6-a de marto

marto 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

La 6-a de marto estas la 65-a tago de la jaro (la 66-a en superjaroj) laŭ la gregoria kalendaro. 300 tagoj restas.

Je la 6-a de marto okazis, interalie:

Eventoj

-12: Romia imperiestro Aŭgusto Cezaro estis elektita plej supera sacerdoto (Pontifex Maximus) post morto de la ĝisnuna
845: Arab-bizancaj militoj: ekzekuto de 42 martiroj el Samaro post rabatako de Amorio, pro nekonvertiĝo al islamo
961: Kun fino de la sieĝo de Ĉandak, la islama emirlando de Kreto estis konkerita de Bizanca Imperio
1058: Konfirmo de la papo Stefano la 9-a pri la mona privilegio de la abatejo de Cluny
1079: Omar Khayyam kompletigas la persan kalendaron
1204: Filipo la 2-a kaptas la fortreson Château-Gaillard en Normandio, kiun perdis angla reĝo Johano
1429: Jeanne d'Arc renkontis en Kastelo de Chinon la francan reĝon Karlon la 7-an
1446: Malnova Zurika Milito: malvenko de la armeo de Habsburgoj en batalo de Ragaz
1447: Nikolao la 5-a fariĝis papo
1479: Traktato de Alcáçovas: Reĝlando Portugalio cedis Kanariojn al Reĝlando Kastilio
1454: Dektrijara milito: delegitoj de la Prusa Konfederacio promesis lojalecon al Kazimiro la 4-a, kaj la reganto de Pollando-Litovio siaflanke konsentis helpi ilian lukton por sendependiĝo disde la Ordeno de germanaj kavaliroj, sekve Kazimiro eldonis enkorpigan privilegion laŭ kiu la teritorio de la Prusa Konfederacio eniris al Pollando
1480: Portugalio: ratifikado de la Traktato de Alcáçovas post la Milito de Kastilia Sukcedo
1521: Ferdinand Magellan alvenas ĉe Gvamo kaj Rota en Marianoj
1583: Stefano Báthori starigis trioblan konsilion por la registaro de Transilvanio
1618: Incendio de la parlamento de Parizo (en la konstruaĵo de la aktuala kortumo, apud la kapelo Sainte-Chapelle)
1629: Germanio: la imperiestro Ferdinando la 2-a eldonis la edikton de redono
1642: Romo: la papo kondamnis Augustinus de Jansénius - sed tiu papa parolo nur publikiĝis post unu jaro, certe ŝanĝita
1643: Romo: Antoine Arnauld publikigis De la fréquente communion, en kiu li defendas la verkon Augustinus de Cornelius Jansen, kontraŭbatalita de la jezuitoj
1645: Tridekjara milito: venko de sveda armeo kontraŭ la germana en la batalo de Jankov (apud Benešov en nuna Ĉeĥio)
1664: Subskribo de alianco inter Francio kaj Brandenburgio
1665: En Londono aperis la unua ekzistanta ĝis hodiaŭ scienca revuo Philosophical Transactions de la Reĝa Societo de Londono
1706: Svedaj militfortoj okupis Vilnon
1707: Reĝlando de Granda Britio fondiĝis kiel reala unio de Anglio kaj Skotlando
1714: Germanio: subskribo de franclingva traktato de Rastatt ĉesigis la sukcedan militon de Hispanio - Francio subskribas pacon kun Aŭstrio
1779: Milito inter Reĝlando Majsur kaj Brita Orienthinda Kompanio: brita armeo venkis en batalo de Seedaseer (Karnatako)
1788: Britoj instalis punlaborejon sur la Norfolkinsulo - alvenis 22 setliĝintoj, en tio 15 kondamnitoj
1793: Belgio: post kiam la regiono Hainaut fariĝis la departemento Jemappes la 2-an de marto, ankaŭ Tournai kaj Loveno estas aneksitaj al Francio
1801: Egiptio: britoj elŝipiĝis en Egiptio; franca nobelo Markizo de Sade estis arestita sub riproĉo de la aŭtoreco de romano Justine aŭ la malbonsortoj de la vivo
1803: Hinda Oceano: sendita por okupi denove la francajn urbojn de Hindio, la francaj soldatoj prenas la insulon Maŭricio
1817: Brazila kolonio: komenco de la ribelo de Pernambuko, direktita kontraŭ la portugala domino
1820: Kompromison ĉe Misurio subskribis kiel leĝo la prezidento James Monroe. Ĝi permesas la eniron de Misurio en la usonan union kiel ŝtato sklavema, sed la norda parto de la Luiziana aĉeto restis sen sklaveco
1824: Francio: baloto pri leĝo, kiu ŝanĝas la daŭron de parlamenta mandato ĝis sep jarojn
1831: Opero La Sonnambula de Vincenzo Bellini unuafoje estis prezentita en la teatro Carcano de Milano
1834: Ontario: Toronto iĝis urbo
1836: Teksasa revolucio: meksika armeo konkeris la Misiejon Alamo post batalo, en kiu mortfalis dum 13 tagoj 187 usonaj militistoj, inter kiuj Davy Crockett
1849: Haitia armeo atakis Domingon
1853: Italio: opero La Traviata de Giuseppe Verdi unuafoje estis prezentita en operejo Teatro La Fenice en Venecio
1862: Usona Enlanda Milito: batalo de Pea Ridge komenciĝis; venko de la Unuiĝintaj Ŝtatoj de Ameriko kontraŭ la Konfederaciitaj Ŝtatoj de Ameriko; Alkazaro de Segovio bruliĝis en hispana Segovio
1868: Funebro en Nico de la reĝo de Bavario Ludoviko la 1-a
1869: Kemio: la rusa sciencisto Dmitrij Mendelejev prezentis sian periodan tabelon
1885: Franca astronomo Alphonse Louis Nicolas Borrelly malkovris asteroidon Asporino
1889: Serbio: post multfoja politika erarado kaj malŝparo de financoj, Milan la 1-a (Milan Obrenović) abdikis pro lia filo Aleksandro, 12-jaraĝa
1890: Judaj elmigrintoj de Pollando fondis setlejon Reĥovot
1895: Unua japana-ĉina milito: japana armeo venkis en batalo de Inkou (Manĉurio)
1898: Ĉinio transdonis por 99 jaroj la havenon de Cindao kun minejoj al Germana Imperiestra Regno; Tramtransporto en Poznano, Germana Regno: ĉevaltira tramo estis anstataŭita per elektra
1899: Germana laboratorio Dreser de la firmao Bayer sukcesis procezon de fabrikado de aspirino kaj deponis patenton en Munkeno
1900: Eksplodo en karbominejo en Okcidenta Virginio kaptas 50 karbministojn
1901: En Bremeno asasino provis mortigi Vilhelmon la 2-an
1902: Hispana futbala klubo Real Madrid fondiĝis
1912: Ĉilio/Bolivio: inaŭguro de la fervojo inter Arica (pacifika oceanbordo) kaj La-Pazo (Bolivio), transiranta la montarĉenon Andoj je altitudo de 4 264 metroj
1914: Francio: instalado de la unua tribunalo por infanoj en Parizo
1916: Unua mondmilito: Francio: en Verduno, eko de la bataloj de Mort-Hommes kaj de Cote 304
1918: Unua mondmilito: Finnaj Aerfortoj formiĝis
1919: Dum kongreso en Moskvo laŭ iniciato de Lenin establiĝis la Tria Internacio
1921: Komunista Partio de Portugalio estas fondita kiel portugala parto de la Kominterno
1925: Pionerskaja Pravda, komunista infana gazeto, unu el la plej malnovaj ĵurnaloj en Sovetunio estis fondita; Belgio aneksis Eupen, Malmedy kaj Sankt-Vith
1926: La registaro de konsilia prezidanto Aristide Briand eksiĝis
1927: Metropolis, la filmo de Fritz Lang, aperis
1930: Unuaj frostigitaj nutraĵoj estis vendataj en Springfield en Masaĉuseco; premiero de la pola filmo Animoj en mallibero de reĝisoro Leon Trystan - laŭ la romano de Bolesław Prus
1933: Post falsitaj balotoj, favoraj al germanaj nazioj, poloj okupis la marhavenon de Dancigo; La feritagoj de usonaj bankoj de la Granda depresio komenciĝis, daŭrante ĝis la 10-a de marto
1934: Dua Pola Respubliko: Stanisław Ignacy Witkiewicz finis sian lastan dramon Szewcy (Ŝuistoj)
1935: Futbalo: venko granda dum la North London derby: Arsenal Football Club venkegas Tottenham Hotspur Football Club per la rezulto 6-0
1938: Hispana Enlanda Milito: venko de respublikanoj dum la mara batalo de kabo Palos; Berlino: kongreso kunvokita de la Asocio de Poloj en Germanio (5 mil delegitoj) proklamis Kvin verojn de polo
1940: Germana okupado de Pollando: la germanoaj okupantoj mortigis en Lodzo kelkcent judojn; Vintra milito: Finnlando subskribis pafĉesigon; Aŭstralio: deklaro ke la registaro decidis formigi kaj direkti eksterlanden la duan divizion (7-a divizio de infanterio)
1941: Jugoslavio: Krona Konsilio kunsidis por konsideri aliron al la pakto de trio - enkonduka konsento sub certaj kondiĉoj; Atlantiko: batalo pri konvojo OB-293 komencita - oni sinkigis 2 ŝipojn kaj 2 submarŝipojn (en tio la germanan U-47)
1942: Pola soldato mortigis en Zgierz 2 gestapanojn - venĝe, la 20-an de marto germanoj pafmortigis en la urbo 100 polojn transportitajn de lodzaj malliberejoj; en koncentrejo Aŭŝvico mortis krakova profesoro Roman Rybarski
1943: en Bjalistoka geto eksplodis juda ribelo; Salomonoj: venko de usonanoj en batalo de markolo Blackett; Orienta Fronto: germana armeo kaj Operaca Grupo "Kempf" komencis atakon okcidente de Ĥarkivo; Nordafrika Fronto: kontraŭatako de italaj-germanaj trupoj kontraŭ la brita armeo; Grekio: Naciliberiga Fronto venkis italan okupanton en la Batalo de Fardikambos - grava signo de la kresko de Greka kontraŭnazia rezistmovado
1944: Orienta Fronto: trupoj de la 1-a ukraina fronto de la Ruĝa Armeo konkeris 4 vilaĝojn nun en Ternopila provinco; al ofensivo aliĝis trupoj de la 2-a ukraina fronto de marŝalo Rodion Malinovskij, atakante sur la norda marbordo de Nigra Maro; ĉefministro de Irlando Eamon De Valera reĵetis usonajn sugestojn el la 21-a de februaro; nokte la brita aerarmeo atakis fervojan nodon Trappes apud Parizo (263 bombaviadiloj)
1945: Ruĝa Armeo liberigis Graudenz (nun Grudziądz), Cammin in Pommern (nun Kamień Pomorski) kaj komencis batalojn pri Preußisch Stargard (nun Starogard), la maldekstra alo en Okcidenta Pomerio atingis Schlawe (nun Sławno); registaro de Petru Groza prenis potencon en Rumanio kreante komunistan registaron de la Nacia Fronto; Okcidenta Fronto: la usona armeo okupis Kolonjon; Hungario: norde de Balatono reatakis germana Armea Grupo "Sudo"; Jugoslavio: marŝalo Josip Broz Tito kreis novan registaron; en Londono oni subskribis financan interkonsenton kun Svedio (validan de la 1-a de januaro 1945)
1946: Ho Chi Minh subskribis interkonsenton laŭ kiu Francio agnoskis Vjetnamion kiel sendependan ŝtaton
1947: Prijuĝado de la skipo de Koncentrejo Dachau finiĝis - oni i.a. verdiktis mortpunon per pendumo de 2 SS-anoj; Dick Pope elpensas la sporton barefoot ("nudpieda"), akvan skiadon sen skio
1951: La proceso de Ethel kaj Julius Rosenberg komenciĝis en tribunalo en Novjorko. La geedzoj Rosenberg estos mortigitaj la 19-an de junio 1953.
1952: En Varsovia malliberejo estis pendumita germana nazio kaj militkrimulo Jürgen Stroop, respondeca interalie pri sanga subpremo de la ribelo en varsovia geto - aŭtoro de la raporto de Stroop
1953: Gregorij Malenkov sukcedis Josif Stalin kiel Sovetunia ĉefministro kaj Ĝenerala Sekretario de CK de la Komunista partio
1957: Ganao sendependiĝis (de Britio); Israelo forigis sian armeon de sinaja duoninsulo
1960: Usono anoncis sendon de 3.500 soldatoj en Vjetnamion; Svislando: en kantono Ĝenevo, virinoj ricevis voĉdonrajton
1964: Konstantino la 2-a fariĝis reĝo de Grekio; per radio, gvidanto de la Nacio de Islamo Elijah Muhammad anoncis, ke usona boksisto Cassius Clay ŝanĝis sian nomon al Muhammad Ali
1965: Pentagono anoncis sendon al Vjetnama respubliko de 3 500 fusil-marsoldatoj — unuaj teraj usonaj trupoj venis al Vjetnamio
1967: Filino de Josif Stalin Svetlana Allilujeva petis politikan azilon en usona ambasadejo en Nov-Delhio
1968: Marto 68: rektoro de Varsovia Universitato ricevis leteron de eminentaj verkistoj defende de Michnik kaj Szlajferg, forigitaj de la altlernejo - precize jaron poste Ĝenerala Akuzistejo resumis la eventojn
1969: Kosmonaŭtoj de Apollo 9 plenumis unuhoran eksterveturilan agadon
1970: Alexander Dubček estas suspendata el la ĉeĥoslovaka Komunista partio, kies ĝenerala sekretario li estis dum la Praga printempo 1968
1975: En Alĝero, Irano kaj Irako subskribas kontrakton pri landlimo; terorista komando mortigis dek kvar personojn en hotelo de Tel-Avivo
1976: Pollando: malfermo de la Muzeo al Karol Szymanowski en Zakopane; aviadilo Ijuŝin-18 de la kompanio Aeroflot falegis inter la urbo kaj la flughaveno de Erevano kaj mortigis siajn 111 pasaĝerojn kaj ŝipanaron
1979: papo Johano Paŭlo la 2-a komencis verki sian testamenton
1980: Marguerite Yourcenar fariĝis la unua ina membro de Franca Akademio
1982: Kirurgo Christian Cabrol (d:Q2965109) sukcesis la unuan grefton de koro kaj pulmoj samtempe
1983: Okcidenta Germanio: Alianco '90/La Verduloj elektiĝis al Bundestag - poste kiel unua ekologia partio eniris la Eŭropan Parlamenton; Helmut Kohl kaj lia partio formigas denove registaron
1984: dekdu-monata striko komenciĝis en la Britia terkarba mina industrio
1986: unua renkontiĝo inter la sovetunia lanĉilo Vega kaj la kometo Halley
1987: ŝiprompo de la brita pramo Herald of Free Enterprise en Zeebrugge: 182 mortintoj; elekto de la kanto Himno a la Montaña kiel la oficiala nacia himno de Kantabrio
1988: studentoj ĉe Universitato Gallaudet strikas favore al la elekto de surda prezidanto de la universitato; ,iloj da tibetanoj manifestaciis en Lasao - reklamantaj finon de la jugo de Ĉinio; tri senarmilaj membroj de la grupo dumtempa irlanda respublika armeo estis mortigitaj de la brita speciala aera servo (SAS) en Ĝibraltaro
1990: Ukraina Olimpika Komitato fondiĝis; en Sovetunio estis permesite krei privatajn firmaojn
1992: la komputila viruso Michelangelo komencis infekti komputilojn; starigo de la Konsilio de Baltmaraj Ŝtatoj (d:Q789769)
1994: referendumo en Moldavio rezultigas voĉdonadon kontraŭ ebla reunuiĝo kun Rumanio
1997: La pentraĵo "Tête de Femme" de Pablo Picasso estas ŝtelita de Londono galerio (kaj rehavigita post unu semajno); la laboristoj de la ŝipokonstruejo de Gdansko estis informitaj pri la frua fermo de sia laborejo kaŭzanta malaperon de 3 600 dungitoj; En Srilanko tamilaj tigroj atakis militistan bazon mortigante pli ol 200 soldatojn
1998: Dudek mil personoj manifestaciis en la urbocentro de Tirano por peti la finon de la premo de la serba polico kontraŭ la kosovaj albanoj
2000 Ĉilia juĝisto petis la forviŝon de la parlamenta imuneco de la eksa diktatoro Augusto Pinochet
2001: Egiptio: Publikigo en la tagĵurnalo El Midan de intervjuo kun egipta verkistino, kiu diras ke pilgrimado al Mekao kaj la kiso de la Nigra Ŝtono estas paganismo; Ĉinio: 42 personoj, inter kiuj 35 estis okjaraĝaj kaj naŭjaraĝaj infanoj devigitaj por la elfarado de eroj de piroteknikaĵo mortis dum la bruliĝo de sia lernejo
2002: Palestino: israela helikoptero lanĉis raketon sur la Mukataa (konstruaĵaro de la palestina aŭtoritato en Ramallah), kiam Jaser Arafat gastigis la eŭropan reprezentanton Miguel Angel Moratinos
2003: En Vatikanurbo kardinalo Joseph Ratzinger oficiale prezentis italan eldonon de "Roma triptiko", rakonta poezio de papo Johano Paŭlo la 2-a, kiu ĉeestis - eldonita en 6 lingvoj: pola, germana, angla, hispana, franca kaj itala, Esperanto-version altradukis Lidia Ligęza; Svisa Gvardio, armeo de Vatikano, akceptis por la unua fojo nigrahaŭtan soldaton, Dhani Bachmann; Verĥovna Rada voĉdonis leĝon pri la himno de Ukrainio
2004: Gaspare Pipitone, ŝipestro de la ŝutvara ŝipo Panarea Primo estis kaptita dum forĵeto de substancoj en Mediteraneo
2005: Kebekio: tertremo forta je 5.4 laŭ la skalo de Richter kies epicentro estas je 17 km sudokcidente de Rivière-du-Loup; la bolivia prezidento Carlos Mesa anoncis sian eksiĝon
2006: Butano-Barato: la ambasadoro de Butano en Barato anoncis ke studoj pri konstruebleco de nova fervojo inter Butano kaj Barato ekis. Post la elekto de unu el la kvar eblaj itineroj, konstruoj devus komenciĝi en 2007; Ĉinio: Oficialuloj anoncis la ekon de konstruo de nova Maglevo-fervojo inter Ŝanhajo kaj Hangzhou por la fino de la jaro 2006. Tiu fervojo devus esti malfermota por la Internacia ekspozicio de 2010 en Ŝanhajo
2007: Francio: la salajruloj de Airbus-France manifestadis kontraŭ plano, kiu celas maldungi 10 mil personojn en Eŭropo, inter ili 4 mil en Francio; Indonezio: tertremo en Sumatro, 6,2 forta laŭ la skalo de Richter mortigis 52 personojn; la usona loterio Mega Millions difinis novan tutmondan rekordon pri la plej multekosta gajno donita: 390 milionojn da usonaj dolaroj
2009: Ĉado: en la urbo Nĵameno, la ministro pri internaj aferoj Ahmat Mahamat Bachir estis vundita en atenco; Maroko ĉesis siajn diplomatiajn rilatojn kun Irano kies paroloj estis komprenitaj kiel minacoj kontraŭ la suvereneco de la reĝlando Barejno; NASA: Kosma teleskopo Kepler eniris suncentran orbiton
2011: Estonio: Estona Reforma Partio de Andrus Ansip gajnis parlamentan balotadon
2013: Unuafoje oni festis Eŭropan Memor-Tagon pri Justuloj, kiuj savis judojn dum holokaŭsto - fiksita laŭ iniciato de la itala Komitato de Monda Justul-Ĝardeno; Siria enlanda milito: venko de ribelantoj en la batalo de Ar-Raka
2018: Sirio: en katastrofo de rusia transporta aviadilo An-26 en aerbazo Hmejmim, apud Latakio, pereis 39 personoj
2022: Invado de Rusio en Ukrainion: rusia flugkompanio Aeroflot suspendis preskaŭ ĉiujn internaciajn flugojn; armea aerodromo en Starokostjantiniv estis atakita per raketoj, okazas bataloj en Mariupolo kaj Ĉernihivo; prezidento de Ukrainio Volodimir Zelenskij atribuis la honoran titolon de la Urbo-Heroo de Ukrainio al Volnovaĥa, Hostomel, Mariupolo, Ĥarkivo, Ĥersono kaj Ĉernihivo
2023: Belorusio: juĝejo en Minsko kontumace kondamnis Svjatlana Ciĥanoŭskaja al 15 jaroj de mallibero kaj ŝian kunlaboranton Pavel Latuŝka al 18 jaroj