literaturo (m. 1837)
1799: Henri Monnier, franca pentristo kaj verkisto (m. 1877)
1825: Ignaz Vinzenz Zingerle, aŭstra poeto kaj regionhistoriisto (m. 1892)
1841: Eliza Orzeszkowa, pola verkistino de pozitivisma epoko, konata de la esperantigita romano Marta de Zamenhof mem, enestanta en esperantlingva Pola Antologio (m. 1910)
1850: Karl Ferdinand Braun, germana Nobelpremiita fizikisto, prilaborinta kristaldetektilon (m. 1918)
1859: Donát Bánki, hungara inĝeniero kaj inventisto (m. 1922)
1863: Wincenty Lutosławski, pola filozofo, spertulo pri Platono, nacia aganto, profesoro, poligloto, tradukisto, pioniro de jogo kaj abstinado (m. 1954)
1868: Robert Scott, angla oficiro kaj esploristo de Antarkto (m. 1912)
1875: Thomas Mann, germana Nobelpremiita verkisto, aŭtoro de la traktaĵo Sufero kaj grando de Richard Wagner (m. 1955)
1879: Artur Degen, germana popollerneja instruisto, prezidanto de la Asocio de Germanaj Esperanto-Instruistoj kaj fondinto de TAGE (m. nekonata)
1886: Endre Bajcsy-Zsilinszky, hungara politikisto, ĵurnalisto (m. 1944)
1891: Sarolta Lányi, hungara komunista poetino kaj tradukistino (m. 1975)
1891: Masti Venkatesha Iyengar, barata verkisto el Karnatako, aŭtoro de pli ol 140 libroj en la kanara lingvo kaj la angla (m. 1986)
1896: Italo Balbo, itala aviadisto kaj faŝista politikisto (m. 1940)
1896: Henry Allingham, angla supercentjarulo (m. 2009)
1897: Nándor Kóra-Korber, rumania hungara grafikisto, pentristo (m. 1953)
1899: Róbert Reiter, hungarlingva, germanlingva verkisto, poeto (m. 1989)
1900: Fréda B. Kovács, hungara verkistino elmigrinta (m. 1969)
1901: Soekarno, unua prezidento de Indonezio (m. 1970)
1903: Aram Ĥaĉaturjan, armena komponisto de klasika muziko kaj pedagogo (m. 1978)
1906: Mária Borsai, rumania hungara fabelverkistino (m. 1990)
1912: Andor Borbáth, rumania hungara kuracisto (m. 2000)
1913: Széffedin Sefket bej, ruman-hungara verkisto, poeto, ĵurnalisto, kanttekstaŭtoro, libretisto, scenarlibretisto, filmreĝisoro, aktoro (m. 1967)
1925: Erika Weinzierl, aŭstra historiistino pri rolo de la Eklezio dum la nacisocialisma tempo (m. 2014)
1931: Imre Antal, hungara lokhistoriisto, lernejhistoriisto
1933: Dezső Kalinovszky, rumania hungara ĵurnalisto
1934: Alberto la 2-a, sesa kaj nuna reĝo de la belgoj
1938: Vladimír Jiránek, ĉeĥa reĝisoro de animeaj filmoj (m. 2012)
1943: Richard E. Smalley, usona kemiisto (m. 2005)
1947: David Blunkett, brita politikisto, denaska blindulo
1950: Péter Bálint, hungara aktoro laboranta en Veszprém
1950: Aljaksiej Dudaraŭ, belorusa dramisto, scenaristo kaj tradukisto
1955: Tadeusz Cymański, pola politikisto, membro de Eŭropa Parlamento, samideano
1956: Björn Borg, sveda tenisisto, gajninto de la Davisa Pokalo
1958: Kai Brodersen, germana historiisto kaj filologo klasika
1958: Marvan Barguti, palestina politikisto, gvidanto de Fatah
1965: Emil Barchański, pola lernanto kaj opoziciisto, la plej juna viktimo de la milita stato en Pollando (m. 1982)
1978: Carl Barât, angla muzikisto, gitaristo kaj aktoro
1978: Brigitta Kele, rumania hungara operkantistino
1978: Judith Barsi, usona infana aktorino, rolinta en la filmo La antaŭtempa lando, murdita (m. 1988)